معنی ضرب المثل ” نه خود خورد نه کس دهد، گنده کند به سگ دهد “

همان‌طور که از خود این ضرب‌المثل مشخص است، این عبارت به فردی اشاره دارد که بسیار بخیل و خودخواه است. چنین شخصی نه تنها از داشته‌هایش حتی برای خودش بهره‌ای نمی‌برد، بلکه حاضر نیست کوچک‌ترین سودی به دیگران هم برساند.

او آنقدر خودخواهی می‌کند که ترجیح می‌دهد چیزی که در اختیار دارد، نابود و فاسد شود یا اینکه حیوانی مثل سگ یا مگس از آن استفاده کند، اما به کس دیگری ندهد. این مثل موقعی به کار می‌رود که بخواهیم رفتار کسی را توصیف کنیم که با وجود داشتن امکانات، هم خودش محروم می‌ماند و هم دیگران را از آن محروم می‌کند. در نهایت، سرمایه و دارایی‌اش به خاطر این خست و انحصارطلبی، هدر می‌رود و از بین می‌رود.

در این نوشته، می‌خواهیم با هم معنی و مفهوم یکی از ضرب‌المثل‌های کهن و پرمعنی ایرانی آشنا شویم. در ادامه با ما همراه باشید.

نه خود خورد نه کس دهد، گنده کند به سگ / مگس دهد کنایه از چیست؟

1- آدم بخیل کسی است که نه تنها حاضر نیست از دارایی خود به دیگران کمک کند، بلکه حتی برای راحتی و آسایش خودش هم خرج نمی‌کند. در پایان عمرش نیز با همان روحیهٔ مال اندوزی از دنیا می‌رود، در حالی که هیچ لذتی از اموال خود نبرده است.

2- چنین فردی نه برای خودش خرج می‌کند و نه برای دیگران؛ در نهایت هم ثروتش از بین می‌رود و به دیگران می‌رسد. (عبارت «به سگ دهد» کنایه از این است که مالش بی‌جهت تلف می‌شود و به دست کسی می‌رسد که شاید سزاوار آن نباشد.)

3- این ضرب‌المثل معمولاً برای کسانی به کار می‌رود که جوانی و عمر خود را صرف جمع‌آوری ثروت می‌کنند، اما آنقدر به مال خود وابسته‌اند که از خرج کردنش می‌ترسند. این روش را تا آخر عمر ادامه می‌دهند و وقتی از دنیا می‌روند، اموالشان برای دیگران باقی می‌ماند، بدون آنکه خودشان از آن بهره‌ای برده باشند.

همانطور که امام على عليه السلام فرمودند:
بخيل، اندكى از مالِ خود را از خويش دريغ مى دارد و همه آن را سخاوتمندانه براى وارثانش وا مى گذارد! (غرر الحكم : 1884)

4- افراد بخیل هم در دنیا و هم در آخرت در رنج هستند. در دنیا چون از نعمت‌های خدا استفاده نمی‌کنند، زندگی سختی دارند و در آخرت نیز به خاطر اینکه شکر نعمت‌های خدا را به جا نیاورده‌اند، بازخواست می‌شوند.

—
پیشنهادی: ضرب‌المثل با سگ
اختصاصی-آرین لوتوس