دف بهتر است یا تنبک؟ یک پاسخ کامل و اصولی!
اگر به سازهای کوبه‌ای ایرانی علاقه‌مند هستید و دوست دارید نواختن یکی از آن‌ها را یاد بگیرید، احتمالاً این پرسش برایتان پیش می‌آید: انتخاب دف مناسب‌تر است یا تنبک؟
هرکس ممکن است نظر متفاوتی در این زمینه داشته باشد، اما در این نوشته از وبلاگ آرین لوتوس، پاسخی منطقی و کامل به این پرسش ارائه می‌کنیم.
درباره دف و تنبک
پیش از آنکه به بررسی تفاوت‌ها و مشخصات اصلی دف و تنبک بپردازیم، بهتر است ابتدا یک شناخت اولیه از هر کدام از این سازها پیدا کنیم.
دف از یک حلقهٔ چوبی، یک لایه نازک از جنس پلاستیک یا پوست حیوانات و چندین حلقهٔ فلزی تشکیل شده که به بدنه آن آویزان است.
تنبک هم نوعی طبل است که شکل آن شبیه به جام یا کاسه می‌باشد. در گذشته، جنس بدنهٔ تنبک از سفال، فلز یا چوب بود؛ اما امروزه بیشتر تنبک‌ها از چوب ساخته می‌شوند. روی تنبک را هم معمولاً با پوست گوساله، شتر یا بز می‌پوشانند.
این ساز از دیرباز در میان ایرانیان جایگاه ویژه‌ای داشته و در مناسبت‌های گوناگون از آن استفاده می‌شده است.
دف بهتر است یا تنبک؟ تفاوت‌ها
برای اینکه بتوانی بین دف و تنبک یکی را انتخاب کنی، لازم است ابتدا تفاوت‌های این دو ساز را بشناسی. وقتی ویژگی‌های هر کدام را بدانی، راحت‌تر می‌توانی تصمیم بگیری که کدام برای تو مناسب‌تر است.
تفاوت دف و تنبک از نظر میزان سختی
خیلی از هنرجوها می‌پرسند: یادگیری دف سخت‌تر است یا تنبک؟
در پاسخ باید گفت که مسیر یادگیری هر ساز، برای افراد مختلف فرق می‌کند. این شما هستید که با توجه به استعداد، پشتکار و علاقه‌ای که دارید، ممکن است یک ساز را زودتر یا دیرتر از ساز دیگری بیاموزید.
اما به طور کلی، اگر بخواهیم مقایسه‌ای داشته باشیم، تنبک جزئیات و نکات فنی بیشتری برای یادگیری دارد؛ چون در نواختن آن از هر ده انگشت دست استفاده می‌شود.
در پایان این را به خاطر داشته باشید که هر دو ساز دف و تنبک، از جمله سازهایی هستند که یادگیری اولیه‌ی آن‌ها در زمان کوتاه ممکن است و خیلی زود می‌توانید پیشرفت خود را ببینید. البته برای حرفه‌ای شدن در هر کدام، طبیعتاً به زمان و تمرین بیشتری نیاز خواهید داشت.
سبک‌های متفاوت دف و تنبک
ساز دف معمولاً در مراسم مذهبی، عرفانی و در اجراهای گروهی در ایران و مناطق اطراف کاربرد دارد. اما تنبک بیشتر در موسیقی سنتی ایرانی و قطعات کلاسیک و امروزی، چه به صورت تکنوازی و چه برای همراهی با دیگر سازها، رواج دارد. با توجه به علاقه‌تان به موسیقی عرفانی یا موسیقی سنتی، می‌توانید یکی از این دو ساز کوبه‌ای را برای نواختن برگزینید.
نیاز به مهارت‌های جسمی گوناگون
یک تفاوت مهم بین دف و تنبک در نوع توانایی‌های بدنی است که برای نواختن آن‌ها لازم است. کسی که دف می‌نوازد، نیاز به قدرت بیشتر در ناحیه بازو و مچ دست دارد. اما نوازنده تنبک باید تمرکز خود را بر روی مهارت و هماهنگی دقیق انگشتانش بگذارد.
نگهداری
دف معمولاً اندازه بزرگی دارد و وزن آن بیشتر است؛ به همین خاطر، حمل و جابه‌جایی آن باید با احتیاط انجام شود. در مقابل، تنبک سبک‌تر است و از این نظر، کار با آن و نگهداری از آن آسان‌تر است. برای حفظ و مراقبت از دف، باید به پوست آن اهمیت ویژه‌ای بدهید، چون پوست دف در صورت قرار گرفتن در دمای نامناسب یا نور زیاد، به سرعت ممکن است صدمه ببیند. در مورد تنبک هم باید هم پوست و هم بدنه چوبی آن را در نظر داشته باشید، چون هر دو در برابر رطوبت و دمای نامتعادل، آسیب‌پذیر هستند.
