برنامه ریزی درسی، آموزش نوشتن برنامه تحصیلی
برنامه‌ریزی برای درس خواندن، یکی از کارهای بسیار مهمی است که دانش‌آموزان برای رسیدن به موفقیت انجام می‌دهند و سعی می‌کنند به آن پایبند بمانند. برای مثال، تکنیک‌هایی مثل تندخوانی یا روش‌های مطالعه هر درس، راه و رسم خاص خود را دارند. در این برنامه‌ها، زمان مشخصی برای یادگیری در نظر گرفته می‌شود و به این ترتیب، دانشجو یا دانش‌آموز می‌داند دقیقاً چه کاری باید انجام دهد و در بلاتکلیفی نمی‌ماند. در ادامه، چند روش مؤثر و کارآمد برای برنامه‌ریزی درسی را با هم مرور می‌کنیم.
اهمیت برنامه ریزی درسی چیست؟
برای بسیاری از دانش‌آموزان و داوطلبان کنکور، درس خواندن کاری دشوار و خسته‌کننده به نظر می‌رسد. اما اگر یک برنامه‌ریزی درسی منظم و اصولی داشته باشند، می‌توانند با انرژی و پشتکار بیشتری درس بخوانند و به برنامه خود پایبند بمانند. برنامه‌ریزی درست کمک می‌کند تا از خستگی و بی‌حوصلگی جلوگیری شود و دانش‌آموزان راحت‌تر حتی درس‌های سخت یا درس‌هایی را که به آن‌ها علاقه‌ای ندارند، مطالعه کنند.
در ادامه به دلایل مهم بودن برنامه‌ریزی درسی می‌پردازیم:
سازماندهی
یک مشاور تحصیلی باتجربه می‌تواند با طراحی یک برنامه درسی مناسب و اصولی، به دانش‌آموزان و داوطلبان کمک کند تا زمان مطالعه و حجم درس‌های خود را به خوبی مدیریت کنند. همچنین، آن‌ها می‌آموزند که چگونه از روش‌های مفید و مؤثر برای یادگیری بهتر استفاده نمایند.
توسعه مهارت‌های یادگیری
برنامه‌ریزی برای درس خواندن به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا راه‌های بهتر و مؤثرتری برای یادگیری پیدا کنند و توانایی خود را در فراگیری مطالب افزایش دهند.
ارزیابی خود
برنامه‌ریزی درسی به دانش‌آموزان و کنکوری‌ها این امکان را می‌دهد که وضعیت درسی خود را بررسی کنند و بفهمند چقدر پیشرفت کرده‌اند. این کار باعث می‌شود در امتحانات پایان ترم و کنکور نتیجه بهتری بگیرند.
پیشگیری از اشتباهات
یک برنامه‌ریزی درسی اصولی به دانش‌آموزان و داوطلبان کمک می‌کند تا از خطاهای گذشته خود درس بگیرند و در آینده آن اشتباهات را تکرار نکنند. همان‌طور که می‌دانید، تشخیص اشتباهات و عبرت گرفتن از آن‌ها، یکی از پایه‌های اساسی یک برنامه‌ریزی درسی موفق است.
با این برنامه ساده، فقط با روزی پنج دقیقه گوش دادن، می‌توانید در ۸۰ روز هر زبانی را به راحتی و روان صحبت کنید! از به‌روزترین روش‌های آموزشی بهره ببرید که حافظه شما را تقویت می‌کند و با کمک تصاویر یادگیری را آسان‌تر می‌سازد. همه این‌ها با کمترین هزینه در دسترس شماست!
تحقق اهداف
یک برنامه درسی منظم و اصولی، که بخش مهمی از راهنمایی تحصیلی به شمار می‌رود، به دانش‌آموزان و داوطلبان کمک می‌کند تا به خواسته‌های خود دست یابند. چرا که طراحی یک برنامه درسی دقیق و عمل کردن به تمام بخش‌های آن، موفقیت شما را تضمین می‌کند.
چگونه برنامه ریزی درست درسی داشته باشیم؟
1. لیستی از تمام مواردی که نیاز به مطالعه دارند، تهیه کنید
برای شروع برنامه‌ریزی درسی، ابتدا لیستی از تمام درس‌ها و موضوعاتی که باید بخوانید تهیه کنید. همه کارها و وظایف درسی‌تان را روی کاغذ یادداشت کنید. این کار به شما کمک می‌کند بهتر بفهمید چه کارهایی لازم است انجام دهید. اگر آزمون یا امتحانی در پیش دارید، آن را در اولویت قرار دهید.
2. بررسی کنید برای هر کلاس درس یا امتحان چه کارهایی باید انجام بدهید
ابتدا تمام چیزهایی که باید برایشان درس بخوانید را روی کاغذ بیاورید. بعد ببینید برای هر کدام دقیقاً چه کارهایی لازم است انجام دهید. ممکن است ساعاتی که برای یک درس می‌گذارید یا روزهای کلاس‌هایتان در هفته تغییر کند. این تغییرات، فرصت خوبی است تا زمان‌های تلف‌شده‌ی روزتان را پیدا کنید و از آن‌ها برای درس خواندن استفاده نمایید.
اگر کتاب کمک‌درسی یا کتاب مروری دارید، می‌توانید از آن برای کامل‌تر کردن فهرست خود کمک بگیرید.
ساعت‌هایی از روز را مشخصاً برای مطالعه کنار بگذارید.
زمان‌هایی را برای دوره کردن نوشته‌ها و یادداشت‌هایتان در نظر بگیرید.
ساعت‌هایی را نیز به دریافت راهنمایی و مطالعه در مورد آزمونی که قرار است بدهید، اختصاص دهید.
3. لیست‌تان را اولویت بندی کنید
بعد از اینکه فهرست کاملی از تمام درس‌ها یا آزمون‌های پیش رو تهیه کردید، باید مشخص کنید برای هر کدام دقیقاً چه کارهایی لازم است. حالا نوبت این است که فهرست خود را بر اساس اولویت‌ها مرتب کنید. درس‌ها را با توجه به میزان اهمیت آن‌ها دسته‌بندی کنید. این کار باعث می‌شود متوجه شوید کدام درس‌ها به زمان بیشتری برای خواندن نیاز دارند و کدام یک را می‌توانید در وقت‌های آزاد و کوتاه‌تر مطالعه کنید.
به هر درس یا آزمون یک شماره اختصاص دهید. مثلاً اگر ریاضی نیاز به زمان بیشتری دارد، به آن شماره ۱ بدهید و اگر تاریخ کمترین زمان را می‌طلبد (مثلاً بین ۵ درس مختلف)، به آن شماره ۵ اختصاص دهید.
برای هر درس یا امتحان، یک سطح دشواری در نظر بگیرید.
برای هر کدام، زمان مشخص و مورد نیاز برای مطالعه را تعیین کنید.
همچین مدت زمانی را که باید برای مرور هر درس بگذارید، از قبل مشخص نمایید.
4. یک جدول با ستون‌های مشخص برای تقسیم‌بندی زمان‌های مفید درس خواندن طراحی کنید
قبل از شروع، بهتر است زمان‌های آزاد خود در طول هفته را به صورت یک جدول تنظیم کنید و برای هر درس، بخشی از آن را در نظر بگیرید. بعد از این کار، می‌توانید هر ستون از جدول را به یک درس خاص اختصاص دهید.
یک راه خوب برای برنامه‌ریزی درسی این است که برای هر درس، زمان مشخصی در روز یا هفته تعیین کنید. با این روش، یک برنامه منظم خواهید داشت و لازم نیست هر بار برای درس خواندن تصمیم بگیرید. وقتی برنامه ثابتی داشته باشید، کم‌کم به درس خواندن عادت می‌کنید.
ببینید در طول هفته چه روزها و ساعت‌هایی همیشه آزاد هستید. مثلاً ممکن است هر روز بین ساعت ۳ تا ۴ بعدازظهر وقت خالی داشته باشید، یا روزهای سه‌شنبه و پنج‌شنبه زمان بیشتری در اختیار شما باشد. اگر ممکن است، بعد از مشخص کردن این زمان‌ها، برنامه درسی خود را بنویسید. چون یک برنامه منظم به شما کمک می‌کند ذهن مرتب‌تری داشته باشید و مطالب را بهتر و سریع‌تر یاد بگیرید.
بهتر است برای هر بخش از جدول، بین ۳۰ تا ۴۵ دقیقه زمان بگذارید. زمان‌های کوتاه‌تر معمولاً بهتر از زمان‌های طولانی هستند. اینطوری انگیزه بیشتری برای مطالعه پیدا می‌کنید و درس‌ها برایتان خسته‌کننده نمی‌شوند.
همه زمان‌های قابل استفاده خود را در این جدول بگنجانید.
اگر تا روز امتحان، زمان محدودی دارید، به جای برنامه ثابت هفتگی، یک برنامه متغیر و انعطاف‌پذیر برای خودتان طراحی کنید. طوری که قبل از هر امتحان، زمان کافی برای مرور درس مربوطه داشته باشید.
5. زمان‌هایی را برای فعالیت‌های غیر درسی‌تان در نظر بگیرید
وقتی برای درس خواندن برنامه ریزی می‌کنید، حتماً زمانی را هم برای خانواده، دوستان و استراحت خود در نظر بگیرید. اگر نتوانید بین درس و زندگی شخصی‌تان تعادل برقرار کنید، موفقیت تحصیلی سخت به دست می‌آید.
بعضی موقعیت‌ها فقط یک بار پیش می‌آیند و تکرار نمی‌شوند؛ مثل جشن تولد یکی از عزیزان، مراسم خاص خانوادگی یا وقت دکتر. این زمان‌ها را در برنامه‌تان بگنجانید.
بخش جداگانه‌ای هم برای کارهایی که باید حتماً انجام دهید اختصاص دهید؛ مثل کلاس شنا، برنامه‌های مهم خانوادگی یا عبادت.
فراموش نکنید که خواب کافی، استراحت و ورزش را در برنامه روزانه‌تان جای دهید.
اگر نزدیک امتحان هستید و وقت کمی دارید، بهتر است فعالیت‌های غیردرسی را موقتاً کم کنید یا به بعد موکول کنید.
6. جدولی را که در مرحله‌ی قبل طراحی کردید، پر کنید
بعد از اینکه جدول برنامه‌ریزی درسی‌تان را با ستون‌ها و خانه‌های لازم کشیدید، نوبت به پر کردن آن می‌رسد. برای هر جلسه، موضوعی که باید بخوانید را مشخص کنید. این کار به شما کمک می‌کند مسیرتان را گم نکنید و حتی ممکن است بتوانید سریع‌تر از زمانی که انتظار داشتید، درس‌هایتان را تمام کنید.
یک جدول روزانه آماده کنید یا چیزی شبیه به آن. یک دفترچه یادداشت ساده هم برای این کار کافی است.
اگر از گوشی هوشمند استفاده می‌کنید، می‌توانید برنامه‌ریزی‌های خود را در آن ذخیره کنید.
در ابتدا فقط برای یک هفته برنامه بریزید تا کم‌کم به برنامه‌ریزی عادت کنید.
درس‌هایی را که امتحانشان نزدیک‌تر است، در اولویت قرار دهید. سعی کنید حجم درس‌ها را در کوتاه‌ترین زمان ممکن مدیریت کنید و بیشتر روی مباحث مهمی که قبل از امتحان باید بلد باشید، تمرکز کنید.
درس‌های مختلف را بر اساس اهمیت اولویت‌بندی کنید. نگران نباشید اگر در ابتدا خوب از پس برنامه‌ریزی برنمی‌آیید؛ شما مصمم هستید که بزنید وسط خال.
چرا برنامه ریزی درسی لازم است
درس خواندن هم مانند هر کار دیگری، دشواری‌های خود را دارد، اما این سختی‌ها برای همیشه باقی نمی‌ماند. یکی از مهم‌ترین و چالش‌برانگیزترین بخش‌های مطالعه، داشتن یک برنامه‌ریزی درست و یک نقشه راه مناسب است که تقریباً نصف موفقیت را تضمین می‌کند. البته طراحی چنین برنامه‌ای نیاز به دانش و تجربه کافی دارد.
بسیاری از افراد به دلیل نداشتن برنامه‌ای دقیق و اصولی، در رسیدن به اهداف خود ناکام می‌مانند. آن‌ها معمولاً نمی‌دانند چه کارهایی باید انجام دهند یا چطور باید برنامه‌ریزی کنند و آگاهی چندانی از روش صحیح برنامه‌ریزی درسی ندارند. به بیان ساده‌تر، دلیل اصلی مشکل این افراد، عدم آشنایی با اصول اولیه برنامه‌ریزی است.
بهتر است برای یادگیری این اصول و در نهایت رسیدن به هدف، از یک مشاور کمک بگیریم.
سخن پایانی
در این نوشته می‌خواهیم تمام نکات مهم برای یک برنامه‌ریزی درسی مناسب را مرور کنیم و راهنمایی کنیم که چطور می‌توانید یک برنامه درسی اصولی و کارآمد برای خودتان تنظیم کنید.
فراموش نکنید که بهترین کسی که می‌تواند یک برنامه درسی مناسب برای شما طراحی کند، خود شما هستید. چرا که هیچکس بهتر از شما، توانایی‌ها، عادت‌ها و ویژگی‌های فردی‌تان را نمی‌شناسد.
البته اگر می‌خواهید برنامه‌تان دقیق و اصولی باشد، می‌توانید از مراکز مشاوره تحصیلی یا مشاوران شغلی در تهران و دیگر متخصصان این زمینه کمک بگیرید.
به این شکل، همه شرایط برای حرکت به سمت موفقیت با قدم‌های استوار و اراده‌ای محکم فراهم خواهد بود. موفقیتی که با تلاش پیوسته و پشتکار پایدار، حتی با پیشرفت‌های کوچک اما مداوم، به دست می‌آید.
منبع: ذهن آرا
