معنی ضرب المثل ” اگر کاه از تو نیست کاهدان از تو است “

حتماً این ضرب المثل قدیمی را شنیده‌اید که می‌گوید: «اگر کاه از تو نیست، کاهدان از تو است.» شاید در نگاه اول این جمله کمی پیچیده به نظر برسد، اما در واقع معنی بسیار ساده و پرمفهومی دارد.

این ضرب المثل زمانی به کار می‌رود که شخصی در یک جمع یا گروه حضور دارد که یکی از اعضای آن کار نادرست و بدی انجام داده است. در این شرایط، حتی اگر خود آن شخص کار بد را انجام نداده باشد، اما به خاطر این که در آن گروه قرار دارد و با آن جمع همراه است، دیگران او را نیز مقصر می‌دانند. در واقع، این مثل هشدار می‌دهد که همنشینی و همراهی با افراد بد، می‌تواند باعث شود تو نیز در نظر دیگران مانند آنان به نظر برسی.

مثلاً فرض کنید در یک تیم ورزشی، یکی از بازیکنان قوانین را زیر پا بگذارد. در این حالت، ممکن است تمام اعضای آن تیم، حتی افراد درستکار، زیر سؤال بروند و آبروی جمعی آنان لکه‌دار شود. این ضرب المثل به ما یادآوری می‌کند که باید در انتخاب دوستان و همکاران خود دقت کنیم، زیرا رفتار بد آنان می‌تواند روی ما هم تأثیر بگذارد.

پس این جمله به زبان ساده می‌گوید: مراقب باش با چه کسانی ارتباط می‌گیری، چون اگر در کنار افراد نادرست باشی، مردم تو را هم مانند آنها می‌بینند.

در این بخش، به بررسی معنی و مفهوم این ضرب‌المثل ایرانی می‌پردازیم. در ادامه همراه ما باشید.

معنی اگر کاه از تو نیست کاهدان از تو است چیست؟

۱- این ضرب‌المثل زمانی به کار می‌رود که کسی بیش از اندازه غذا می‌خورد. در این حالت می‌گویند “شکم‌بارگی” کرده است. به ویژه وقتی که آن غذا را خودش درست نکرده و مهمان کسی است. در چنین موقعیتی دیگران به او تذکر می‌دهند: شاید غذا مال تو نباشد، اما این شکم که متعلق به خودت است! آنقدر غذا نخور که بعداً حسرت بخوری!

۲- کاه، خوراک دام‌هاست و کاهدان جایی است که این خوراک در آن انبار می‌شود. در این مثل، شکم کسی که بی‌رویه و زیاد غذا می‌خورد به کاهدانی تشبیه شده که بدون توجه، هر چیزی را داخل آن می‌ریزند و آن را پر می‌کنند.

نکته درباره به کار بردن ضرب المثل ها

درست است که در موقعیت‌های مختلف زندگی، ضرب‌المثل‌های مناسبی به ذهنمان می‌رسد که با حال و هوای آن لحظه جور درمی‌آید. اما باید بدانیم که هر حرفی جای خودش را دارد و هر نکته‌ای در مکان مناسبش بیان می‌شود.

بعضی افراد که با هم صمیمی هستند و شوخی بینشان رایج است، ممکن است این ضرب‌المثل را به یکدیگر بگویند و از آن نرنجند؛ اما همه آدم‌ها این ویژگی را ندارند. افراد باادب و فرهیخته، قبل از حرف زدن خوب فکر می‌کنند و واژه‌های مناسب و محترمانه‌ای انتخاب می‌کنند.

به عنوان مثال، تصور کنید در یک مهمانی بزرگ حضور دارید و یکی از بستگان میزبان کنار شما نشسته و با اشتیاق زیاد در حال غذا خوردن است. در چنین موقعیتی، استفاده از این ضرب‌المثل اصلاً کار درستی نیست. بهتر است ما اصول صحبت کردن با ادب را رعایت کنیم، حتی اگر دیگران رعایت نکنند. چون ممکن است طرف مقابل تصور کند که او را به یک حیوان تشبیه کرده‌اید. در نتیجه، بهتر است این اصطلاح را برای هر کسی به کار نبرید. 👀

پیشنهادی: ضرب‌المثل «با کاه»
اختصاصی-آرین لوتوس