معنی ضرب المثل ” تعارف شاه عبدالعظیمی “
در فرهنگ ما ایرانی‌ها، تعارف کردن بخشی مهم از رفتارهای روزمره است. اما گاهی این تعارف‌ها آنقدر اغراق‌آمیز و بیش از اندازه می‌شود که جنبه‌ی واقعی خود را از دست می‌دهد. برای توصیف چنین موقعیتی، از ضرب‌المثل “تعارف شاه عبدالعظیمی” استفاده می‌کنیم.
این عبارت به میزبانی اشاره دارد که با وجود نداری و کمبودهایش، آنچنان با گرمی و اصرار از مهمان پذیرایی می‌کند که گویی از توانایی مالی بالایی برخوردار است. در واقع، این تعارف، صمیمانه اما فراتر از حد معمول است.
**ریشه تاریخی این ضرب‌المثل:**
درباره‌ی منشأ این ضرب‌المثل داستان‌هایی نقل شده است. یکی از مشهورترین آن‌ها مربوط به شاه عبدالعظیم، از نوادگان امام حسن (ع) است که آرامگاهش در شهر ری زیارتگاه شیعیان است.
در گذشته، زائرانی که برای زیارت به حرم شاه عبدالعظیم می‌رفتند، معمولاً پس از زیارت، توسط مردم محلی و ساکنان اطراف حرم با مهربانی و مهمان‌نوازی پذیرایی می‌شدند. این مردم با وجود اینکه اغلب زندگی ساده و کم�درآمدی داشتند، اما در پذیرایی از زائران کوتاهی نمی‌کردند و با تمام وجود و با هر آنچه داشتند از آنان پذیرایی می‌کردند. این مهمان‌نوازی و تعارف‌های پرشور و فراوان آن‌ها، به‌گونه‌ای بود که به صورت ضرب‌المثل درآمد.
بنابراین، “تعارف شاه عبدالعظیمی” نماد مهمان‌نوزیزی بی‌چشمداشت، صمیمانه و فراتر از حد توان مادی است. وقتی کسی با محبت بسیار و اصرار زیاد به شما تعارف می‌کند، حتی اگر بدانید ممکن است برایش سخت باشد، از این ضرب‌المثل استفاده می‌کنیم.
در این نوشته، می‌خواهیم با هم معنی، پیشینه و مفهوم اصلی این ضرب‌المثل کهن ایرانی را بررسی کنیم. در ادامه با ما همراه باشید.
تعارف شاه عبدالعظیمی کنایه از چیست؟
۱. این ضرب‌المثل به تعارف‌های غیرواقعی و ظاهری اشاره دارد؛ زمانی که شخصی چیزی را پیشنهاد می‌دهد در حالی که مطمئن است طرف مقابل آن را قبول نخواهد کرد.
۲. در واقع این تعارف از دل برنمی‌آید و گاهی فقط نشان‌دهنده‌ی تظاهر به سخاوت یا مهمان‌نوازی است.
۳. از این ضرب‌المثل برای کسانی استفاده می‌شود که عادت دارند دیگران را به شکلی دعوت یا تعارف کنند، اما این پیشنهادها искренی نیست و تنها از روی عادت یا حرف‌های تکراری بیان می‌شود. مانند گفتن جملاتی مثل:
😐 به خانه‌ی ما بیایید!
😐 چرا امشب پیش ما نمی‌مانید و فردا نمی‌روید؟
😐 این چیزی که دارم شایسته‌ی شما نیست!
😐 بگذار من پولش را بدهم!
و موارد مشابه.
بیشتر بخوانید: ضرب‌المثل با شاه
ریشه این ضرب المثل
شاه عبدالعظیم حسنی از نوادگان امام حسن مجتبی (علیه السلام) است و آرامگاه او در شهرری، در جنوب تهران، قرار دارد. در گذشته وقتی مردم تهران برای زیارت به حرم شاه عبدالعظیم می‌رفتند، برخی از ساکنان شهرری که می‌دانستند این زائران راه زیادی در پیش ندارند و حتماً شب به خانه‌شان برمی‌گردند، به آن‌ها پیشنهاد می‌دادند: «بیایید و شب را در خانه ما استراحت کنید!»
آن‌ها مطمئن بودند که پاسخ چنین خواهد بود: «سپاسگزارم از محبتتان! اما ما قصد داریم امشب برگردیم و نمی‌مانیم.»
این که این داستان چقدر واقعی است، تنها خدا می‌داند! به هر حال، این روایت باعث به وجود آمدن ضرب‌المثل معروفی شد: وقتی کسی می‌فهمد تعارف دیگری صوری و بدون قصد واقعی است، می‌گوید: «تعارف شاه عبدالعظیمی نکن!»
اگر دوست دارید ضرب‌المثل‌های فارسی را به خوبی یاد بگیرید، کافیست روزی تنها ۵ دقیقه وقت بگذارید و با ۱۰ ضرب‌المثل آشنا شوید.
ضرب‌المثل‌های معروف فارسی
نظر شما در مورد این ضرب‌المثل چیست؟
اختصاصی-آرین لوتوس
