معنی ضرب المثل ” دشمن دانا بلندت میکند برزمینت میزند نادان دوست “

گاهی پیش می‌آید که یک دشمن باهوش و آگاه، بیشتر از یک دوست نادان و ساده به تو کمک می‌کند. این مفهوم اصلی همان ضرب‌المثل معروف است.

چرا اینطور است؟ چون یک دشمن دانا برای اینکه تو را شکست دهد، اول باید نقاط قوتت را بشناسد. او با انتقادهای تند و بی‌رحمانه‌اش، در واقع ضعف‌های پنهانت را به تو نشان می‌دهد. این کار اگرچه دردناک است، اما مانند یک آینه بی‌تعارف عمل می‌کند و به تو فرصت می‌دهد تا خودت را اصلاح کنی و قوی‌تر شوی. در نتیجه، ناخواسته باعث پیشرفت تو می‌شود و “بلندت می‌کند”.

اما در مقابل، یک دوست نادان و کورکورانه، فقط تو را تایید می‌کند. او از ترس یا کم‌فکری، هر کاری که انجام می‌دهی را خوب می‌داند و هیچگاه از تو انتقاد نمی‌کند. این رفتار گرچه در ظاهر مهربانانه است، اما در بلندمدت باعث می‌شودی اشتباهاتت را نبینی و در جا بزنی. در نهایت، این دوستِ بی‌خبر است که ناخواسته باعث شکست و افتادن تو می‌شود و “بر زمینت می‌زند”.

پس این ضرب‌المثل به ما یادآوری می‌کند که گاهی باید به حرف‌های بیرحمانه اما درستِ یک منتقد، بیشتر از تعریف‌های بی‌اساس یک دوست ساده‌لوح توجه کنیم.

در این نوشته، با یک حدیث و مفهوم ضرب‌المثل ایرانی آشنا خواهید شد که می‌گوید: “دشمن دانا بلندت می‌کند، بر زمینت می‌زند نادان دوست”. در ادامه با ما همراه باشید.

معنی ضرب المثل دشمن دانا بلندت میکند برزمینت میزند نادان دوست

این مثل، مفهوم مشابهی با این جمله معروف دارد که “یک دشمن آگاه و دانا، بهتر از یک دوست ناآگاه و نادان است.”

۱- منظور این است که دوستی که دانش و آگاهی ندارد، ممکن است بیشتر از اینکه مفید باشد، به شما آسیب برساند.

۲- نادانی و بی‌خبری، حتی اگر از سمت یک دوست باشد، پذیرفتنی و قابل تحمل نیست.

۳- همراهی و معاشرت با یک دشمنِ باهوش و باادراه، کم‌خطرتر از دوستی با یک دوست نادان است.

کاربرد ضرب المثل دشمن دانا به از دوست نادان

این ضرب‌المثل بیشتر زمانی به کار می‌رود که بخواهیم به کسی هشدار بدهیم: وقتی می‌خواهی دوستی انتخاب کنی، باید خیلی مراقب باشی. چرا که همراهی و معاشرت با دوستی که خِرَد و دانایی ندارد، می‌تواند خطرات و مشکلاتی برایت به وجود آورد.

شعر ضرب المثل دشمن دانا به از دوست نادان

یک پسر بچه همراه با چند تا از دوستان هم سن و سالش برای بازی از خانه بیرون رفتند. در حین دویدن و بازی، پایش لیز خورد و زمین خورد. این اتفاق باعث شد قلبش بشکند و احساس ناراحتی عمیقی کند.

دوستانش که شاهد این صحنه بودند، نفس‌هایشان به شماره افتاد و از دیدن وضعیت او بسیار نگران شدند. یکی از آن بچه‌ها که به او نزدیک‌تر بود، پیشنهاد داد که این قضیه را مخفی کنند و به کسی نگویند. او گفت باید این حادثه را در ته چاه پنهان کرد تا رازشان مثل روز روشن آشکار نشود و باعث شرمندگی نزد پدرش نگردند.

اما عاقل‌ترین فرد بین آن بچه‌ها، که در حقیقت دشمن پسر بود، با این پیشنهاد مخالفت کرد. او گفت: «مطمئناً این ماجرا در بین ما مخفی نخواهد ماند. وقتی همه مرا دشمن خود بدانند، قطعاً تقصیر این اتفاق را به گردن من خواهند انداخت.»

بنابراین، آن پسر نزد پدرش رفت و تمام ماجرا را به او گفت تا پدرش برای این مشکل چاره‌ای بیندیشد.

هر کس که دارای خرد و دانایی باشد، توانایی غلبه بر تمام مشکلات را دارد.

(دشمن دانا که غم جان بود / بهتر از آن دوست که نادان بود)

آیا کسی هست که بتواند بندهای تقدیر را بگشاید؟ تنها کسی می‌تواند بر آن پا بگذارد و مقاومت کند که از فراز و نشیب‌های روزگار عبور کرده باشد. وقتی نظامی از کم و بیشِ گردش روزگار گذر کرد، کارش از تأثیر فلک و ستاره برتر رفت.

دشمن دانا که غم جان بود / بهتر از آن دوست که نادان بود!

ریشه حدیثی ضرب المثل

امام علی (علیه السلام) می‌فرمایند: دوست شخص نادان، همیشه در سختی و رنج به سر می‌برد. (غرر الحکم: ۵۸۲۹)

امام علی (علیه السلام) می‌فرمایند: یک دشمن خردمند، بهتر از یک دوست نادان است. (میزان الحکمه ج۳)

امام علی (علیه السلام) می‌فرمایند: دوری از فرد نادان بهتر از نزدیک شدن به اوست، و سکوتش بهتر از حرف زدنش. (میزان الحکمه ج۳)

امام علی (علیه السلام) می‌فرمایند: دوستی با فرد نادان، مانند درختی آتشین است که شاخه‌هایش یکدیگر را می‌سوزانند. (میزان الحکمه ج۳)

انشا درباره ضرب المثل دشمن دانا بلندت میکند برزمینت میزند نادان دوست

دشمن باهوش تو را قوی می‌کند. وقتی کسی با فرد دانایی رقابت یا دشمنی کند، ناخودآگاه تلاش می‌کند تا از نظر فکری و توانایی‌ها خود را تقویت کند تا در برابر آن رقیب زیرک شکست نخورد. به این ترتیب، وجود یک دشمن یا رقیب دانا در زندگی، فرصتی برای رشد فردی است و قرار گرفتن در مقابل او باعث قدرتمندتر و خردمندتر شدن انسان می‌شود.

در مقابل، دوستی با افراد نادان، مانند این است که کسی تو را به زمین بزند. اینگونه دوستان —که در افسانه‌ها به “دوستی خاله خرسه” معروفند— با راهنمایی‌های نادرست و تصور نفع رساندن، در نهایت باعث ضرر و گسترش نادانی در انسان می‌شوند.

بسیاری از کارهای خوب و شایسته‌ای که از انسان سر می‌زند، نتیجهٔ همراهی یک راهنمای خوب و دوست شایسته در زندگی است. دوستان نادان، در حکم شیطان هستند؛ شیطانی که خود را خیرخواه نشان می‌دهد و زشتی‌های اخلاقی را با وسوسه‌هایش زیبا جلوه می‌دهد. کسی که دوستی با شیطان را انتخاب کند، در زندگی خود خیری نخواهد دید و زندگی‌اش پر از شر و تاریکی خواهد شد و در پایان سقوط خواهد کرد؛ چرا که صبر خداوند —که برترین دوست انسان است— به پایان می‌رسد و نابودی او فراهم می‌شود.

اگر در حوزه‌های حساسی مانند پزشکی، صنعت، سیاست، امنیت یا حقوق، افرادی نادان و ناآگاه مسئولیت داشته باشند، تفاوت چندانی با خیانتکاران ندارد. دوستی با افراد دانا، جلوه‌ای از دوستی با خداست. دانایی مطلق تنها از آنِ خداست و همهٔ دانش‌های بشری بخشی از دانایی اوست. زندگی آنقدر کوتاه است که یک انسان متعهد و هوشیار، با تمام تلاش خود هرگز نمی‌تواند همهٔ مأموریت‌های اصلی خود را انجام دهد؛ بنابراین سزاوار نیست که انسان از شیطان —که نماد جهل مطلق است— پیروی کند.

اگر شیطان دانا بود، هرگز از درگاه خداوند رانده نمی‌شد و مانند فرشتگان دارای مقام و منزلت می‌ماند! انسان‌های نادان نیز نمادی از جهل شیطان هستند و هرچه فرد نادان‌تر باشد، به شیطان نزدیک‌تر است. پس باید مراقب بود که افراد نادان در مسیر زندگی ما قرار نگیرند و ما را گرفتار نکنند. البته آنان همیشه مانند علف‌های هرز در راه ما سبز می‌شوند و این ما هستیم که با توکل به خدا و تکیه بر خرد خود باید آنان را از سر راه برداریم و راه درست زندگی را هموار کنیم. دوستان دانا در زندگی، راه درست را برای ما آسان‌تر می‌کنند. هرچه این افراد بیشتر همراه ما باشند، پیمودن مسیر درست برایمان ساده‌تر و هموارتر خواهد شد. دوستی با افراد دانا، نیکوست!