آشنایی با موسیقی کردی
در سرزمین ایران، هر قوم و منطقهای موسیقی مخصوص به خود را دارد. در میان این اقوام، مردم کرد از موسیقی محلی بسیار پرباری برخوردارند. موسیقی کردی که پیشینهای چند هزار ساله دارد، سهم بزرگی در میراث موسیقایی ایران ایفا میکند. اگر دوست دارید بیشتر با این نوع موسیقی آشنا شوید، پیشنهاد میکنیم تا پایان این مطلب با ما همراه بمانید. همچنین برای خواندن نوشتههای بیشتر درباره موسیقی میتوانید به وبلاگ آرین لوتوس مراجعه کنید.
محتوای موسیقی کردی
موسیقی کردی به طور کلی به دو بخش اصلی تقسیم میشود. دسته اول، ترانههایی هستند که به آنها افسانه یا “ترانههای دیوانی” گفته میشود. این ترانهها گاهی به شکل داستانها و حکایتهایی هستند که درباره پایداری و نبردها صحبت میکنند. دسته دوم، آهنگهایی هستند که درونمایه عاشقانه دارند و به توصیف عشق و احساسات بین دو دلداده میپردازند.
انواع سبکهای موسیقی کردی
گورانی
این سبک موسیقی، ویژه کردهای سورانی است و به عنوان کهنترین نوع موسیقی کردی شناخته میشود. مردمان کرد ساکن مناطق پیرامون ارومیه و ترکیه، به این آهنگها «لاوژه» میگویند. این موسیقی دارای ضربآهنگ ویژهای به نام «قهتار» نیز هست. گمان میرود که خاستگاه این سبک موسیقی، به مراسم و سرودهای مذهبی پیروان آیین زرتشت بازگردد.
هوره
این نوع آواز در میان مردم کرد استانهای ایلام و کرمانشاه رایج است. در زمانهای قدیم، کردهایی که آیین زرتشت داشتند، از آواز هوره برای نیایش و ستایش اهورامزدا بهره میبردند. این سبک موسیقی، درونمایهای نرم و احساسی دارد و از عشق سرچشمه میگیرد.
مرثیهسرایی
این سبک موسیقی که با نامهای مور یا موره نیز شناخته میشود، ویژه مراسم سوگواری است. هنگامی که فردی در مناطق جنوبی کردستان از دنیا میرود، مردم با خواندن آوازهایی به یاد او، خصوصیات و ویژگیهای خوب آن شخص را بیان میکنند. این شیوه از خوانندگی، مرثیهخوانی نام دارد.
حیران
این آهنگ، سرودی عاشقانه در ستایش پیامبران، امامان و پروردگار است. خاستگاه اصلی این موسیقی به سرزمینهای مهاباد و مکریان تعلق دارد.
مولودی
این نوع موسیقی که در میان جامعههای مسلمان نیز بسیار رواج دارد، معمولاً در زمان زادروز پیامبران اجرا میشود. از شناختهشدهترین خوانندگان این سبک در میان کردزبانان، سید محمد شمس قریشی و خلیفه میرزا آغا غوثی هستند.
بیت
بیت یا بالوره، یکی از قالبهای قدیمی و اصیل در موسیقی کردی به شمار میرود. این سبک معمولاً در میدان نبرد و هنگام جنگ خوانده میشود و محتوای آن برای بزرگداشت و ستایش پروردگار، پیامبران و فرماندهان است. در سبک بیت، هیچ قاعده مشخصی برای وزن شعر یا قافیهگذاری وجود ندارد.
سازهای موسیقی کردی
آلات موسیقی سنتی ایران
سازهای کوبهای:
دف: سازی دایرهای شکل با حلقههایی در اطراف آن
دایره: شبیه دف اما کوچکتر و بدون حلقه
دهل: طبل بزرگ که با دو چوب نواخته میشود
طاس: سازی کاسهای شکل از جنس مس یا برنج
دوطبله: دو طبل کوچک به هم چسبیده
سازهای بادی:
نی دوزله: از دو لولهی موازی ساخته شده
شمشال: نوعی نی با صدای ظریف
بالابان: سازی بادی با صدای گرم و گیرا
سرنا: سازی بادی با صدای بلند و رسا
سازهای زهی:
تنبور: سازی با کاسهی گلابی شکل و دستهای بلند
تار: سازی با کاسهی دوتیکه و شش سیم
کمانچه: سازی با کاسهی گرد و آرشه
دیوان: سازی شبیه تار با دستهای بلندتر
تنبک: سازی کوبهای با بدنهی گلی یا چوبی
بعضی از موسیقیدانان معروف کردی
اسحاق موصلی
زریاب
حسن زیرک
شاکرو
شهرام ناظری
سید علیاصغر کردستانی
قادر عبداللهزاده
شهریبان کردی
حشمتالله لرنژاد
محمد ماملی
مظهر خالقی
ناصر رزازی
شوان پرور
عباس کمندی
