معنی ضرب المثل ” به گوش خر یاسین خواندن “

این ضرب‌المثل برای زمانی به کار می‌رود که شخصی به هیچ وجه حاضر به پذیرش حرف حق یا شنیدن نصیحت نباشد و مثل کسی باشد که هیچ توجهی به سخنان درست اطرافیانش ندارد.

در این مثل، کلمه “یاسین” به سوره‌ای از قرآن اشاره دارد که برای مؤمنان رحمت و برای افراد ستمگر هشدار است. اما وقتی این آیات برای “خر” خوانده شود، چون او توان درک معانی عمیق آن را ندارد، هیچ تأثیری بر او نخواهد داشت.

به همین ترتیب، وقتی فردی آنقدر سرسخت و لجباز باشد که حرف منطقی و درست به او هیچ تأثیری نداشته باشد، در مورد او می‌گویند: “دارند برایش به گوش خر یاسین می‌خوانند.” یعنی حرف حق به او گفته می‌شود، اما او مانند آن خر است که چیزی از معنای یاسین نمی‌فهمد و بنابراین این سخنان بر او بی‌اثر است.

این عبارت معمولاً برای افرادی استفاده می‌شود که در برابر نصیحت و خیرخواهی دیگران مقاومت می‌کنند و حاضر به شنیدن نیستند.

در این نوشته، به بررسی معنا و مفهوم اصلی یکی از ضرب‌المثل‌های کهن و پرمعنی ایرانی می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

معنی به گوش خر یاسین خواندن یعنی چه؟

1- این کنایه وقتی به کار می‌رود که شما حرف‌های پرمعنی و راهگشا به کسی می‌زنید، اما او نه تنها متوجه نمی‌شود، بلکه مانند حیوانی است که هرچه در گوشش بخوانی، هیچ چیز را درک نمی‌کند.

2- سوره یاسین از سوره‌های بسیار پرمعنا و زیبای قرآن است. این ضرب‌المثل می‌گوید: وقتی فردی که دل سیاه و سرکش دارد را پند می‌دهی، مانند این است که سوره یاسین را برای خر بخوانی. چرا که حیوان قدرت فهم و درک این مطالب را ندارد. انسانی هم که از عقل خود استفاده نمی‌کند، در حقیقت مانند همان حیوان است.

3- این ضرب‌المثل برای کسانی به کار می‌رود که حرف حق را نمی‌پذیرند.

4- در قرآن کریم، کافران به چهارپایان تشبیه شده‌اند. زیرا وقتی پیامبران، آیات خدا را برای آنها می‌خواندند تا از گناه دست بردارند و ایمان بیاورند، آنها یا گوش‌های خود را می‌گرفتند تا نشنوند، یا اگر می‌شنیدند، هیچ چیزی را درک نمی‌کردند! به خاطر گناهان بسیار، دل‌هایشان سخت شده بود و حرف حق در آنها اثری نداشت. حتی آیات الهی را مسخره می‌کردند. در ادامه به برخی از آیاتی که حال و روز این کافران و دشمنان حق را نشان می‌دهد، توجه کنید:

◊ وَ مَثَلُ الَّذِينَ كَفَرُوا كَمَثَلِ الَّذِي يَنْعِقُ بِما لا يَسْمَعُ إِلاَّ دُعاءً وَ نِداءً صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ فَهُمْ لا يَعْقِلُونَ (آیه 171 بقره)
و مثل کافران (در شنیدن سخن انبیاء و درک نکردن معنای آن) چون حیوانی است که آوازش کنند و او از آن آواز (معنایی درک نکرده و) جز صدایی نشنود، کفّار هم (از شنیدن و دیدن حق) کر و گنگ و کورند، زیرا تعقل نمی‌کنند.

◊ مسخره کردن مومنان:
زُيِّنَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَيَسْخَرُونَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا ۘ وَالَّذِينَ اتَّقَوْا فَوْقَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَاللَّهُ يَرْزُقُ مَنْ يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ ﴿ بقره ٢١٢﴾
زندگی [زودگذرِ] دنیا برای کافران آراسته شده، و [به این سبب] مؤمنان را مسخره می کنند، در حالی که پرهیزگاران در روز قیامت [از هر جهت] برتر از آنان هستند، و خدا هر که را بخواهد، بی حساب روزی می دهد.

◊ وَلَقَدْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ كَثِيرًا مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ ۖ لَهُمْ قُلُوبٌ لَا يَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْيُنٌ لَا يُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لَا يَسْمَعُونَ بِهَا ۚ أُولَٰئِكَ كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ ۚ أُولَٰئِكَ هُمُ الْغَافِلُونَ (179 اعراف)
و حقّا كه ما بسیارى از جن و انس را (گویى) براى دوزخ آفریده‌ایم، زیرا كه دل‌ها دارند ولى (حقایق را) بدان نمى‌فهمند، و چشم‌ها دارند ولى بدان (به عبرت) نمى‌نگرند و گوش‌ها دارند ولى بدان (معارف حقّه را) نمى‌شنوند؛ آنها مانند چهارپایانند بلكه گمراه‌ترند (زیرا با داشتن استعداد رشد و تكامل، به راه باطل مى‌روند) و آنها همان غافلانند.»