استاد نورعلی برومند ،پزشکی که نابینا شد
نورعلی برومند از استادان پرتلاش موسیقی ایران است. او نواختن سازهای مختلف را نزد استادان ماهر و با تجربه فراگرفته است. زندگی این هنرمند بزرگ ایرانی سرشار از تجربههای ارزشمند است که در این نوشته از وبلاگ آرین لوتوس به آن نگاه کردهایم. پیشنهاد میکنیم تا پایان این مطلب با ما همراه بمانید.
نورعلی برومند
نورعلی برومند، استاد بزرگ موسیقی و نوازنده ماهر سازهای ایرانی، در سال ۱۲۸۵ در تهران به دنیا آمد. او از هفت سالگی استعدادش در موسیقی را نشان داد و بدون این که نزد معلمی آموزش دیده باشد، ریتم و ضرب را به خوبی مینواخت.
پدرش میرزا عبدالوهاب خان برومند، که جواهرشناس نامداری بود، به موسیقی علاقهی فراوانی داشت. به همین خاطر، هنرمندان برجستهای مانند درویش سماعحضور، حسین اسماعیلزاده و سیدحسین طاهرزاده به خانهی آنها رفتوآمد میکردند. همین رفتوآمدها و فضای هنری خانه، زمینهساز رشد و شکوفایی استعداد نورعلی برومند شد.
شروع آموزش موسیقی تخصصی
استاد نورعلی برومند فراگیری ساز تار را از سیزده سالگی و نزد درویش خان شروع کرد. او ردیفهای مقدماتی استادش را در طول سه سال آموخت. برومند با ابوالحسن صبا دوستی نزدیکی داشت. این دوستی از روزگاری آغاز شد که هر دو شاگرد درویش خان بودند و نزد او تار و سهتار میآموختند. درویش خان به آنها لقب “دوتا کوچولو” داده بود.
وی از پانزده سالگی شاگرد غلامحسین درویش، معروف به درویش خان، شد و ردیفهای ابتدایی موسیقی را نزد او فراگرفت.
در هجده سالگی با روحالله خالقی آشنا شد و مدتی با هم به تمرین نوازندگی پرداختند. پس از آن، برای ادامه تحصیل به آلمان رفت. او در آنجا در رشته پزشکی درس خواند و همزمان به آموختن پیانو، سرایش و اصول نتخوانی موسیقی غربی پرداخت. در این دوره به آثار موتسارت، آهنگساز بزرگ اتریشی، علاقهمند شد.
برومند در سال ۱۳۰۶ شمسی به ایران بازگشت. سپس برای تکمیل دانش خود، نزد موسی معروفی — که از شاگردان برجسته درویش خان بود — به شاگردی پرداخت تا ردیفهای متوسط و عالی و همچنین اصول نتنویسی موسیقی ایرانی را بیاموزد.
ادامه تحصیل در اروپا
سپس برای ادامه تحصیل در رشته پزشکی، دوباره به اروپا سفر کرد، اما به دلیل یک بیماری ناشناخته بینایی خود را از دست داد و در سال ۱۳۱۵ شمسی مجبور به بازگشت به ایران شد. پس از آن، همه وقت خود را به یادگیری و آموزش موسیقی اختصاص داد. از استادان او میتوان صمصامالدوله و فخامالدوله بهزادی، ابوالحسن صبا، حسینخان هنگآفرین، یوسف فروتن، حبیب سماعی، عبدالله دوامی و اسماعیل قهرمانی را نام برد. هر یک از این استادان در بخشی از موسیقی سرآمد بودند و برومند سالهای زیادی با صبر و حوصله نزد آنان به آموختن و تمرین مشغول شد.
او به مدت دوازده سال تمام، ردیفهای موسیقی سنتی ایران را نزد اسماعیل قهرمانی — که شاگرد برجسته و ارشد مکتب میرزا عبدالله دوامی بود — فرا گرفت. از آنجا که به دلیل کهولت سن، پنجه و مضراب قهرمانی بسیار ضعیف شده بود، برومند با پشتکار بسیار، آثار استاد را دوباره آموخت، بازسازی کرد و دقیقاً به شیوه خود او به اجرا و تنظیم درآورد.
یادگیری سازهای گوناگون و پایهگذاریهای جدید در آموزش موسیقی
استاد نورعلی برومند به دلیل استعداد چشمگیرش در آموختن سازهای مختلف و ایجاد روشهای نوین در آموزش موسیقی، نقشی بیبدیل در پیشبرد و انتقال موسیقی اصیل به نسلهای پس از خود داشت. او در نواختن تار، سهتار، سنتور، تنبک و کمانچه چیرهدست بود و آواز نیز تدریس میکرد.
برومند به درخواست برونو نتل، موسیقیشناس آمریکایی، به دانشگاه ایلینوی رفت و در مدت کوتاه یک ماههای، به معرفی موسیقی دستگاهی ایران پرداخت و بخشهایی از ردیف موسیقی ایرانی را در آنجا ضبط کرد. این ضبطها امروز در آرشیو دانشگاه ایلینوی نگهداری میشوند.
در سال ۱۳۴۴، همزمان با راهاندازی رشته موسیقی در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، مهدی برکشلی از او دعوت کرد تا به عنوان استاد ردیف در آن دانشکده مشغول به کار شود. بدین ترتیب، آموزش آکادمیک موسیقی ایرانی را در آنجا پایهگذاری کرد. او هفتهای دو جلسه، ردیف موسیقی را به روش سینهبهسینه به شاگردان آموزش میداد تا اینکه در سال ۱۳۵۳ بازنشسته شد. در میانه دهه پنجاه، با تأسیس مرکز حفظ و اشاعه موسیقی ایران، تدریس در این مرکز را نیز آغاز کرد.
نورعلی برومند استاد بسیاری از چهرههای بزرگ موسیقی اصیل ایران بود؛ از جمله اکبر گلپایگانی، محمدرضا شجریان، پریسا، پرویز مشکاتیان، حسین علیزاده، محمدرضا لطفی، فرخ مظهری، داریوش طلایی، مجید کیانی، جلال ذوالفنون، شهرام ناظری، ناصر فرهنگفر و رضوی سروستانی.
او سرانجام در دوم بهمن ۱۳۵۵، پس از یک سکته قلبی، در تهران درگذشت و در گورستان ظهیرالدوله به خاک سپرده شد.
