بازی محلی ترکمنی

بازی‌های محلی ترکمنی بخش مهمی از فرهنگ و سنت‌های این قوم را تشکیل می‌دهند. این بازی‌ها نه تنها وسیله‌ای برای سرگرمی بوده‌اند، بلکه مهارت‌های جسمانی، ذهنی و اجتماعی را نیز تقویت می‌کرده‌اند. در ادامه، به معرفی و توضیح چند نمونه از این بازی‌ها می‌پردازیم.

آش‌شیق اویونی (بازی آش‌شیق)

آش‌شیق اویونی یکی از بازی‌های سنتی ترکمن‌هاست که در گذشته بسیار رایج بوده است. در این بازی، از استخوان کشکک زانوی گوسفند یا بز، که به آن “آشیق” گفته می‌شود، استفاده می‌شود.

روش بازی

1. در زمینی هموار، دایره‌ای کشیده می‌شود و درون آن، آشیق‌ها به صورت افقی چیده می‌شوند.
2. بازیکنان با استفاده از “ساققا” (آشیق بزرگ‌تر و سنگین‌تر)، از فاصله‌ای مشخص به آشیق‌ها ضربه می‌زنند.
3. هدف، خارج کردن آشیق‌ها از دایره و کسب امتیاز است.

این بازی بین ۲ تا ۴ نفر انجام می‌شود و نیازمند دقت و مهارت بالاست.

تاریخچه

آش‌شیق اویونی در گذشته در میان تمامی گروه‌های سنی ترکمن‌ها محبوبیت داشته و به عنوان یک سرگرمی جمعی در مناسبت‌های مختلف اجرا می‌شده است.

آی‌ترک، گون‌ترک (Ayterek-Gunterek)

این بازی نمایشی از مراسم خواستگاری است و بیشتر در شب‌های مهتابی و جشن‌ها برگزار می‌شود.

روش بازی

1. دو گروه به نمایندگی از خانواده‌های داماد و عروس تشکیل می‌شوند.
2. گروه‌ها به نوبت ابیاتی را می‌خوانند که نشان‌دهنده خواسته‌ها و شرایط ازدواج است.
3. پس از تبادل ابیات، یکی از اعضای گروه داماد سعی می‌کند یکی از اعضای گروه عروس را به گروه خود بیاورد.

این بازی نیازمند مهارت در شعرخوانی و تعامل اجتماعی است.

تاریخچه

آی‌ترک، گون‌ترک به عنوان یک بازی دخترانه در شب‌های چهاردهم ماه، زمانی که ماه کامل است، برگزار می‌شده و نشان‌دهنده اهمیت مراسم خواستگاری در فرهنگ ترکمنی است.

پلله‌م باشی (چورله‌ن- چورریگ- اوینام کسسیر)

این بازی گروهی نیازمند تیزهوشی، جرات و همکاری است و بین ۱۲ تا ۳۰ نفر انجام می‌شود.

روش بازی

1. بازیکنان به دو گروه تقسیم می‌شوند و دو نفر به عنوان رهبر گروه انتخاب می‌شوند.
2. بازیکنان دو به دو نام مستعار انتخاب کرده و به رهبران معرفی می‌شوند.
3. پس از تقسیم‌بندی، بازی با علامت دادن یکی از بازیکنان آغاز می‌شود و گروه‌ها سعی می‌کنند با استراتژی‌های مختلف بر یکدیگر غلبه کنند.

این بازی نیازمند سرعت، چابکی و همکاری تیمی است.

تاریخچه

پلله‌م باشی یکی از معروف‌ترین بازی‌های بومی ترکمن‌هاست که در شب‌های مهتابی و جشن‌های عید فطر و قربان اجرا می‌شده و ساعت‌ها به طول می‌انجامیده است.

غوشاق آتدی

این بازی سنتی ترکمن‌ها با استفاده از شال (غوشاق) انجام می‌شود و نیازمند دقت و سرعت عمل است.

روش بازی

1. بازیکنان به دو گروه مساوی تقسیم می‌شوند و دو نفر به عنوان رهبر گروه انتخاب می‌شوند.
2. یکی از اعضای گروه، غوشاق را به سمت فردی از گروه مقابل پرتاب می‌کند.
3. اگر غوشاق به دست او برسد، شروع به زدن حریف می‌کند و حریف سعی می‌کند به گروه خود بازگردد.

این بازی نیازمند سرعت، دقت و همکاری تیمی است.

تاریخچه

غوشاق آتدی یکی از بازی‌های مهم ترکمن‌هاست که در زمان‌هایی که امکانات ورزشی محدود بوده، به عنوان یک سرگرمی محبوب اجرا می‌شده است.

بازی‌های محلی ترکمنی نشان‌دهنده فرهنگ غنی و سنت‌های این قوم هستند و نقش مهمی در تقویت مهارت‌های فردی و اجتماعی ایفا می‌کنند.