معنی ضرب المثل ” خود را به موش مردگی زدن “

این ضرب‌المثل برای زمانی به کار می‌رود که کاهی برای فرار از یک مسئولیت یا موقعیت سخت، خود را به ناتوانی و بیماری می‌زند.

مثلاً تصور کنید دانش‌آموزی که درس نخوانده، روز امتحان با بهانه‌ای مثل سردرد یا دل‌درد سعی می‌کند از امتحان دادن شانه خالی کند. در این حالت می‌گویند: “داره خودش رو به موش‌مردگی می‌زنه.”

این مثل به این اشاره دارد که شخص به جای روبرو شدن با واقعیت، تظاهر به ناتوانی می‌کند، درست مانند موشی که برای نجات جانش خود را به مردگی می‌زند تا شکارچی او را رها کند.

هدف از این ضرب‌المثل، نکوهش افرادی است که با دروغ و تظاهر، از زیر بار مسئولیت‌هایشان شانه خالی می‌کنند.

در این نوشته، می‌خواهیم ببینیم این ضرب‌المثل کهن ایرانی چه معنایی دارد و از کجا آمده است. در ادامه با ما همراه باشید تا با مفهوم اصلی این عبارت آشنا شوید.

خود را به موش مردگی زدن کنایه از چیست؟

حتماً دیده‌اید افرادی را که پس از انجام یک کار اشتباه، برای فرار از سرزنش دیگران، چهره‌ای به شدت معصوم و بی‌گناه به خود می‌گیرند. آن‌قدر هنرمندانه تظاهر می‌کنند که هرکسی آن‌ها را ببیند، دلش به حالشان می‌سوزد؛ حتی اگر بداند که واقعاً مقصر هستند!

اما افراد تیزبین و با تجربه خیلی زود متوجه می‌شوند که این شخص فقط نقش بازی می‌کند. برای همین سعی می‌کنند به دیگران بفهمانند که او دارد خود را به ناتوانی و بی‌گناهی می‌زند و فریب ظاهرش را نخورند، چون در واقع همان فرد خطاکار است.

این ضرب‌المثل معمولاً در مورد کسانی به کار می‌رود که با نشان دادن چهره‌ای مظلومانه می‌خواهند از مجازات فرار کنند. گاهی هم با همین تظاهر، تقصیر را به گردن دیگری می‌اندازند یا حتی به کسی تهمت می‌زنند.

گاهی هم این اصطلاح را برای کسانی استفاده می‌کنند که خود را خسته و ناتوان نشان می‌دهند تا از انجام کارها شانه خالی کنند.

مثلاً: دوست شما در یک کار گروهی هیچ کمکی نمی‌کند و ادعا می‌کند که بلد نیست یا حالش خوب نیست. درحالی که چند دقیقه قبل، کاملاً سرحال و پرانرژی بوده! بقیه که از بهانه‌های تکراری او خسته شده‌اند، می‌گویند: “خودت را به موش‌مردگی نزن! بلند شو و کمک کن.”

یا مثلاً وقتی کسی برادر کوچک‌تان را کتک می‌زند، اما به محض دیدن شما، شروع به گریه می‌کند یا تقصیر را به گردن دیگری می‌اندازد. در این شرایط می‌گویند: “او خودش را به موش‌مردگی زده تا کسی او را تنبیه نکند.”

خودتو به موش مردگی نزن

دیگر نقش یک آدم معصوم را بازی نکن.

این جمله معمولاً زمانی به کار می‌رود که فردی در حال تظاهر به بی‌گناهی است یا وانمود می‌کند که از موضوعی کاملاً بی‌اطلاع است، در حالی که واقعاً مقصر است یا حقیقت را می‌داند. این یک درخواست مستقیم است برای اینکه فرد، رفتار کودکانه و بی‌گناهانه را متوقف کرده و با واقعیت روبه‌رو شود.