معنی ضرب المثل ” روزه شک دار گرفتن “
همانطور که میدانید، ضربالمثلها بخش مهمی از فرهنگ و زبان ما هستند و هر کدام داستان و مفهومی پشت خود دارند. یکی از این ضربالمثلها، “روزه شک دار گرفتن” است. در ادامه به توضیح کامل این ضربالمثل و کاربردهای آن میپردازیم.
### معنی و مفهوم اصلی
این ضربالمثل در موقعیتهایی به کار میرود که شخصی کاری را انجام میدهد، اما در صحت و درستی آن کار یا نتیجهای که میگیرد، شک و تردید زیادی وجود دارد. در واقع،比喻 میزند به کسی که روزه میگیرد، اما مطمئن نیست که این روزه از نظر شرعی درست باشد یا خیر. بنابراین، هم ثوابی نمیبرد و هم سختی روزه را تحمل میکند.
به بیان سادهتر، این مثل برای کسانی استفاده میشود که:
– زحمت کاری را میکشند، اما احتمال میدهند که تلاششان بیفایده باشد.
– کاری را انجام میدهند که نتیجه آن نامشخص است و ممکن است به هیچ هدفی نرسند.
– در انجام یک کار، همیشه یک شک و دو دلی بزرگ همراهشان است.
### ریشه و داستان ضربالمثل
ریشه این ضربالمثل به احکام شرعی برمیگردد. در فقه اسلامی، برای روزه گرفتن شرایط دقیقی وجود دارد. اگر کسی در یک روز مشخص شک کند که آیا آن روز از ماه مبارک رمضان است یا یکی از روزهای دیگر (مثلاً روز عید فطر)، و با این حال تصمیم به روزه گرفتن بگیرد، به او میگویند “داری روزه شک دار میگیری”. چون اگر بعداً مشخص شود که آن روز، عید فطر بوده، نه تنها روزه او صحیح نیست، بلکه گرفتن روزه در آن روز نیز حرام است. در این حالت، او تمام سختی روزه را تحمل کرده، اما هیچ پاداشی دریافت نکرده و حتی مرتکب کار نادرستی شده است. از این داستان، این ضربالمثل وارد زبان عامه مردم شده است.
### مثالهایی برای درک بهتر
برای اینکه این ضربالمثل را بهتر بفهمید، به این مثالها توجه کنید:
**مثال ۱ (در کسب و کار):**
فرض کنید شخصی تمام پسانداز خود را روی یک کسبوکار جدید سرمایهگذاری میکند، اما هیچ تحقیق درستی درباره موفقیت آن انجام نداده و خودش هم شک دارد که این کار به نتیجه برسد. به او میگویند: “داری روزه شک دار میگیری! هم پولت را از دست میدهی هم انرژی و وقتت هدر میرود.”
**مثال ۲ (در درس خواندن):**
دانشآموزی فقط یک بخش خاص از کتاب را برای امتحان میخواند و مطمئن نیست که سوالات از آن بخش باشد. اگر به او بگوییم: “اینطوری که داری روزه شک دار میگیری؛ اگر سوال از قسمتهای دیگر کتاب بود، چه میکنی؟”
**مثال ۳ (در زندگی روزمره):**
کسی میخواهد مسیر طولانی را در یک روز بارانی رانندگی کند، در حالی که از سالم بودن ماشینش مطمئن نیست. دوستش به او هشدار میدهد: “با این ماشین در این هوا نرو، داری روزه شک دار میگیری، هم ممکن است در راه بمانی هم خودت را به خطر بیندازی.”
### نتیجهگیری
ضربالمثل “روزه شک دار گرفتن” به ما یادآوری میکند که قبل از شروع هر کار مهمی، تا حد امکان از درست بودن مسیر و نتیجه کار مطمئن شویم. انجام کارهایی که با شک و تردید زیاد همراه هستند، معمولاً فقط باعث هدر رفتن وقت و انرژی میشوند. عاقلانه این است که要么 از صحت کار اطمینان پیدا کنیم،要么 سراغ کار دیگری برویم که نتیجه بهتری دارد.
در این نوشته، میخواهیم با هم معنی یکی از ضربالمثلهای کهن و پرمعنی ایرانی آشنا شویم. با ما همراه باشید.
ضرب المثل روزه شک دار گرفتن کنایه از چیست؟
1- اگر کسی بدون نیت روشن روزه بگیرد، روزهاش صحیح نیست. چنین فردی نه تنها ثوابی نمیبرد، بلکه خود را به رنج و زحمت نیز میاندازد.
2- در هر کاری که شروع میکنی، از همان اول باید بدانی هدفت چیست. اگر فقط با حدس و گمان پیش بروی، بعید است به موفقیت برسی.
3- اگر احساس میکنی کاری ممکن است به شکست بینجامد یا نتیجهی مطلوبی نداشته باشد، بهتر است از شروع آن صرفنظر کنی.
4- این ضربالمثل به ما یادآوری میکند که در هر کاری باید به عاقبت و نتیجهی آن فکر کنیم.
5- وقتی فردی قصد انجام کار مهمی دارد، معمولاً با دیگران مشورت میکند. یک انسان عاقل و دوراندیش، وقتی ببیند ضرر کاری بیش از سود آن است، به تو میگوید: “چرا روزهی شکدار میگیری؟!” یعنی چرا سراغ کاری میروی که پایانش نامعلوم است یا ممکن است به ضررت تمام شود!
