معنی ضرب المثل ” دست ما کوتاه و خرما بر نخیل “

گاهی در زندگی با موقعیت‌هایی روبه‌رو می‌شویم که آرزو یا خواسته‌ای داریم، اما توانایی رسیدن به آن را نداریم. درست مانند زمانی که خرمای رسیده و شیرین بر بالای نخل بلندی آویزان است، اما دست ما به آن نمی‌رسد. اینجا است که از ضرب‌المثل “دست ما کوتاه و خرما بر نخیل” استفاده می‌کنیم.

این جمله به زبان ساده بیانگر این احساس است که چیزی را بسیار می‌خواهیم، اما به دلایل مختلف — مانند کمبود امکانات، توانایی یا شرایط — قادر به کسب آن نیستیم. این موقعیت می‌تواند در زمینه‌های گوناگونی مانند آرزوهای شخصی، اهداف مالی یا حتی روابط اتفاق بیفتد.

این ضرب‌المثل به ما یادآوری می‌کند که گاهی باید با واقعیت‌ها روبه‌رو شویم و بپذیریم که همیشه نمی‌توانیم به همه خواسته‌های خود برسیم. در عین حال، این بیان به ما کمک می‌کند شرایط دشوار را با آرامش بیشتری بپذیریم و به جای ناامیدی، به دنبال راه‌حل‌های عملی باشیم.

در فرهنگ ایرانی، این عبارت با لحنی صمیمی و گاه همراه با کمی طنز به کار می‌رود تا نشان دهد فرد درک می‌کند که دستیابی به برخی چیزها فراتر از توان اوست.

در این نوشته، می‌خواهیم با هم معنی و مفهوم یکی از ضرب‌المثل‌های کهن و پرمعنی ایرانی آشنا شویم. با ما همراه باشید.

معنی دست ما کوتاه و خرما بر نخیل چیست؟

گاهی می‌دانیم موفقیت دقیقاً کجاست و راه رسیدن به آن را هم می‌شناسیم، اما خودمان توانایی حرکت نداریم یا ابزار لازم برای دستیابی به آن را در اختیار نداریم.

این مفهوم، در واقع برداشتی از بیت معروف حافظ است که می‌فرماید:

پای ما لنگ است و منزل بس دراز
دست ما کوتاه و خرما بر نخیل

یعنی: راه رسیدن به معشوق حقیقی بسیار طولانی است، اما ما با این پای ناتوان، قادر به پیمودن آن نیستیم.
این راه به روی همه باز است و هر کسی می‌تواند در آن گام بگذارد و به کمال برسد، اما ما خودمان به دلیل کمبودها و نداشتن ابزار لازم، نمی‌توانیم هرچه سریع‌تر به مقصد برسیم.

از این ضرب‌المثل معمولاً وقتی استفاده می‌شود که شخص می‌داند چگونه باید به هدفش برسد و مسیر موفقیت را می‌شناسد، اما به خاطر کمبود امکانات یا محدودیت‌هایی که دارد، در حال حاضر نمی‌تواند به خواسته‌اش دست پیدا کند.
در این تشبیه، هدف انسان مانند خرمایی است که بر بالای درخت بلند خرما دیده می‌شود. اما فردی که دستش کوتاه و پایش ناتوان است، با وجود دیدن آن میوه (یعنی موفقیت و هدف)، نمی‌تواند در این لحظه به آن دست یابد.

بیشتر بخوانید: ضرب‌المثل با دست
اختصاصی-آرین لوتوس