دانشگاه جندی شاپور دزفول
مقدمه
دانشگاه‌ها و مراکز علمی از دیرباز نقشی کلیدی در توسعه و انتقال دانش ایفا کرده‌اند. یکی از قدیمی‌ترین و برجسته‌ترین این مراکز در تاریخ، دانشگاه جندی‌شاپور است. این دانشگاه با سابقه‌ای طولانی و نقش مهمی که در فرهنگ و تمدن بشری ایفا کرده، همچنان به عنوان یک نقطه قوت در تاریخ علم و دانش شناخته می‌شود. در این مقاله، به بررسی جامع این مرکز علمی باستانی و نقش آن در جهان علمی می‌پردازیم.
دانشگاه جندی‌شاپور: مرکز علمی باستانی
دانشگاه جندی‌شاپور در قرن سوم میلادی به دستور شاپور اول، پادشاه ساسانی، تأسیس شد. این دانشگاه واقع در نزدیکی دزفول در استان خوزستان ایران، به عنوان یکی از قدیمی‌ترین مراکز علمی جهان شناخته می‌شود. جندی‌شاپور به مرکزی برای آموزش و پژوهش در زمینه‌های مختلف علمی مانند پزشکی، داروسازی، نجوم، ریاضیات، فلسفه و موسیقی تبدیل شد.
مکانی برای تبادل دانش جهانی
جندی‌شاپور تنها یک مرکز علمی داخلی نبود، بلکه دانشجویان و استادانی از سراسر جهان، از جمله ایران، هند، یونان، روم و سوریه به این دانشگاه می‌آمدند. این مرکز به خصوص در جذب نسطوریان و ترجمه آثار یونانی به سریانی نقش مهمی ایفا کرد. این ترجمه‌ها به انتقال دانش از فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف کمک کرد و جندی‌شاپور را به پل ارتباطی بین شرق و غرب تبدیل نمود.
ترکیب سنت‌های علمی مختلف
در جندی‌شاپور، سنت‌های طبی هندی، ایرانی، سوری و یونانی با هم ترکیب شدند و یک مکتب درمانی شکوفا ایجاد کردند. به فرمان انوشیروان، آثار افلاطون و ارسطو به زبان پهلوی ترجمه و در دانشگاه تدریس می‌شد. این امر نشان‌دهنده باز بودن دانشگاه به ایده‌ها و دانش‌های مختلف و ترکیب آن‌ها برای توسعه علم بود.
نقش جندی‌شاپور در شکل‌گیری بیمارستان‌ها
دانشگاه جندی‌شاپور نقش مهمی در شکل‌گیری نهاد «بیمارستان» و کلینیک‌های آموزشی داشت. تمامی کتاب‌های شناخته‌شده آن زمان در زمینه پزشکی در کتابخانه جندی‌شاپور گردآوری و ترجمه شده بود. این امر باعث شد جندی‌شاپور به کانون اصلی انتقال دانش میان شرق و غرب تبدیل شود و تأثیر زیادی بر توسعه علم پزشکی و بهداشت در جهان بگذارد.
احیای دانشگاه جندی‌شاپور در دوران معاصر
در سال‌های اخیر، تلاش‌های فراوانی برای احیای دانشگاه جندی‌شاپور صورت گرفته است. در خرداد ۱۴۰۲، تفاهم‌نامه‌ای میان دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور و اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دزفول به امضا رسید که هدف آن احیا، مرمت، کاوش و مطالعات گسترده در این زمینه است. همچنین، کنگره‌های بین‌المللی جندی‌شاپور به منظور بازشناسی و حفظ این میراث ارزشمند برگزار می‌شود.
دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور دزفول
دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور دزفول، به عنوان میراث‌دار این دانشگاه باستانی، در سال ۱۳۵۵ تأسیس شد. این دانشگاه دارای ۸ دانشکده و یک مرکز تحقیقاتی است و در زمینی به وسعت ۱۰۰ هکتار پردیس اصلی و ۱۰۰ هکتار زمین تحقیقاتی فعالیت می‌کند. دانشجویان این دانشگاه در بیش از ۲۰ رشته کارشناسی و ۱۱ رشته کارشناسی ارشد تحصیل می‌کنند.
توسعه زیرساخت‌ها و امکانات
در اسفند ۱۳۹۵، دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر این دانشگاه با مساحت ۵٬۰۵۸ مترمربع، شامل ۱۳ کلاس درس و ۱۵ آزمایشگاه، با اعتباری بالغ بر ۱۱۷ میلیارد ریال افتتاح شد. این زیرساخت‌ها نشان‌دهنده توجه به توسعه علمی و فراهم آوردن امکانات لازم برای تحقیقات و آموزش در این دانشگاه است.
نتیجه‌گیری
دانشگاه جندی‌شاپور با تاریخچه‌ای پر افتخار و نقش مهمی که در توسعه علم و دانش ایفا کرده، همچنان به عنوان یکی از پایه‌های مهم در تاریخ علمی جهان شناخته می‌شود. تلاش‌های معاصر برای احیای این مرکز باستانی نشان‌دهنده ارزش و اهمیت آن در فرهنگ و تمدن بشری است. دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور دزفول به عنوان وارث این میراث علمی، به توسعه و پیشرفت علمی در ایران ادامه می‌دهد و بستری مناسب برای دانشجویان و محققان فراهم می‌آورد.
