آشنایی با انواع کلیفون 

یکی از ابزارهای مهم برای نواختن ویولن، کلیفون است. این ماده نقش بسیار زیادی در کیفیت صدا و نحوه نوازندگی دارد. به همین دلیل، انواع مختلفی از کلیفون با کیفیت‌های گوناگون در بازار موجود است. در ادامه این نوشته از وبلاگ آرین لوتوس، بیشتر با کلیفون و انواع آن آشنا خواهید شد.

کلیفون

کلیفون یک وسیله کمکی برای برخی سازهاست. آرشه یا کمان که معمولاً از موی اسب درست می‌شود، برای اینکه به خوبی به سیم‌ها بچسبد و صدا تولید کند، نیاز دارد که به یک ماده چسبنده آغشته شود. در گذشته از صمغ درخت حسن‌لبه برای این کار استفاده می‌کردند.
بعد از اینکه ایرانیان با موسیقی غربی و سازهایی مانند ویولن آشنا شدند، کلیفون (colophon) که برای آرشه ویولن کاربرد داشت، جای صمغ درخت حسن‌لبه را گرفت.

طرز تهیه کلیفون:

این ماده صمغی ابتدا به صورت مایع حرارت داده می‌شود تا بخشی از مواد تشکیل‌دهنده آن به صورت بخار خارج شود. سپس آن را در قالب‌های ویژه می‌ریزند و می‌گذارند تا خنک شده و سفت گردد.

کلیفون تقریباً شفاف است و رنگ آن می‌تواند از زرد تا سیاه متفاوت باشد. در دمای معمولی اتاق، این ماده جامد و ترد است، اما وقتی گرم شود (معمولاً بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ درجه سانتیگراد) ذوب می‌گردد.

کلیفون به شدت قابل اشتعال است و هنگام سوختن، دود سیاه و غلیظی تولید می‌کند. به همین دلیل هنگام ذوب کردن آن باید نهایت دقت را به خرج داد. این ماده در موادی مثل الکل، اتر و بنزن حل می‌شود.

رنگ کلیفون ویولن و سل به زمان جمع‌آوری شیره درخت بستگی دارد. اگر این صمغ در فصل پاییز یا تابستان جمع‌آوری شده باشد، معمولاً رنگ تیره‌تری دارد و نرم‌تر است. اما اگر رزین در اواخر زمستان یا اوایل بهار برداشت شود، رنگ آن کهربایی یا طلایی خواهد بود و در فرآیند تولید، کلیفون سفت‌تری حاصل می‌شود.

انواع کلیفون

کلیفون یک ماده رزینی طبیعی است که از درختان مخروطی مانند کاج به دست می‌آید. این ماده بر اساس شیوه استخراج و فرآوری، به سه دسته اصلی تقسیم می‌شود:

رزین صمغ
رزین چوب
رزین تقطیرشده

رزین صمغ

این ماده چسبناک از انواع درختان کاج که هنوز زنده هستند، استخراج می‌شود.
از این درختان، ماده‌ای شیره‌مانند به نام اولئورزین خارج می‌شود. سپس این اولئورزین طی فرآیند تقطیر، به دو بخش تقسیم می‌گردد: بخش سبک و فرار آن که سقز نام دارد و بخش سنگین و جامد باقی‌مانده که همان صمغ رزین است.

رزین چوب

از چوب‌های قدیمی و خشک شده درخت کاج، ماده‌ای به نام رزین چوب به دست می‌آید.

رزین روغن

از خمیر چوب درختان سوزنی‌برگ که با روش سولفات فرآوری می‌شود، یک نوع رزین روغنی نیز به دست می‌آید. این ماده به عنوان محصول فرعی در این فرآیند تولید می‌شود.

تعداد منابع تولید کلیفون از چوب کاج در حال کم شدن است. در حال حاضر، مهم‌ترین و پرتولیدترین انواع کلیفون در بازار، کلیفون صمغی و کلیفون روغنی هستند.