معنی ضرب المثل ” چو دزدی با چراغ آید، گزیده تر برد کالا “

این ضرب‌المثل قدیمی داستان جالبی در خود دارد. تصور کنید یک دزد، نه در تاریکی شب، بلکه با یک چراغ روشن به سراغ دزدی می‌آید. این کار به چه معناست؟

وقتی دزدی چراغ به دست می‌آید، یعنی دیگر ترسی از دیده شدن ندارد. او با این کار نشان می‌دهد که کاملاً حرفه‌ای است و دقیقاً می‌داند چه می‌خواهد. چنین دزدی به جای اینکه سراغ چیزهای معمولی برود، با دقت و بینشی که چراغ برایش فراهم می‌کند، بهترین و ارزشمندترین کالاها را انتخاب می‌کند و “گزیده‌تر” می‌برد.

در زندگی روزمره، این ضرب‌المثل به افرادی اشاره دارد که از دانش و آگاهی خود برای سوءاستفاده استفاده می‌کنند. یک فرد متقلب که قوانین را به خوبی می‌شناسد، می‌تواند با استفاده از همین دانش، حیله‌های بهتری طراحی کند و آسیب بزرگ‌تری بزند. مانند یک حسابدار ماهر که از راه‌های پیچیده برای اختلاس استفاده می‌کند؛ او چون به تمام جزئیات کار مسلط است، می‌تواند بیشترین سود را ببرد و کارش سخت‌تر آشکار شود.

در نتیجه، این مثل به ما هشدار می‌دهد که گاهی خطرناک‌ترین افراد، کسانی نیستند که ignorance دارند، بلکه کسانی هستند که با “چراغ” دانش و آگاهی خود، به قصد آسیب رساندن و منفعت طلبی اقدام می‌کنند.

در این نوشته، می‌خواهیم معنی و مفهوم یکی از ضرب‌المثل‌های کهن و پرمعنای ایرانی را با هم مرور کنیم. در ادامه با آرین لوتوس همراه باشید.

معنی ضرب المثل چو دزدی با چراغ آید

۱- معنی ساده این ضرب المثل: وقتی دزد در تاریکی چراغ به همراه داشته باشد، می‌تواند کالاهای باارزش‌تر و بهتر را برای دزدی انتخاب کند.

۲- مفهوم اصلی این مثل این است: اگر دشمن تو از وضعیت تو آگاه و باخبر باشد، با هوشمندی و توان بیشتری می‌تواند به تو ضرر بزند.

۳- منظور از “چراغ” در اینجا، همان اطلاعات و آگاهی‌هایی است که دشمن درباره ما دارد. گاهی این چراغ را خودمان به دست دشمن می‌دهیم؛ مثلاً وقتی رازهای خود را برای او فاش می‌کنیم. یکی دیگر از چراغ‌هایی که به دشمن کمک می‌کند، ناآگاهی و ساده‌لوحی مردم است. هرچه مردم کمتر بدانند یا در بی‌خبری به سر ببرند یا از روی سادگی، اسرار و نقطه‌های ضعف خود را به دیگران نشان دهند، در واقع به دشمن قدرت بیشتری داده‌اند. در چنین شرایطی، دشمنی که آگاه است و نقاط ضعف ما را می‌شناسد، مانند کسی است که چراغی در دست دارد و به راحتی می‌تواند از ما دزدی کند. این دزدی فقط دزدیدن اموال نیست؛ بلکه دشمن می‌تواند افکار، باورها و عقاید ما را نیز برباید. بنابراین باید هوشیار بود و خود را از نقشه‌های دشمن حفظ کرد.

۴- دشمن چراغ به دست یعنی فرد دانا و عالمی که تسلیم هوس‌های خود شده است. نکتۀ مهم این ضرب المثل این است که هرکس دانشمند شد، لزوماً فرد خوب و قابل اعتمادی نیست. اگر انسان عالم، اسیر هوای نفس خود باشد، از دانشش برای گمراه کردن دیگران و سود شخصی استفاده می‌کند. اما اگر علم خود را در راه درست به کار بگیرد، دیگر دشمن به شمار نمی‌آید.