معنی تفویض
مقدمه
تفویض به معنای واگذاری و سپردن امور به دیگری، یکی از مفاهیم پیچیده اما جذاب در علوم اسلامی است. این واژه در مباحث کلام اسلامی، اخلاق و عرفان، و ولایت تشریعی و تکوینی کاربردهای متعددی دارد. در این مقاله، به بررسی معانی مختلف تفویض در این حوزه‌ها می‌پردازیم و به سوالات شما پاسخ خواهیم داد.
تفویض در کلام اسلامی
یکی از مهم‌ترین مباحث در کلام اسلامی، موضوع جبر و اختیار است. در این حوزه، تفویض به معنای واگذاری کامل افعال انسان به خود اوست. این دیدگاه که انسان به‌طور کامل مسئول اعمال خود است و خداوند هیچ نقشی در افعال او ندارد، توسط فرقه معتزله مطرح شده است. در مقابل این نظریه، دیدگاه جبر قرار دارد که بر اساس آن، همه چیز تحت کنترل و اراده خداوند است.
نظریه امر بین الامرین
در مقابل دیدگاه‌های جبر و تفویض، نظریه «امر بین الامرین» توسط متکلمان شیعه مطرح شده است. بر اساس این نظریه، انسان در اعمال خود دارای اختیار است، اما این اختیار در چارچوب قدرت و اراده الهی قرار دارد. این دیدگاه تلاش می‌کند تا تعادلی بین جبر و اختیار برقرار کند.
تفویض در اخلاق و عرفان اسلامی
در حوزه اخلاق و عرفان اسلامی، تفویض به معنای واگذاری امور به خداوند و تسلیم در برابر مقدرات الهی است. این مفهوم با توکل و تسلیم نزدیکی دارد و به عنوان یکی از مراحل سیر و سلوک عرفانی شناخته می‌شود.
مراحل سیر و سلوک عرفانی
1. **توکل**: اعتماد به خداوند و اتکا به قدرت او در همه امور.
2. **تفویض**: واگذاری کامل امور به خداوند و رضایت به مقدرات الهی.
3. **تسلیم**: پذیرش کامل اراده و خواست خداوند بدون هیچ شرط و قید.
تفویض در ولایت تشریعی و تکوینی
در مباحث کلامی شیعه، تفویض به معنای واگذاری ولایت تشریعی و تکوینی به پیامبر و امامان مطرح شده است. ولایت تشریعی به معنای حق قانون‌گذاری و ولایت تکوینی به معنای تدبیر امور جهان است.
اختلاف‌نظر در تفویض ولایت
میان عالمان شیعه در مورد تفویض ولایت تشریعی و تکوینی اختلاف‌نظرهایی وجود دارد. برخی معتقدند که پیامبر و امامان دارای ولایت تشریعی و تکوینی هستند، در حالی که برخی دیگر این نوع از ولایت را تنها متعلق به خداوند می‌دانند.
نتیجه‌گیری
به‌طور کلی، مفهوم تفویض در متون اسلامی به معنای واگذاری امور به دیگری است. این مفهوم در حوزه‌های مختلفی از جمله کلام اسلامی، اخلاق و عرفان و ولایت تشریعی و تکوینی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. هر یک از این حوزه‌ها تفویض را به شکلی خاص تفسیر می‌کنند که نشان‌دهنده گستردگی و عمق این مفهوم در علوم اسلامی است.