گیتار یا سه تار؟ کدام برای من مناسب است؟
گیتار و سه‌تار هر دو از سازهای پرطرفدار برای نواختن هستند و به همین خاطر، خیلی از هنرجویان در انتخاب بین این دو ساز، دچار تردید می‌شوند. در این نوشته از وبلاگ آرین لوتوس، قصد داریم ویژگی‌ها و تفاوت‌های گیتار و سه‌تار را به زبان ساده بیان کنیم تا شما بتوانید با آگاهی بیشتری انتخاب کنید.
گیتار یا سه تار؟
برای انتخاب ساز دلخواهتان بین گیتار و سه‌تار، بهتر است ابتدا نگاهی کوتاه به ویژگی‌ها و پیشینه هر یک از این سازها داشته باشید.
گیتار
گیتار یک ساز محبوب و بین‌المللی است که معمولاً شش سیم دارد. نوازندگان با استفاده از انگشتان یا پیک (مضراب) آن را می‌نوازند. این ساز در انواع مختلفی ساخته می‌شود؛ مانند گیتار آکوستیک، کلاسیک، فلامنکو، الکتریک، نیمه‌آکوستیک و بیس. دربارهٔ منشأ و تاریخچهٔ گیتار نظریه‌های گوناگونی وجود دارد. بعضی از پژوهشگران معتقدند که ریشه‌های این ساز به ایران بازمی‌گردد. برخی دیگر می‌گویند که رومی‌ها آن را به اسپانیا معرفی کردند. همچنین گروهی دیگر، خاستگاه گیتار را به سرزمین مصر نسبت می‌دهند.
سه تار
سه‌تار یکی از سازهای سنتی و اصیل ایران است که با زخمه زدن به سیم‌هایش نواخته می‌شود. این ساز چهار سیم فلزی دارد که معمولاً از جنس فولاد و برنز هستند. نوازنده با ناخن انگشت‌های دست راست—به ویژه انگشت اشاره و میانی—روی سیم‌ها ضربه می‌زند و گاهی از انگشت کوچک هم استفاده می‌کند.
سه‌تار از نظر ساختار و پرده‌بندی به ساز تار شباهت دارد و در گروه سازهایی مانند دوتار و تنبور جای می‌گیرد. دربارهٔ پیشینه و تاریخچهٔ سه‌تار دیدگاه‌های گوناگونی وجود دارد. بعضی معتقدند این ساز از سازهای قدیمی مانند بربط و تنبور ریشه گرفته است. برخی دیگر آن را شکل تکامل‌یافتهٔ ساز شش‌تار در دورهٔ صفویه می‌دانند.
اما یکی از مشهورترین روایت‌ها به مشتاق‌علیشاه کرمانی، درویش دورهٔ زندیه، مربوط می‌شود. او که خود سه‌تار می‌نواخت، سیم چهارمی به این ساز افزود. به پاس این نوآوری، نام آن سیم را «سیم مشتاق» گذاشتند.
تفاوت گیتار و سه تار
سبک
سه‌تار یک ساز قدیمی و اصیل ایران زمین است. این ساز بیشتر مناسب افرادی است که به موسیقی سنتی ایرانی یا موسیقی پاپ ایرانی علاقه‌مند هستند.
در مقابل، گیتار سازی جهانی و شناخته‌شده در سراسر جهان است. از گیتار در سبک‌های مختلفی مانند پاپ ایرانی، موسیقی غربی، کلاسیک، جز، بلوز و فلامنکو استفاده می‌شود. به همین دلیل، اگر به موسیقی جهانی یا سبک‌های غربی بیشتر علاقه داری، گیتار می‌تواند گزینه مناسب‌تری برای تو باشد.
صدا
برای اینکه بین گیتار و سه‌تار یکی را انتخاب کنید، باید به تفاوت صدای آن‌ها خوب دقت کنید. صدای گیتار معمولاً قوی و رساست و به خوبی به گوش می‌رسد. اما سه‌تار صدایی آرام‌تر، ملایم‌تر و کمی بم‌تر دارد.
فرکانس کوک
صدای سه‌تار در مقایسه با گیتار، پایین‌تر و آرام‌تر است. دلیل این تفاوت هم این است که سیم‌های سه‌تار با فرکانس کم‌تری کوک می‌شوند.
یادگیری کدام سخت‌تر است؟
خیلی از هنرجویان وقتی می‌خواهند بین گیتار و سه‌تار یکی را انتخاب کنند، می‌پرسند کدام ساز سخت‌تر است؟
در پاسخ باید گفت که معمولاً جواب قطعی برای این پرسش وجود ندارد؛ چون روند یادگیری هر ساز بستگی به میزان تمرین و آموزش هنرجو دارد.
اما به طور کلی، گیتار تکنیک‌های متنوع‌تری دارد و در سبک‌های مختلفی نواخته می‌شود. به همین دلیل بسیاری فکر می‌کنند یادگیری گیتار دشوارتر از سه‌تار است.
با این حال، هر دو ساز با آموزش درست و تمرین کافی، به راحتی قابل یادگیری هستند.
