آموزش کار با سوزن پانچ

خیلی از کسانی که عاشق هنر زیبای گلدوزی هستند، دوست دارند کار با سوزن پانچ را یاد بگیرند. باید گفت که سوزن‌دوزی یکی از هنرهای اصیل و قدیمی ایران است و تاریخچه طولانی دارد. حتی سفیر پادشاه هنری سوم در قرن پانزدهم، وقتی در زمان حکومت مغولان به ایران سفر کرد، در سفرنامه خود از زیبایی خیره‌کننده سوزن‌دوزی‌های ایرانی نوشته است.

سوزن‌دوزی در زبان انگلیسی SUZANI نامیده می‌شود که این واژه ریشه در نام فارسی این هنر اصیل دارد. با وجود گذشت سال‌ها و قرن‌ها، این هنر همچنان پرطرفدار است و با کمک طرح‌ها و کیت‌های گوناگون، به شکل‌های ساده تا پیشرفته دوخته می‌شود.

این هنر در واقع با استفاده از سوزن پانچ و ایجاد بخیه روی پارچه خلق می‌شود. سوزن‌دوزی یک هنر خلاقانه در گلدوزی است که هم تازه‌کارها و هم افراد حرفه‌ای علاقه دارند از آن در کارهای دستی ارزشمندشان استفاده کنند.

برخلاف چیزی که در نگاه اول به نظر می‌رسد، سوزن‌دوزی کار ساده‌ای است و وقتی اصول اولیه آن را یاد بگیرید، می‌توانید انواع تابلو، دیوارکوب، کوسن و حتی فرش را بدوزید.

انواع سوزن های مناسب هنر پانچ دوزی

در هنر پانچ‌دوزی از سوزن مخصوصی به نام سوزن پانچ استفاده می‌شود که به آن سوزن مخمل‌دوزی یا سوزن شبه‌قالی نیز گفته می‌شود. این سوزن که نیدل نام دارد، بلند و توخالی است و یک سوراخ بزرگ در نوک آن قرار دارد. بهتر است دسته این سوزن‌ها از جنس چوب یا پلاستیک باشد.

سوزن‌های پانچ چوبی علاوه بر دوام بالا، معمولاً قیمت بیشتری دارند و در دسته مدل‌های کلاسیک قرار می‌گیرند. از طرفی، نوع پلاستیکی آن اگر با مواد مرغوب ساخته شده باشد، می‌تواند برای مدتی طولانی نیاز شما را برطرف کند و دیگر لازم نباشد سوزن جدید بخرید.

سوزن‌های نیدل پانچ با توجه به طرحی که انتخاب می‌کنید، انواع مختلفی دارند. اگر می‌خواهید هزینه کمتری پرداخت کنید، می‌توانید از سوزن‌های پلاستیکی که معمولاً در بسته‌های سه‌تایی عرضه می‌شوند، استفاده کنید. نکته مهم این است که سوزن‌های چوبی فقط یک سوزن ثابت دارند و نمی‌توان سوزن آن‌ها را عوض کرد. قابلیت تعویض سوزن به شما کمک می‌کند تا در دوخت‌های خود تنوع بیشتری ایجاد کنید. این ویژگی در مدل‌های کلاسیک وجود ندارد، اما در نمونه‌های پلاستیکی برای راحتی بیشتر هنرمندان در نظر گرفته شده است.

در دوره جامع گلدوزی سایت آرین لوتوس می‌توانید از صفر تا صد گلدوزی را فراگیرید.

آشنایی با سوزن مناسب برای پانچ دوزی

به طور کلی، سوزن‌های نیدل پانچ در سه ویژگی اصلی با هم فرق دارند:

– از نظر ضخامت: بعضی کلفت و بعضی نازک هستند.
– از نظر جنس دسته: برخی چوبی و برخی پلاستیکی هستند.
– از نظر قابلیت تنظیم: بعضی از آن‌ها امکان تغییر ارتفاع سوزن را دارند و بعضی نه.

سوزن نیدل پانچ با دسته پلاستیکی و قابل تنظیم، این امکان را به شما می‌دهد که ارتفاع سوزن را تغییر دهید و از آن برای طرح‌های مختلف استفاده کنید. همچنین این مدل، همراه با یک سوزن مخصوص برای نخ کردن است که کار را سریع‌تر و راحت‌تر می‌کند.

سوزن پانچ ضخیم با دسته چوبی و ثابت، دارای سوزن نخ‌کن با کیفیت بالایی است. انتخاب این مدل با دسته چوبی، علاوه بر دوام، به حفظ محیط زیست نیز کمک می‌کند.

سوزن نیدل پانچ نازک و سه‌سوزنه، مناسب برای نخ‌های گلدوزی و کامواهای ظریف است. این نوع نیز قابلیت تنظیم ارتفاع دارد و همراه آن دو عدد سوزن نخ‌کن ارائه می‌شود.

وسایل مورد نیاز برای شروع پانچ دوزی

برای شروع کار، اول باید وسایل لازم را آماده کنید. این وسایل عبارتند از:

* سوزن مخصوص نیدل پانچ
* کارگاه گلدوزی یا یک حلقه مخصوص
* پارچه زبر و پشمی مناسب برای نیدل پانچ یا پارچه‌ای از جنس لنین
* یک طرح یا الگو
* یک مداد یا کاغذ کپی
* یک سوزن معمولی برای رد کردن نخ
* یک قیچی مناسب برای کارهای گلدوزی

قبلاً درباره انواع سوزن‌ها و جنس‌های مختلف آن‌ها صحبت کردیم تا انتخاب و خرید برایتان راحت‌تر شود. حالا می‌خواهیم به طور خلاصه درباره پارچه مناسب برای این هنر صحبت کنیم.
پارچه‌ای که برای نیدل پانچینگ استفاده می‌شود، معمولاً باید از نوع زبر یا پشمی باشد. در زبان انگلیسی به این پارچه، پارچه راهب می‌گویند، چون در گذشته راهبان از آن برای دوخت لباس‌های خود استفاده می‌کردند. این پارچه خودش انواع مختلفی دارد و هر کدام برای یک نوع کار سوزندوزی مناسب است. شما می‌توانید از پارچه‌های دیگری مثل لنین، کنف، متقال و کرباس هم استفاده کنید. فقط نکته بسیار مهم این است که بافت پارچه با اندازه سوزن و نخ شما هماهنگ باشد. برای نخ‌های نازک، از پارچه‌های با بافت ریز استفاده کنید و برای نخ‌های ضخیم، سراغ پارچه‌های با بافت درشت بروید.

نحوه کار با سوزن نیدل مناسب پانچ دوزی

ابتدا طرحی را که می‌خواهید با قلم حرارتی روی پارچه بکشید. می‌توانید از هر الگوی گلدوزی استفاده کنید، اما پیشنهاد می‌شود از طرح‌های مخصوص پانچ‌دوزی بهره ببرید. نکته جالب این است که نقش و طرح در اصل روی پشت پارچه کشیده می‌شود و شما از همان ابتدا از پشت پارچه شروع به دوختن می‌کنید. در پایان، کار هنری شما روی پشت پارچه نمایان خواهد شد.

بعد از این، پارچه را داخل کارگاه می‌گذارید. فقط حواستان باشد که پارچه باید خیلی سفت و کشیده داخل کارگاه قرار بگیرد، طوری که مثل سطح یک طبل کاملاً محکم باشد. اینطوری سوزن به راحتی و پشت سر هم روی پارچه فرود می‌آید. اگر دیدید پارچه داخل کارگاه شل شده، با چرخاندن پیچ کارگاه، دوباره آن را سفت کنید. همیشه مطمئن شوید که حدود ۵ سانت‌متر از نخ شما از نوک سوزن بیرون باشد. سپس سوزن را از روی پارچه و دقیقاً بر اساس خطوط الگو، تا انتها فشار دهید تا کوک‌ها محکم شوند و از هم جدا نشوند.

سوزن را به آرامی به سمت خود بکشید تا نوک آن از پارچه بیرون بیاید. سپس، سوزن را درست در کنار نقطه‌ای که کوک قبلی را زده‌اید، دوباره وارد پارچه کنید و آن را به آرامی فشار دهید تا کامل داخل رود. این کار را به همین شکل ادامه دهید.

توجه داشته باشید که طرحی که می‌دوزید، در پشت کار نمایان می‌شود. در ابتدای کار، کوک‌ها ممکن است جدا از هم و پراکنده به نظر برسند، اما با پیشرفت دوخت و کامل شدن نقشه، این بخیه‌ها به هم متصل شده و یک طرح زیبا و یکدست پدید می‌آورند.

وقتی می‌خواهید بخشی از کار پانچ‌دوزی را تمام کنید، کافی است آخرین بخیه را با انگشت خود نگه دارید. سپس سوزن را چند سانتیمتر به سمت بیرون بکشید و نخ را از همان نقطه‌ای که شروع کرده‌اید، قیچی کنید. قسمت بریده‌شده در پشت کار، اصلاً نیاز به چسب زدن یا گره زدن ندارد.

پس از اتمام سوزندوزی، نخ را از داخل سوزن پانچ خارج کنید و سرنخ را در جای خود محکم نمایید. در پایان، حلقه‌های ایجادشده را با نوک قیچی جابه‌جا کرده و مرتب کنید. حالا به پایان کار رسیده‌اید و می‌توانید طرح زیبا و دست‌ساز خود را ببینید.

اکنون که هنر پانچ‌دوزی را یاد گرفته‌اید، برای خرید وسایل مورد نیاز آن می‌توانید به فروشگاه آرین لوتوس مراجعه کرده و لوازم لازم را تهیه کنید.