چند ضرب المثل عربی با معنی فارسی و مفهوم

در این مطلب می‌خواهیم با تعدادی از ضرب‌المثل‌های مشهور و پرمعنی زبان عربی آشنا شویم. این جمله‌های کوتاه، گنجینه‌ای از تجربه‌ها و خرد مردمان عرب‌زبان هستند که در قالب کلماتی ساده و رسا بیان شده‌اند.

ضرب‌المثل‌ها در فرهنگ عربی، نقش مهمی در انتقال مفاهیم عمیق اخلاقی، اجتماعی و انسانی دارند. آن‌ها معمولاً در گفتگوهای روزمره، نوشته‌ها و حتی در ادبیات کلاسیک به کار می‌روند تا مقصود گوینده را به شکلی زیبا و تأثیرگذار بیان کنند.

برخی از این ضرب‌المثل‌ها ریشه در تاریخ کهن دارند و برخی دیگر از زندگی روزمره مردم سرچشمه می‌گیرند. شناخت آن‌ها نه تنها به درک بهتر زبان عربی کمک می‌کند، بلکه پنجره‌ای به سوی فرهنگ و طرز فکر مردمی می‌گشاید که قرن‌هاست از این حکمت‌ها در زندگی خود بهره می‌برند.

در ادامه به بررسی معنی و مفهوم برخی از این جمله‌های کوتاه و پرمغز می‌پردازیم.

در این نوشته، تعدادی از ضرب‌المثل‌های پرکاربرد عربی را به همراه معنی فارسی آن‌ها یاد می‌گیرید. در ادامه با ما همراه باشید.

ضرب المثل عربی

لِکُلِّ مَقامٍ مَقالٌ
معنی: هر موقعیتی، حرف مناسب خودش را دارد.
✧✧✧✧✧✧✧
 
أکلتَ تمري و عصیتَ أمري
معنی: نعمت کسی را می‌خوری و دستوراتش را نادیده می‌گیری.
✦✦✦✦✦✦✦
 
کُلُّ اناءٍ یترشَّحُ بما فیه
معنی: هر ظرفی، آنچه در درونش است را بیرون می‌ریزد.
✧✧✧✧✧✧✧
 
کُلُّکَ وجهٌ
معنی: همه چیز رو است و پشت ندارد.
✦✦✦✦✦✦✦
 
مَن حَفَرَ بِئراً لِأخیهِ وَقَعَ فیها
معنی: هر که برای برادرش چاه بکند، خودش در آن می‌افتد.
✧✧✧✧✧✧✧
 
مَضی ما مَضی / ذَهَبَ أمسِ بِما فیهِ
معنی: آنچه گذشته، تمام شده است.
✦✦✦✦✦✦✦
 
طائِرٌ یُغَنّي في غَیرِ سِربِهِ
معنی: پرنده‌ای که در جمع خودش نیست آواز می‌خواند.
در دانش‌چی
✧✧✧✧✧✧✧
 
طَلَعَ تَحتَ لِساني شَعرٌ
معنی: از زیر زبانم مو رویید!
✦✦✦✦✦✦✦
 
مَن لَهُ الغَنَمُ فَعَلَیهِ الغَرَمُ
معنی: هر که سود می‌برد، باید هزینه‌اش را هم بپردازد.
✧✧✧✧✧✧✧
 
ما یَنوب المخلِّص ألّا تقطیع هُدومه
معنی: برای نجات‌دهنده چیزی جز پاره شدن لباسش پیش نیامد.
✦✦✦✦✦✦✦
 
الصَّدیقُ وَقتَ الضّیقِ
معنی: دوست واقعی در زمان سختی شناخته می‌شود.
✧✧✧✧✧✧✧
 
مَن صارَعَ الحقَّ صَرَعَهُ
معنی: هر که با حقیقت بجنگد، شکست می‌خورد.
✦✦✦✦✦✦✦
 
الیَدُ الواحدۀُ لا تُصَفّق
معنی: یک دست به تنهایی نمی‌تواند صدای کفش ایجاد کند.
✧✧✧✧✧✧✧
 
وَهَبَ الامیر ما لا یَملِک
معنی: امیر چیزی را بخشید که مال خودش نبود.
✦✦✦✦✦✦✦
 
تَسمَع بالمُعیدي خَیرٌ مِن أن تَراه
معنی: شنیدن درباره کسی بهتر از دیدن اوست.
✧✧✧✧✧✧✧
 
ما حَکَّ ظَهري مِثلُ ظُفري
معنی: هیچ‌کس پشت مرا مثل ناخن خودم نمی‌خاراند.
✦✦✦✦✦✦✦
 
فوقَ کُلّ ذي علمٍ علیمٌ
معنی: بالاتر از هر دانایی، یک دانای بزرگتر وجود دارد.
✧✧✧✧✧✧✧
 
الطُّیورُ علی أشکالِها تَقَع
معنی: پرندگان با همنوعان خود فرود می‌آیند.
✦✦✦✦✦✦✦
 
السُّکوتُ أخو الرضا
معنی: سکوت، برادر رضایت است.
✧✧✧✧✧✧✧
 
مَقتَلُ الرجُلِ بینَ فَکَّیهِ
معنی: هلاکت انسان بین دو فک اوست.
✦✦✦✦✦✦✦
 
مِنَ القَلبِ ألي القَلبِ
معنی: از دلی به دل دیگر راه مستقیم وجود دارد.
✧✧✧✧✧✧✧
 
لَو قُلتُ ثَمرَه، لَقالَ جَمره
معنی: اگر بگویم میوه است، می‌گوید آتش است.
اختصاصی-آرین لوتوس
بیشتر بخوانید: ضرب المثل شیرین فارسی