معنی ضرب المثل ” پسر کو ندارد نشان از پدر “

این ضرب‌المثل زیبا می‌گوید که اگر پسری ویژگی‌های خوب و ارزشمند پدرش را نداشته باشد، نباید او را فرزند واقعی آن پدر دانست.

معنای آن این است که فرزند واقعی کسی است که راه پدر را ادامه دهد و اخلاق، منش و صفات نیک او را به ارث ببرد. اگر کسی تنها از نظر نام، فرزند کسی باشد، اما در عمل هیچ شباهتی به او نداشته باشد، در حقیقت نمی‌توان او را ادامه‌دهنده راه آن خانواده دانست.

این جمله به ما یادآوری می‌کند که ارزش واقعی هر فرد به رفتار و کردار اوست، نه فقط به نسبت خانوادگی‌اش. آنچه که یک شخص را به خانواده‌اش پیوند می‌زند، داشتن روحیات و ویژگی‌های مشترک است.

در این نوشته، با مفهوم و معنای واقعی این ضرب‌المثل کهن ایرانی آشنا خواهید شد. در ادامه با ما همراه باشید.

ضرب المثل پسر کو ندارد نشان از پدر یعنی چه؟

این ضرب‌المثل از شعر ابوالحسن فراهانی گرفته شده است:

**پسر كو ندارد نشان از پدر
تو بيگانه خوانش مخوانش پسر**

۱. یعنی اگر پسری در کردار و رفتارش شبیه پدرش نباشد، او را پسر صدا نکن؛ بلکه مانند یک غریبه با او رفتار کن.

۲. منظور از “نشان از پدر” در این ضرب‌المثل، اخلاق و رفتار درست پدر است، نه شکل و قیافه‌ی او. اگر پدر صفات خوبی مثل راستگویی داشت، پسر هم باید از او الگو بگیرد و همان راه را ادامه دهد. اگر اینطور نباشد، مثل کسی است که اصلاً با پدرش زندگی نکرده و از او چیزی نیاموخته است.

۳. وقتی پسری شبیه پدرش عمل می‌کند، از مصرع اول این شعر استفاده می‌کنند تا رفتارش را تأیید و تحسین کنند.

۴. اما اگر بخواهند پسری را به خاطر متفاوت بودن با پدرش سرزنش کنند، باز هم از همین ضرب‌المثل استفاده می‌شود. پس معنی مثبت یا منفی آن، بستگی به موقعیتی دارد که در آن به کار می‌رود.

۵. در بیشتر مواقع، پسر راه و روش پدرش را دنبال می‌کند، مگر در موارد استثنایی مثل پسر حضرت نوح. این موضوع هم ضرب‌المثل جداگانه‌ای دارد:
**” پسر نوحه با بدان بنشست و خاندان نبوتش گم شد”.**

🔴 نکته مهم: همانطور که گفته شد، این ضرب‌المثل معمولاً برای پدر و پسری به کار می‌رود که پدر، آدم بااخلاق و نیکنامی باشد. اما گاهی اگر پدر راه نادرست رفته باشد و پسر هم از او پیروی کند، در این حالت هم از این ضرب‌المثل استفاده می‌شود، اما به صورت طعنه‌آمیز.

پسر، تصویر پدر است.

 شعر کامل

از سخن استادان گذشته
شبی این بیت در دیدم پدید
پسری که از پدرش نام و نشانی نیست
او را غریبه نخوان، پسرم
از این بیت اندیشهٔ بینا
رهنمون شد به معنای زیبایی
که دنیا دو رنگ است و مردمش
از این دو رنگی نمی‌توانند گذر کنند

ابوالحسن فراهانی

پیشنهادی: ضرب‌المثل‌های بیشتری بخوانید

اختصاصی-آرین لوتوس