معنی ضرب المثل ” عقل که نیست، جون در عذابه “

این ضرب‌المثل قدیمی می‌گوید: وقتی فردی از عقل و خرد بهره‌ای نداشته باشد، زندگی برایش بسیار سخت و پررنج می‌شود.

در حقیقت، این جمله به ما یادآوری می‌کند که خرد و دانایی، چراغ راه زندگی است. کسی که از قدرت فکر و منطق خود استفاده نکند، دائماً در مشکلات و دردسرها گرفتار می‌شود و راه درست را پیدا نمی‌کند.

این مثل بر این نکته تأکید دارد که داشتن عقل و شعور، نعمتی بزرگ است که به ما کمک می‌کند از موقعیت‌های دشوار عبور کنیم و تصمیم‌های درستی بگیریم. در مقابل، نداشتن خرد، انسان را در چرخه‌ای از اشتباهات و ناراحتی‌ها گرفتار می‌کند.

در این نوشته، می‌خواهیم معنی و مفهوم اصلی این ضرب‌المثل کهن ایرانی را با هم مرور کنیم. در ادامه با ما همراه باشید.

معنی عقل که نیست جون در عذابه یعنی چه؟

اگر انسان در کارهایش از خرد و عقل خود استفاده نکند و تصمیم‌های نادرست بگیرد، بی‌شک دچار آسیب و زیان خواهد شد. این آسیب می‌تواند روحی باشد یا جسمی.

منظور از “عقل که نیست” این نیست که انسان اصلاً عقل ندارد، زیرا همه انسان‌ها خردمند آفریده شده‌اند و همین عقل، آن‌ها را از دیگر موجودات متمایز می‌کند. بلکه منظور این است که فرد عقلش را به کار نمی‌گیرد و به هشدارهای درونی آن توجهی نمی‌کند.

نادیده گرفتن خرد و دوری از اندیشهٔ درست، باعث پشیمانی و حسرت انسان می‌شود.

وقتی کارهای انسان بر اساس عقل و منطق نباشد، جان او به خطر می‌افتد. برخی از آسیب‌های جسمانی که در اثر بی‌توجهی به عقل پیش می‌آیند، عبارتند از:

– رانندگی با سرعت غیرمجاز که ممکن است به تصادف و آسیب دیدن راننده و دیگران منجر شود.
– خوردن غذاهای ناسالم و غیربهداشتی که بدن را بیمار و رنجور می‌کند.
– شوخی‌های خطرناک با دوستان مانند پریدن از ارتفاع زیاد که ممکن است صدمات جدی به همراه داشته باشد.

همچنین آسیب‌های روحی ناشی از بی‌توجهی به عقل شامل این موارد است:

– تماشای فیلم‌ها یا مطالعهٔ کتاب‌های ناامیدکننده و بی‌ارزش که نه تنها وقت را تلف می‌کنند، بلکه باعث ناامیدی و بی‌حوصلگی می‌شوند.
– حرف زدن بی‌مورد که باعث اشتباهات زبانی و کم‌ارزش شدن فرد نزد دیگران می‌شود. حضرت علی علیه السلام می‌فرمایند: اذا تَمٌَ العقلُ نَقَصَ الکلام: هرگاه عقل انسان کامل شود، سخنش کم می‌شود.
– معاشرت با افراد بی‌ادب و کسانی که احترام نمی‌گذارند نیز نوعی عذاب روحی برای انسان محسوب می‌شود.

می‌توان نمونه‌های بسیار دیگری نیز بیان کرد که نشان می‌دهد اگر انسان از عقل خود استفاده نکند، نتیجه‌ای جز رنج روحی و جسمی نخواهد دید.

این ضرب‌المثل را به این شکل هم گفته‌اند: عقل در بدن نباشد جان در عذاب است.

پیشنهادی: عقل سالم در بدن سالم

اختصاصی-آرین لوتوس