بازی محلی سمنان
بازیهای محلی سمنان، بخشی از میراث فرهنگی غنی این منطقه هستند که نسل به نسل منتقل شدهاند. این بازیها نه تنها سرگرمکننده بودهاند، بلکه نقش مهمی در تقویت مهارتهای جسمی و اجتماعی افراد ایفا کردهاند.
در ادامه، به معرفی و توضیح چند نمونه از این بازیها میپردازیم:
بازی آلوآلو پسته
این بازی گروهی در فضای باز انجام میشود و معمولاً کودکان و نوجوانان در آن شرکت میکنند. در این بازی، شرکتکنندگان خوشههای ساقه گندم یا جو را جدا میکنند و همزمان شعری محلی را میخوانند:
«آلوآلو پسته! آلوآلو پسته
شیلَکَ بَخُو با هَستِه
زردآلو بخور با هسته
دوختَرَه وَشکی بَتِژین و بَتِژین
دخترها و پسرها بدوید و بدوید
هیریژ هیریژ دو دسته
بریز بریز دو دسته
هِرِن جوعَه هِرِن جوعَه
فردا وقت گرسنگی ست»
این بازی علاوه بر سرگرمی، به تقویت هماهنگی حرکتی و اجتماعی کودکان کمک میکند.
بازی اگه بِموندَه بَرَندِه مِبا
به معنای «اگر بمانی، برنده میشوی»، این بازی گروهی در محوطهای باز انجام میشود. بازیکنان به دو گروه تقسیم شده و درون دایرهای که روی زمین کشیده شده است، قرار میگیرند. با شروع بازی، هر گروه سعی میکند اعضای گروه مقابل را با هل دادن از دایره خارج کند. آخرین فردی که در دایره باقی میماند، برنده بازی است.
بازی بیدییا
این بازی دستهجمعی برای کودکان است و به دو صورت اجرا میشود:
1. بازیکنان به صورت نیمدایره دور هم حلقه میزنند. یکی از بازیکنان به عنوان «گرگ» انتخاب شده و لیلیکنان به سمت دیگران میرود تا آنها را بگیرد. هر کس که توسط گرگ لمس شود، از بازی خارج میشود.
2. بازیکنان به دو گروه تقسیم شده و هر گروه پشت خطی به صورت نیمدایره قرار میگیرد. یکی از بازیکنان از گروه شروعکننده لیلیکنان به سمت گروه مقابل رفته و دست خود را به اعضای گروه میزند و فرار میکند. اعضای گروه مقابل باید او را بگیرند. در صورت موفقیت، مهاجم از بازی خارج میشود؛ در غیر این صورت، فردی که لمس شده است، از دور خارج میشود.
این بازی شباهت زیادی به بازی «کبدی» دارد که در هند ثبت جهانی شده است.
بازی زو
این بازی باعث تقویت دم و بازدم ششها شده و بدون هیچ هزینهای به تقویت حرکات جسمانی و تند و تیز شدن بازیکنان کمک میکند. در تابستان، جوانها برای آوردن آب از آبانبار مسابقه میدادند و بعد از چند نفس عمیق، نفس خود را حبس کرده و با صدای بلند «زو» کشان به سمت پایین میرفتند. هر کس که صدای «زو» گفتنش لحظهای قطع میشد، بازنده بود و کسی که زودتر به شیر آبانبار میرسید، برنده میشد. این بازی را هنگام بالا رفتن از پله با کوزه پر آب نیز انجام میدادند.
بازیهای دیگر
علاوه بر بازیهای مذکور، بازیهای دیگری نیز در سمنان رایج بودهاند که هر کدام ویژگیها و قوانین خاص خود را داشتهاند. این بازیها نه تنها به عنوان سرگرمی، بلکه به عنوان ابزاری برای آموزش مهارتهای زندگی و تقویت روابط اجتماعی مورد استفاده قرار میگرفتند.
در مجموع، بازیهای محلی سمنان بازتابی از فرهنگ و تاریخ این منطقه هستند و احیای آنها میتواند به حفظ و انتقال این میراث ارزشمند به نسلهای آینده کمک کند.