معنی ضرب المثل ” هر گلی زدی سر خودت زدی “

همه چیز درباره معنی و ریشه مفهوم ضرب‌المثل «هر گلی زدی، سر خودت زدی»

این ضرب‌المثل یک هشدار و یادآوری است که می‌گوید: هر کاری که می‌کنی و هر تصمیمی که می‌گیری، نتیجه‌اش مستقیم به خودت برمی‌گردد. اگر کار خوب و درستی انجام دهی، نتیجه خوب می‌گیری و اگر کار اشتباهی بکنی، خودت باید عواقب آن را تحمل کنی. در واقع، این مثل به ما مسئولیت‌پذیری را یادآوری می‌کند.

این مفهوم در فرهنگ و آموزه‌های دینی ما نیز به وضوح دیده می‌شود. قرآن کریم در این زمینه می‌فرماید:

**مَّا أَصَابَكَ مِنْ حَسَنَةٍ فَمِنَ اللَّهِ ۖ وَمَا أَصَابَكَ مِن سَيِّئَةٍ فَمِن نَّفْسِكَ**
(هر نیکی که به تو می‌رسد، از سوی خداست و هر بدی که به تو می‌رسد، از سوی خود توست.)

این آیه به زیبایی توضیح می‌دهد که خوبی‌ها و نعمت‌ها از لطف خداوند است، اما مشکلات و سختی‌هایی که برای ما پیش می‌آید، اغلب در نتیجه انتخاب‌ها و رفتارهای نادرست خودمان است. بنابراین، وقتی می‌گوییم «هر گلی زدی، سر خودت زدی»، در واقع همین معنا را می‌رسانیم که انسان مسئول اعمال خودش است و نتیجه کارهایش را می‌بیند.

در این نوشته، به سراغ یکی از ضرب‌المثل‌های کهن و پرمعنی ایرانی رفته‌ایم و مفهوم آن را بررسی می‌کنیم. در ادامه با ما همراه باشید.

معنی ضرب المثل هر گلی زدی سر خودت زدی چیست؟

1- یعنی هر انتخابی که می‌کنی، نتیجه‌اش فقط به خودت برمی‌گردد. اگر تصمیم خوبی بگیری، سودش برای خودت است و اگر تصمیم بدی بگیری، ضررش را خودت می‌پردازی.

2- معمولاً این ضرب‌المثل زمانی استفاده می‌شود که کسی از دیگران راهنمایی می‌خواهد، اما وقتی راه درست و نادرست را به او نشان می‌دهند، نه تنها به حرفشان گوش نمی‌دهد، بلکه همان کاری را می‌کند که دیگران هشدار داده بودند انجام ندهد!
در چنین مواقعی، کسانی که به او مشورت داده‌اند، وقتی می‌بینند او اصرار دارد فقط به دلخواه خودش عمل کند، می‌گویند: هر کاری که می‌خواهی بکن، اما نتیجه‌اش فقط برای خودت خواهد بود! اگر فردا مشکلی پیش آمد، نباید پیش ما شکایت کنی!

3- این ضرب‌المثل معمولاً برای افرادی به کار می‌رود که سرسخت و یک‌دنده هستند؛ کسانی که اغلب خطر می‌کنند و خودشان را دچار مشکل می‌سازند.

4- این ضرب‌المثل از نظر معنا شبیه به این ضرب‌المثل است: “هر چه کنی به خود کنی گر همه نیک و بد کنی”.

نمونه ضرب المثل در قرآن

در آیه هفتم سوره اسراء، خداوند رحیم می‌فرماید:
إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ ۖ وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا ۚ …
یعنی: اگر کار خوب انجام دهید، در حقیقت به خودتان خوبی کرده‌اید و اگر کار بد مرتکب شوید، ضرر آن به خودتان بازمی‌گردد…

همچنین در آیات هفتم و هشتم سوره زلزال آمده است:
فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ
وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ
ترجمه: پس هر کس به اندازه‌ی یک ذره خوبی کرده باشد، نتیجه‌اش را خواهد دید و هر کس به اندازه‌ی یک ذره بدی کرده باشد، آن را نیز خواهد دید.

پیشنهاد: ضرب‌المثل با سر
مخصوص- آرین لوتوس