معنی ضرب المثل ” چو دخلت نیست خرج آهسته تر کن “

این ضرب‌المثل پند و اندرز بسیار حکیمانه‌ای در مورد مدیریت دخل و خرج زندگی است. معنای اصلی آن این است که وقتی درآمد تو کافی نیست، باید مخارجت را کم کنی و با احتیاط بیشتری خرج کنی.

این جمله به ما یادآوری می‌کند که عاقلانه نیست بیشتر از آنچه داریم، هزینه کنیم. در واقع مثل یک راهنمای عملی برای زندگی است که می‌گوید: اگر پول کمی وارد زندگی تو می‌شود، منطقی است که مخارجت را با دقت بیشتری مدیریت کنی و از ولخرجی و خریدهای غیرضروری خودداری کنی.

هدف از این سخن، تشویق به میانه‌روی، برنامه‌ریزی مالی و زندگی در حدّ توان است. این ضرب‌المثل به زیبایی نشان می‌دهد که کلید آرامش و موفقیت در زندگی، هماهنگی بین درآمد و هزینه‌هاست.

در این نوشته، به سراغ یکی از ضرب‌المثل‌های کهن و پرمعنای ایرانی رفته‌ایم که در کتاب درس‌های هشتم نیز به آن پرداخته شده است. در ادامه با ما همراه باشید تا با هم این مثل را بهتر بفهمیم.

منظور از چو دخلت نیست خرج آهسته تر کن چیست؟

۱- یعنی با توجه به درآمدت پول خرج کن و اگر درآمدت کم است، قناعت پیشه کن. امام علی علیه السلام می‌فرمایند: قناعت، مالی است که تمام نمی‌شود.
قناعت یعنی به آنچه داری راضی باشی و برای زندگی بهتر برنامه‌ریزی کنی، بدون اینکه زیاده‌روی یا خساست به خرج بدهی.

۲- مفهوم این ضرب‌المثل این است: اگر درآمد کمی داری، در خرج کردن آن میانه‌روی کن! خرج آهسته یعنی پیش از خرج کردن، خوب فکر کنی، نه اینکه به محض دریافت پول، سریع آن را تمام کنی! باید این فکر را هم بکنی که شاید فردا به همان مقدار پول کم نیاز پیدا کنی.
جناب سعدی در باب هفتم گلستان می‌گوید:

> چو دخلت نیست خرج آهسته تر کن
> که می‌گویند ملاحان سرودی
>
> اگر باران به کوهستان نبارد
> به سالی دجله گردد خشک رودی

ارزش کار کردن

در اسلام، به اهمیت کار کردن و بی‌نیاز بودن از دیگران بسیار پرداخته شده است. امام صادق علیه السلام نقل می‌کند که امیر مؤمنان علی علیه السلام حتی در روزهای گرم تابستان برای انجام کارهایش از خانه بیرون می‌رفت. با وجود داشتن خدمتکار، دوست داشت خداوند او را در حالی ببیند که برای به دست آوردن روزی حلال، خودش تلاش می‌کند (کتاب مفاتیح الحیات آیت الله جوادی آملی، ص ۵۸۹).

یکی از بزرگ‌ترین مزایای کار کردن، بی‌نیازی از دیگران است. وقتی انسان خودش کار کند، دیگر مجبور نیست دست نیاز به سمت کسی دراز کند و شخصیت خود را خرد نشده نگه می‌دارد. گاهی به خاطر سختی‌های زندگی، فرد ناچار می‌شود از کسی پول قرض بگیرد. قرض گرفتن و به موقع پس دادن آن، اگر ضروری باشد، ایرادی ندارد. اما بهتر است هر کس با توجه به درآمدش خرج کند تا کمتر به فکر قرض گرفتن بیفتد.

به طور کلی، همان‌طور که در ضرب‌المثل‌ها هم آمده، هدف اصلی این است که انسان قناعت پیشه کند و از ولخرجی و اسراف دوری نماید.

پیشنهاد: ضرب‌المثل‌های بیشتری بخوانید.

اختصاصی-آرین لوتوس