معنی ضرب المثل ” یکی را به ده راه نمی دادند سراغ کدخدا را می گرفت “
این ضرب‌المثل زمانی به کار می‌رود که کسی برای حل یک مشکل یا گرفتن یک پاسخ، به سراغ افراد معمولی نرود و مستقیماً نزد بالاترین مقام و مسئول برود. انگار که برای یک سؤال ساده، به جای پرسیدن از چندین نفر، مستقیماً نزد رئیس بزرگ بروید.
در گذشته، در هر محله یا روستا، یک فرد به عنوان کدخدا وجود داشت که رئیس و تصمیم‌گیرنده اصلی بود. مردم برای حل اختلافات و کارهای مهم به او مراجعه می‌کردند. این مثل می‌گوید اگر کسی حتی برای یک سؤال کوچک (مثلاً پیدا کردن آدرس یک خانه) به ده نفر مختلف مراجعه نمی‌کرد، بلکه بدون معطلی مستقیم به خانه کدخدا می‌رفت.
این کار دو معنی دارد:
اول اینکه آن فرد آنقدر عجله دارد که نمی‌خواهد وقت خود را با پرسیدن از افراد مختلف تلف کند.
دوم اینکه آن شخص می‌داند که کدخدا قطعاً جواب درست را می‌داند و نیازی به پرسش از دیگران نیست.
امروزه هم این ضرب‌المثل مصداق زیادی دارد. مثلاً وقتی در یک اداره، به جای پیگیری با کارمندان عادی، مستقیماً به دفتر مدیر کل مراجعه می‌کنید، در واقع “یکی را به ده راه نمی‌دهید و سراغ کدخدا را می‌گیرید”.
در این نوشته می‌خواهیم با هم معنی یکی از ضرب‌المثل‌های کهن و پرمعنی ایرانی آشنا شویم. با ما در آرین لوتوس همراه باشید.
یکی را به ده راه نمی دادند سراغ کدخدا را می گرفت یعنی چه؟
۱- وقتی کسی از نظر دیگران اصلاً ارزش و اعتباری ندارد، هر چقدر هم التماس کند فایده‌ای ندارد. در چنین مواقعی می‌گویند: «اگر کسی را به ده راه نمی‌دادند، باید سراغ کدخدا را می‌گرفتند.»
۲- این ضرب‌المثل اشاره به پافشاری و درخواست بی‌جایی دارد؛ وقتی که فرد هیچ جایگاهی در میان دیگران ندارد، اما باز هم انتظار دارد به خواسته‌اش برسد.
۳- فرض کنید یکی از هم‌محله‌ای‌هایتان مراسم عروسی برگزار کرده و همسایه‌ی بداخلاقتان را که با او مشکل دارد، دعوت نکرده است. شب عروسی، آن همسایه با گستاخی پیش شما می‌آید و دربارهٔ شام عروسی از شما سؤال می‌کند! در این شرایط می‌توان این ضرب‌المثل را برایش به کار برد؛ چون هیچ‌کس حتی حاضر نیست به او اجازهٔ حضور در مراسم را بدهد، چه برسد که در مورد شام با او حرف بزند!
۴- معنایش این است: وقتی دیگران تو را به رسمیت نمی‌شناسند، زیاد التماس و خواهش نکن.
اگر دوست دارید با ضرب‌المثل‌های فارسی بیشتر آشنا شوید، کافی است روزی ۵ دقیقه وقت بگذارید و ۱۰ ضرب‌المثل جدید یاد بگیرید.
ضرب‌المثل‌های معروف فارسی
نظر شما دربارهٔ این ضرب‌المثل چیست؟
اختصاصی-آرین لوتوس
