بازی محلی پشکل چال
بازی‌های محلی بخش مهمی از فرهنگ و تاریخ هر منطقه را تشکیل می‌دهند و نشان‌دهندهٔ خلاقیت و شیوهٔ زندگی مردم آن نواحی هستند. یکی از این بازی‌ها، «پشکل چال» است که در مناطق مختلف ایران با نام‌ها و قوانین متفاوتی شناخته می‌شود.
«پشکل چال» یک بازی سنتی است که در آن بازیکنان با استفاده از مهره‌هایی مانند پشکل (فضولات خشک‌شدهٔ حیوانات) و چاله‌هایی در زمین، به رقابت می‌پردازند. هدف اصلی این بازی، جمع‌آوری بیشترین تعداد مهره‌ها در چاله‌های خودی است.
این بازی در نقاط مختلف ایران با قوانین و نام‌های متفاوتی اجرا می‌شود. به‌عنوان مثال، در کهگیلویه و بویراحمد، هر بازیکن دارای ۳ چاله است و در هر چاله ۱۵ مهره قرار می‌دهد. بازی با ۶ چاله و ۹۰ مهره آغاز می‌شود. بازیکنان به‌نوبت مهره‌ها را بین چاله‌ها تقسیم می‌کنند و سعی می‌کنند چاله‌های خود را با مهره‌های بیشتری پر کنند. در این منطقه، چاله‌ای که آخرین مهره در آن قرار می‌گیرد و به‌اصطلاح «غوچی» نامیده می‌شود، نقش مهمی در ادامهٔ بازی دارد. اگر بازیکنی به‌اشتباه مهره‌ای در چالهٔ «غوچی» حریف بیندازد و حریف بگوید «تیتیش»، باید تمام مهره‌های خود را در آن چاله بیندازد. بازی تا زمانی ادامه می‌یابد که در چاله‌های غیر از «غوچی» فقط یک مهره باقی بماند. در پایان، بازیکنی که بیشترین مهره را در چالهٔ «غوچی» خود دارد، برندهٔ بازی است.
در لرستان، اگر بازیکنی به‌طور سهوی مهره‌ای به چاله‌ای که دارای ۴ مهره است اضافه کند، بازی را می‌بازد. همچنین، اگر خانه‌ای چهار مهره‌ای شود و بازیکن فراموش کند مهره‌های آن را بردارد، دیگر نمی‌تواند آن را بردارد و بازی ادامه می‌یابد. در این منطقه، مهره‌هایی که بازیکن برنده در اثر چهار مهره‌شدن چاله‌ها کسب می‌کند، بیرون گذاشته نمی‌شوند، بلکه در چاله‌های خودی انباشته و در آخر شمارش می‌شوند.
در شهر بابک، اگر آخرین مهره به یکی از چاله‌های خودی بیفتد، نوبت به بازیکن دیگر منتقل می‌شود. همچنین، هر بازیکن یک چالهٔ مخصوص به نام «مُهر» دارد که سعی می‌کند آن را از مهره‌ها پر کند. بازیکنی که مهره‌های بیشتری در چالهٔ «مُهر» خود داشته باشد، برندهٔ بازی محسوب می‌شود.
در بازی «گوم‌زایس»، قانونی وجود دارد که بر اساس آن، اگر در یکی از گودال‌های حریف ۳ مهره وجود داشته باشد و بازیکن، آخرین مهره‌اش را به آن اضافه کند، اصطلاحاً گفته می‌شود: «سرِ گاو او را خورده است».
«پشکل چال» نه‌تنها یک سرگرمی ساده است، بلکه بازتابی از فرهنگ، تاریخ و شیوهٔ زندگی مردمان مناطق مختلف ایران است. این بازی‌ها نشان‌دهندهٔ خلاقیت و تعامل اجتماعی در جوامع محلی هستند و حفظ و احیای آن‌ها می‌تواند به تقویت هویت فرهنگی و پیوند نسل‌ها کمک کند.
