معنی ضرب المثل ” آه در بساط نداشتن “
همانطور که میدانید، ضربالمثلها بخشی از فرهنگ و ادبیات ما هستند و هر کدام داستان و مفهومی پشت خود دارند. یکی از این ضربالمثلها، “آه در بساط نداشتن” است. شاید این عبارت به گوشتان خورده باشد، اما معنی دقیق آن را ندانید.
در واقع، وقتی میگوییم کسی “آه در بساط نداشتن”، منظور این است که آن فرد در زندگی خود هیچ غم و دردِ پنهانی ندارد. یعنی زندگیاش به گونهای است که هیچ ناراحتی بزرگی در دل ندارد که بخواهد از آن آه بکشد یا شکایت کند. این فرد معمولاً وضعیت مادی و روحی خوبی دارد و از زندگی خود راضی است.
این مثل معمولاً برای افرادی به کار میرود که وضعیتشان خوب است و دلیلی برای ناراحتی و شکایت ندارند. در مقابل، وقتی کسی مشکلات زیادی دارد، میگویند “آه در بساطش زیاد است”؛ یعنی دلش پر از غم و رنج است.
پس اگر کسی را دیدید که همیشه خوشحال و بیدغدغه است، میتوانید بگویید که او واقعاً “آه در بساط ندارد”!
در این نوشته، میخواهیم معنی و مفهوم یکی از ضربالمثلهای کهن و پرمعنی ایرانی را با هم مرور کنیم. در ادامه با آرین لوتوس همراه باشید.
ضرب المثل آه در بساط نداشتن کنایه از چیست؟
1- این ضربالمثل نشاندهنده فقر و تنگدستی شدید است.
2- کلمه “بسط” در زبان عربی به معنی پهن کردن و گستردن است. به چیزهایی که قابلیت گسترده شدن دارند “بساط” میگویند؛ مثل فرش، لوازم خانه و چیزهای دیگر.
آه نیز به نالهای گفته میشود که از عمق دل و به دلیل غم و اندوه بسیار بیرون میآید.
معنای مستقیم این ضربالمثل این است که حتی به اندازه یک آه کشیدن هم چیزی در وسایل زندگی فرد باقی نمانده است. مفهوم پنهان آن نیز نشاندهنده تهیدستی و رنج بردن از بیپولی است.
3- وقتی میگویند “فلانی آهی در بساطش نیست” یعنی زندگی تاکنون به او روی خوش نشان نداده و با دشواریهای زیادی روبرو است.
4- معمولاً وقتی کسی از دیگری درخواست کمک میکند، به ویژه اگر کمک مالی باشد، افراد دیگر یک فرد ثروتمند را به او معرفی میکنند. اما اگر آن فرد ثروتمند خودش چیزی نداشته باشد، در این شرایط گفته میشود: آن شخص که خودش چیزی ندارد تا بتواند به من کمک کند! بهتر است من مشکلی برایش ایجاد نکنم.
5- یعنی نمیتوانی برای کمک به او حساب کنی.
6- این ضربالمثل از نظر معنایی به ضربالمثل “آه ندارد با ناله سودا کند” نزدیک است.
پیشنهادی: ضربالمثل درباره فقر
اختصاصی-آرین لوتوس
