بیوگرافی و زندگینامه ثریا قاسمی

بیوگرافی ثریا قاسمی

ثریا قاسمی، بازیگر پیشکسوت و محبوب سینمای ایران، با نام اصلی مولود ملا قاسم، در روز بیست‌وپنجم آذر ۱۳۱۹ به دنیا آمد. او کار بازیگری را از اوایل دهه ۱۳۴۰ شروع کرد و از آن زمان تاکنون، از پرکارترین بازیگران در عرصه سینما و تلویزیون بوده است.

در سال ۱۳۷۹، ثریا قاسمی برای بازی در فیلم “مارال” سیمرغ بلورین بهترین بازیگر زن را از جشنواره فیلم فجر دریافت کرد. همچنین در سال ۱۳۹۵، به خاطر نقش‌آفرینی در فیلم “ویلایی‌ها” موفق به کسب سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن از این جشنواره شد.

منوی دسترسی سریع

خلاصه‌ای از زندگی
داستان زندگی
ازدواج و همسرگزینی
فعالیت‌های هنری
فهرست فیلم‌ها
جایزه‌ها و موفقیت‌ها
گفت‌وگوها

خلاصه زندگینامه

نام اصلی: مولود ملاقاسم
تاریخ تولد: ۲۵ آذر ۱۳۱۹ (۸۵ ساله)
زادگاه: تهران، ایران
حرفه: بازیگری
سال‌های فعالیت: از دهه ۱۳۴۰ تا امروز
همسر: رحیم برفراز
تعداد فرزندان: سه نفر
مادر: حمیده خیرآبادی

زندگینامه

زندگی شخصی و خانواده:

نام واقعی این هنرمند در شناسنامه، مولود ملا قاسم ثبت شده است. او تنها فرزند پدر و مادرش، علی ملاقاسم و حمیده خیرآبادی، می‌باشد. خانواده مادرش اصالتاً اهل شهر رشت هستند. مادر ثریا قاسمی، حمیده خیرآبادی که با نام نادره شناخته می‌شد، از بازیگران مشهور سینما و تلویزیون ایران بود و به او عنوان مادر سینمای ایران را داده بودند.

از آنجا که پدر و مادر ثریا قاسمی در زمان بچگی او از هم جدا شدند، او گاهی در خانه مادر و گاهی در خانه پدرش زندگی می‌کرد.

تحصیلات:

این بازیگر تحصیلات خود را تا پایان دبیرستان ادامه داده و موفق به دریافت مدرک دیپلم شده است.

ازدواج

در سال ۱۳۴۹، ثریا قاسمی که سی سال داشت، با آقایی به نام رحیم برفراز ازدواج کرد و زندگی جدیدی را شروع کرد. ثمره این ازدواج سه فرزند شد: یک دختر به نام بنفشه و دو پسر با نام‌های بابک و بهروز.

مادر بازیگر:

ثریا قاسمی در یک مصاحبه درباره مادرش، حمیده خیرآبادی، گفته است:
مادرم همیشه در زندگی مشغول کار بود؛ یا سرگرم بازی در فیلم‌ها بود یا در زمینه تئاتر فعالیت می‌کرد. در واقع، او زندگی معمولی و ساده‌ای نداشت و من بیشتر اوقات پیش مادربزرگم بزرگ شدم. حالا که سنم بیشتر شده، متوجه می‌شوم که زندگی فقط کار نیست و این سبک زندگی، چندان درست نبود. اما با این همه، مادرم با فعالیت‌های هنری خود، خدمت بزرگی به مردم و جامعه کرد و دِین خود را ادا نمود.

لعیا زنگنه به عنوان فرزند:

شباهت ظاهری و همکاری هنری ثریا قاسمی و لعیا زنگنه در چندین فیلم، باعث شد در فضای مجازی شایعه شود که لعیا زنگنه دختر ثریا قاسمی است. با این حال، این ادعا نادرست است و این دو هنرمند، رابطه خانوادگی از این دست با هم ندارند.

زندگی هنری

شروع فعالیت هنری:

ثریا قاسمی نخستین بار با کار در زمینه گویندگی برای رادیوی ارتش شاهنشاهی پا به عرصه هنر گذاشت و بعداً به بازیگری روی آورد.
وقتی ۲۱ سال داشت، در سال ۱۳۴۰ در آزمون گویندگی رادیوی ارتش شرکت کرد و پس از پذیرفته شدن، کارش را در رادیو شروع کرد. در واقع، اولین کار حرفه‌ای او گویندگی در رادیو بود.
او در ادامه، در همان سال علاوه بر گویندگی، همراه با هوشنگ لطیف به دوبله پرداخت و همچنین در مجموعه محبوب «بالاتر از خطر» صداگذاری کرد.
ثریا قاسمی تنها به گویندگی و صداگذاری بسنده نکرد و پس از آن وارد دنیای تئاتر شد. او در نمایش‌هایی مانند «آنتیگون» و «از پشت شیشه‌ها» به کارگردانی رکن الدین خسروی و همچنین نمایش «آندورا» اثر حمید سمندریان روی صحنه رفت و هنرنمایی کرد.
ثریا قاسمی در سن ۳۲ سالگی، یعنی در سال ۱۳۵۱، پیشنهاد بازی در فیلم سینمایی «آرامش در حضور دیگران» را دریافت کرد و در این فیلم مقابل دوربین قرار گرفت.

اولین سریال:

این بازیگر نامدار ایرانی در سال ۱۳۵۲ در مجموعه تلویزیونی «قصه عشق» به ایفای نقش پرداخت. فعالیت هنری او تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ ادامه یافت و در این مدت، در چهار سریال و دو فیلم سینمایی ظاهر شد.
یکی از مجموعه‌هایی که ثریا قاسمی در آغاز دوران حرفه‌ای خود در آن بازی کرد، سریال «پیوند» به کارگردانی نصرت کریمی بود.

اولین سریال بعد از انقلاب:

پس از پیروزی انقلاب و برقراری حکومت جمهوری اسلامی در ایران، این بازیگر برای مدت هشت سال از دنیای هنر دور ماند. اما در سال ۱۳۶۵ و در سن ۴۶ سالگی، با حضور در فیلم سینمایی “خانه ابری” و یک سال بعد با بازی در مجموعه پرمخاطب “گرگ‌ها” که ساخته داوود میرباقری بود، دوباره بازیگری را آغاز کرد و کار خود را در تلویزیون ادامه داد.

ثریا قاسمی در طول سال‌های فعالیت هنری خود، کارهای زیبا و مهم زیادی در تلویزیون ارائه داده است. از میان بهترین کارهای او می‌توان به مجموعه “در پناه تو” ساخته حمید لبخنده در دهه هفتاد و سریال “شب دهم” به کارگردانی حسن فتحی در دهه هشتاد اشاره کرد.

مجری گری و دوبلوری:

این هنرمند با سابقه ایرانی در اوایل دهه هفتاد، در چند برنامه تلویزیونی به عنوان مجری فعالیت کرد و شعرهای شاعران قدیمی ایران را با صدای زیبایش خواند و دکلمه کرد.

ثریا قاسمی علاوه بر این‌ها، در دوبله بسیاری از مجموعه‌های تلویزیونی نیز همکاری داشت. از جمله این سریال‌ها می‌توان به مجموعه آمریکایی «بالاتر از خطر» اشاره کرد که قبل از انقلاب از تلویزیون ایران پخش می‌شد. همچنین دو مجموعه ژاپنی که در دهه‌های شصت و هفتاد از تلویزیون پخش شدند: سریال «سال‌های دور از خانه» که شخصیت اصلی آن اوشین نام داشت، و مجموعه «داستان زندگی» که نقش اصلی آن دختری به نام هانیکو بود. ثریا قاسمی به عنوان صداپیشه در این آثار حضور داشت. این سریال‌ها از برنامه‌های بسیار پربیننده تلویزیون در آن زمان بودند.

فعالیت سینمایی:

بیشتر فعالیت‌های سینمایی ثریا قاسمی در دهه ۱۳۸۰ انجام شد.
او علاوه بر بازی در فیلم کوتاه «تلفن»، با ایفای یکی از نقش‌های اصلی فیلم سینمایی «آرامش در حضور دیگران» به کارگردانی ناصر تقوایی، نمایش درخشانی از خود ارائه داد و بازی ارزشمندی خلق کرد. به گونه‌ای که حتی پس از گذشت سال‌ها، بسیاری از مردم او را با اولین فیلم بلندش به یاد می‌آورند. این فیلم چهار سال پس از ساخت، اجازه نمایش عمومی گرفت. با این حال، ثریا قاسمی پس از آن، تمرکز اصلی خود را بر کار در رادیو و تئاتر گذاشت.

اگرچه اولین فیلم ناصر تقوایی فروش مالی چندانی نداشت، اما نگاه تازه و متفاوتی به جایگاه و شخصیت زن در جامعه ارائه کرد. ثریا قاسمی برخلاف مادرش، حمیده خیرآبادی، در تعداد کمی فیلم بازی کرده و عمده فعالیت‌های سینمایی او در دهه ۱۳۸۰ اتفاق افتاده است.

وقتی این بازیگر با سابقه و توانمند سینما، تئاتر، رادیو و تلویزیون ایران، برای بازی در فیلم سینمایی «مارال» توانست سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن را در نوزدهمین دوره جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۷۹ دریافت کند، پیشنهادهای زیادی برای بازی در نقش‌های متنوع به او ارائه شد. از جمله این آثار می‌توان به فیلم‌های «شام آخر» و «دختر شیرینی‌فروش» اشاره کرد. حتی بازی کوتاه او در فیلم «شام آخر» باعث شد که جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل زن را از جشن خانه سینما کسب کند.

پس از حضور در فیلم «دختر شیرینی‌فروش»، او در فیلم‌های طنز و کمدی نیز بازی کرد. همچنین در برخی تله‌تئاترها مانند «به سوی دمشق» به کارگردانی حمید سمندریان، «نکراسوف» اثر محمد رحمانیان و نمایش «به سوی کعبه» به کارگردانی تاج‌بخش فناییان ایفای نقش کرد و مورد استقبال قرار گرفت.

ثریا قاسمی در سی و پنجمین دوره جشنواره فیلم فجر نیز برای بازی در فیلم «ویلایی‌ها» توانست سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن را کسب کند.

فیلم‌شناسی

سینمایی:

مجموعه تلویزیونی:

دوبله:

جوایز و افتخارات

مصاحبه

در ادامه، گفت‌وگویی را با هنرپیشه باسابقه سینما و تلویزیون، خانم ثریا قاسمی، مرور می‌کنیم. در این مصاحبه، ایشان درباره فضای فعلی بازیگری و مسیر فعالیت هنری خود صحبت کرده و همچنین خاطراتی از ساخت سریال محبوب «در پناه تو» را به اشتراک گذاشته‌اند.

حضور در نقش انواع و اقسام مادران شیک، مدرن و سنتی ایران در طی سالهای حرفه‌ای برایتان چه جذابیت هایی داشته است؟

من به عنوان یک هنرپیشه حرفه‌ای فعالیت می‌کنم. لذا شخصیت‌های متعددی که به من ارائه می‌شود، پس از خواندن هر کدام از فیلمنامه‌ها و در نظر گرفتن نقش‌ها، چنانچه مطلوب و مناسب باشد، می پذیرم.

اگر به انتخاب خودتان باشد، بیشتر دوست دارید نقش چه مادرانی را بازی کنید؟

تفاوت چندانی برایم ندارد. در انتخاب کار، داستان مطلوب و رویکردهای نقش‌هایی که بر عهده می‌گیرم، اهمیت دارد. ما هنرپیشگان به ندرت حق انتخاب داشته و در اغلب موارد انتخاب می‌شویم. در عین حال شرایط بازار کار نیز چندان گسترده نیست که من خودم را ملزم به انجام یک نقش معین کنم. ظاهر لوکس و مجلسی بودن و یا تنگدست و نیازمند بودن نقشی که قرار است عهده دار شوم، شرایط کلی نقش را تشکیل می‌دهد. هم اکنون بسیاری از هنرپیشگان پیشکسوت و قدیمی، فعالیت چندانی نداشته‌اند و به ناچار از کار کنار کشیده‌اند. ولی من همواره تلاش می‌کنم در میان فیلمنامه‌های ارائه شده، بهترین آنها را برگزینم.

چرا این روزها بازیگران پیشکسوت کمتر مجال بازی کردن پیدا می کنند؟

دلایل متعددی در این موضوع دخیل است. از جمله مهم‌ترین آنها شرایط نابهنجار مالی در سینما و تلویزیون است. به ویژه در عرصه تلویزیون که تهیه آثار به کمترین حد خود کاهش یافته است. همچنین در ازای تهیه مجموعه‌های تازه و متمایز، برخی از سریال‌ها تا چندین مرتبه در شبکه‌های متعدد پخش چند باره پیدا می‌کنند. در ماه گذشته چهار مجموعه تلویزیونی که من در سال ۱۳۸۲ ایفای نقش کرده‌ام، مجدداً به نمایش درآمدند. به این ترتیب به نظر می‌رسد ثریا قاسمی فعالیت زیادی را در حرفه بازیگری دارد. در حقیقت من در این ایام هر شخصیتی که به من ارائه شود، بازی در آن را می‌پذیرم. برخی از همکاران بازیگر که ادعا می‌کنند ما به شکل گزیده کار کرده و کارها را خودمان انتخاب می‌کنیم، احتمالاً مزاح کرده، یا کلاس گذاشته و با پرستیژ رفتار می‌کنند.

بحث دیگری که باعث بیکاری بازیگران حرفه ای شده، وجود نابازیگرانی است که نه تنها دستمزد نمی‌گیرند بلکه ممکن است پولی هم پرداخت کنند.

کاملا درست است. در این شرایط تهیه کننده نیست با اشتیاق به منظور آنکه میزان مخارج تولید را کاهش دهد، از این موضوع استقبال می‌کند. این جریان کیفیت و نحوه هنرپیشگی در سریال‌ها و فیلم‌ها را به شدت پایین می‌آورد. وجود فیلمنامه نویس کم تجربه، کارگردان غیر حرفه‌ای و همچنین دست‌اندرکارانی که هیچ تبحری در کار خود ندارند، موجب تولید کارهای بی‌محتوا و بی‌کیفیت می‌شود.

تا به حال پیش آمده از بازی دراثری پشیمان بشوید و کار را نیمه کاره رها کنید؟

این موضوع به دفعات برای من رخ داده است، ولی به هیچ وجه در وسط کار آن را رها نکردم. یکی از عوامل این امر وجود شرایط نامطلوب و غیرحرفه‌ای در پشت صحنه بسیاری از فیلم‌ها و مجموعه‌ها است. به طوری که جهت آفیش کردن هنرپیشگان، رخدادهای زشت و نابهنجاری شکل می‌گیرد. به طوری که دیگران را حیران و بلاتکلیف گذاشته و این موجود سبب رنجش و آزردگی من می‌شود.

آیا هنگام وقوع چنین مواردی برخوردی هم انجام می دهید؟

در این مواقع بد خلق و عبوس شده و علی رغم بیشتر آثاری که با اشتیاق و هیجان در صحنه حاضر می‌شوم، در این گونه کارها با رغبتی در محل فیلمبرداری می‌روم. ولی در عین حال هیچ وقت از هنر بازیگری خود کوتاهی نمی‌کنم. چرا که یکی از موضوعات مهم من، داشتن وجدان کاری بوده و رویدادهایی که در این چهار دهه پشت سر گذاشته‌ام، موجب فهمیدگی و دوراندیشیم شده است.

آیا همچنان بازیگری جذابیت دهه های گذشته را برای شما دارد؟

چنانچه همه چیز به روال معمول و مطلوب صورت گیرد، همچنان از انجام هنرپیشگی مشعوف شده و لذت می‌برم. در صحنه‌هایی که فیلمنامه خوبی داشته و کارگردان میزانسن خوبی را برای آن در نظر می‌گیرد، با همه نیرو و انرژی خود ایفای نقش می‌کنم. من از ایجاد هرگونه حواشی دچار رنجش می‌شوم.

بسیاری از هنرپیشگان جوانی که فرصتی جهت هنرپیشگی نداشتند، در ماه‌های گذشته عازم خارج از کشور شده و به شبکه‌های ماهواره‌ای پیوسته‌اند. برخی از هنرپیشگان تلاش می‌کنند بسیاری از رویکردهای نامناسب را افشا کرده و اظهار کنند که شرایط اخلاق در سینما و تلویزیون کشورمان مطلوب نیست. شما در این زمینه چه نظری دارید؟

چنانچه موقعیت و شرایط هنری در ایران پاک نیست، می‌توانند بروند و رفتارهای اخلاقی و رویکرد مناسب را در شبکه‌های ماهواره‌ای بیابند! با رفتن به آنجا می‌توانند در شرایط سالم و ایمن، در فیلم‌ها سریال‌ها حضور یابند! ولی نکته مهم در این است که اخلاق و انسانیت در وجود هر شخص نهفته است. لازم است خودمان یاد بگیریم، به چه نحوی با دیگران مواجه شویم که هیچکس اجازه عنوان کردن پیشنهادات غیر اخلاقی را به ما نداشته باشد. چنانچه ما رفتار نامطلوبی را پیشه کنیم، در هر نقطه‌ای از دنیا که فعالیت کنیم آثار و تبعاتش به خودمان باز می‌گردد.

در تلویزیون مجموعه “در پناه تو” با بازی شما هفده سال بعد از پخش اولیه مجددا روی آنتن رفت و در کانون توجه قرار گرفت. می خواهم به خاطرات تان از آن دوران رجوع کنید و بگویید کاراکترتان در این سریال چه ویژگی هایی داشت که بازی در این مجموعه را پذیرفتید؟

هنگامی که سریال مذکور پس از تولید برای اولین بار از شبکه سیما به نمایش درآمد، موفق به دیدن آن نشده و در بازپخش توانستم آن را تماشا کنم. برخورداری از فیلمنامه مطلوب، گروه هنرپیشگی و تبحر و تخصص حمید لبخنده در کارگردانی موجب شد ایفای نقش در این سریال را قبول کنم.

اگر بخواهید جزیی تر نگاه کنید، چه ویژگیهایی از متن سریال برایتان دارای جذابیت بود؟

در آن دوران رسیدگی و توجه به امورات و مشکلات جوانان در کشور و به ویژه در تلویزیون رواج نداشت. ولی فیلمنامه مجموعه در پناه تو به شیوه صحیح و جذابی به موانع و روابط جوان‌ها در کشور و همچنین در فضاهای آموزشی تمرکز کرده و آنها را به نمایش می‌گذاشت.

مادری که شما در این سریال نقشش را ایفا کردید، شخصیتی ویژه بود که در عین حال که برخی رفتارهایش از سوی مخاطبان جوان ناراحت کننده بود، اما کاراکتری غیرمنطقی هم نبود.

با توجه به اینکه این مادر فرزند اولش را در جنگ از دست داده و به شهادت رسیده بود، تمام هم و غم و عشق و دلدادگی خود را به پای دومین پسر خود محمد معطوف کرده بود. همچنین شخصیت مذکوری یک رابطه مطلوب و مناسبی با شوهرش داشت. به طور کلی این مادر نماد و ترکیب کاملی از یک خانم سنتی و پر عطوفت ایرانی بود که پریشانی و دل نگرانی او خانواده و فرزندش بود. لذا کاملاً عادی بود که در برخی مواقع با پسرش دچار ناسازگاری شود.

با توجه به اینکه هنوز که هنوز است در جامعه ما ازدواج پسران جوان با بانوان مطلقه نوعی تابو محسوب می شود، چقدر از نگرانی های این مادر درباره ازدواج پسرش با خانمی که یک بارازدواج کرده بود، درست و منطقی به نظر می رسید؟

همه این دغدغه‌ها و ناراحتی‌ها، برخواسته از آداب و رسوم و اعتقادات ما است. چنانچه کمی افکار و دیدگاه خود را با عصر و زمانه همگام کنیم، بسیاری از این رخدادها صورت نمی‌گیرد. عدم توانایی باروری و داشتن شکست در ازدواج قبلی برای یک خانم، موجب نمی‌شود که او را از گزینه‌های ازدواج کنار گذاشته و همچنین او را از اجتماع کنار بزنیم. لذا در این شرایط داشتن رفتارهای احساسی صحیح نیست. خوشبختانه در این سریال مادر با در نظر گرفتن رغبت و دلبستگی زیاد پسرش به خانم مذکور، این جریان را پذیرفته و به این ازدواج رضایت داد.

آیا پیش بینی می کردید مجموعه در پخش مجدد این قدر مورد توجه مردم قرار بگیرد؟

دور از انتظار نیست اثری که به شیوه صحیح و با کیفیت خوب تهیه شود، تاریخ انقضایی نخواهد داشت. به طوری که قادر است برای قشرها و نسل‌های مختلف جذاب شده و مورد توجه قرار گیرد. سریال در پناه تو در زمره کارهایی بود که از بازپخش مجدد آن، احساس ناراحتی نکردم. در برخی از آثاری که ایفای نقش کردم، حتی در زمان نخستین پخش آن به علت داشتن کیفیت نامطلوب، به شدت ناراحت می‌شدم. ولی حمید لبخنده تخصص و مهارت زیادی به حرفه خود داشته و با توجه زیاد، همه جزئیات و مراحل تهیه مجموعه را مدیریت می‌کرد. این موضوع باعث خوشنودی می‌شد.

در بسیاری از آثارتان از تکیه کلامهای مخصوص به خودتان استفاده می کنید. مثلا در همین سریال “در پناه تو” از تکیه کلام “محمدم” استفاده کردید. استفاده از این تکیه کلامها پیشنهاد خودتان است؟

بله اغلب نظر و ایده خودم بود. اصولاً در کارهایی که حضور می‌یابم، جهت بالا رفتن سطح جذابیت شخصیت مذکور، از الفاظ و تکه کلام‌هایی بهره می‌گیرم. در دوران ساخت مجموعه در پناه تو، میسر نبود از واژه عزیزم استفاده کنم. پس از مدتی تأمل متوجه شدم با افزودن حرف “م” به اسم فرزند، تمام عشق و دلدادگی یک مادر نسبت به فرزند، به زیبایی احساس می‌شود. لذا پس از مشورت با کارگردان از این شیوه استفاده نمودم.  پس از تهیه این سریال، بسیاری از هنرپیشگان از این شیوه تبعیت کردند. همچنین در هنگام بازی در سریال تلویزیونی شب دهم نیز من عبارت خوف نکن با استفاده کرده و با استقبال زیادی از مخاطبان مواجه شد.