معنی ضرب المثل ” پیش از چوب غش و ریسه می رود “

همه ما این ضرب المثل را شنیده‌ایم که می‌گویند: “پیش از چوب غش و ریسه می‌رود”. اما شاید برایتان سوال باشد که معنی دقیق این جمله چیست.

این مثل در واقع به افرادی اشاره دارد که پیش از آنکه اتفاق ناخوشایندی برایشان بیفتد، یا قبل از اینکه حتی تنبیه و بازخواستی صورت بگیرد، خودشان را به ضعف و ناتوانی می‌زنند. مثل کسی که هنوز کسی او را نزده، اما او نقش یک فرد بی‌حال و از پا افتاده را بازی می‌کند.

این رفتار معمولاً برای جلب ترحم دیگران، فرار از مسئولیت یا جلوگیری از یک مجازات انجام می‌شود. این شخص با نشان دادن واکنشی اغراق‌آمیز، سعی می‌کند دل دیگران را به رحم بیاورد تا مجازات نشود یا کار سختی به او محول نگردد.

پس در زندگی واقعی، این مثل یادآور این است که برخی افراد برای فرار از زیر بار وظایف یا Consequences کارهایشان، خود را به بیماری و ناتوانی می‌زنند، قبل از آنکه حتی کوچکترین فشار یا “چوبی” به سمتشان بلند شده باشد.

در این نوشته، می‌خواهیم با هم معنی، پیشینه و مفهوم اصلی این ضرب‌المثل کهن ایرانی را بررسی کنیم. در ادامه با ما همراه باشید.

معنی پیش از چوب غش و ریسه می رود چیست؟

به فردی گفته می‌شود که خیلی زود و پیش از آنکه مجازات شود، شروع به گریه و ناله می‌کند.
غش کردن و ریسه رفتن نیز کنایه از این است که کسی از شدت گریه ضعف کند و از حال برود.
معنای این ضرب‌المثل این است که حتی قبل از اینکه خطاکار به سزای عملش برسد، آنقدر ترس بر او چیره می‌شود که بی‌اختیار می‌گرید. گاهی اوقات همین ترس و ناله‌های پیش از مجازات، خود نشانه‌ای است برای شناختن گناهکار.

داستان ضرب المثل

روایت شده که دو نفر بر سر موضوعی با هم اختلاف پیدا کردند و این مشاجره آن‌قدر شدت گرفت که به درگیری و کتک‌کاری کشید. در این میان، یکی از آن دو که قوی‌تر بود، مشت محکمی به صورت دیگری زد و باعث زخمی شدن او شد.

مردم محل که شاهد ماجرا بودند، هر دو را نزد قاضی بردند. مرد زورگو به محض اینکه خود را در دادگاه دید، قبل از اینکه قاضی حتی سؤالی از او بپرسد، شروع کرد به ناله و فریاد و شکایت. با صدای بلند گفت: “به حال من بیچاره رحم کنید! من آبرو و خانواده دارم! اصلاً حال خوبی هم ندارم؛ سرم درد می‌کند، پاهایم مشکل دارد و نمی‌توانم خوب بایستم…” و از این قبیل بهانه‌های دروغین.

قاضی با صدای بلند او را ساکت کرد و سپس گفت: “هنوز هیچ چیزی نگفته‌ایم تا بفهمیم مقصر واقعی کیست. هنوز مشخص نشده چه کسی باید مجازات شود، اما تو با این ناله‌ها و نمایش‌های بی‌موقع، قبل از اینکه حتی محکوم شده باشی، نشان دادی که هم گناهکاری و هم سزاوار مجازات هستی!”

به همین دلیل در چنین موقعیت‌هایی، این ضرب‌المثل برای افرادی به کار می‌رود که سعی دارند با نقش بازی کردن و ناله‌های بی‌مورد از مجازات کارهایشان فرار کنند یا خود را بی‌گناه نشان دهند.

پیشنهادی: معنی ضرب‌المثل “اشکش دم مشکش است”

اختصاصی-آرین لوتوس