تحریر در موسیقی به چه معناست؟

بسیاری از قطعات آوازی که گوش می‌دهیم، ویژگی‌های منحصر به فردی دارند. یکی از عواملی که یک آواز را دلنشین و زیبا می‌کند، استفاده از تحریر هنگام خواندن است. اما تحریر در موسیقی دقیقاً به چه معناست؟ در ادامه این مطلب با این اصطلاح موسیقایی بیشتر آشنا خواهید شد.

تحریر در موسیقی

تحریر در آواز به صدای لرزان و آهنگینی گفته می‌شود که خواننده با تکان‌های سریع ماهیچه‌های حنجره ایجاد می‌کند. این تکنیک را چهچهه یا چهچه هم می‌نامند و برخی معتقدند که الهام‌گیرنده آن، آواز پرندگانی مانند بلبل است.

برای بسیاری از علاقه‌مندان به آواز سنتی که هنوز آموزش ندیده‌اند، اجرای تحریر چالش بزرگی به نظر می‌رسد. با این حال، خوب است بدانید که تفاوت کوچکی بین چهچه و تحریر وجود دارد.

تفاوت تحریر زدن و چه چه زدن چیست؟

تحریر در خوانندگی
بعضی از افراد فکر می‌کنند تحریر فقط در موسیقی سنتی وجود دارد و آن را با چه‌چه یکی می‌دانند.
اما باید بگوییم چه‌چه با تحریر کمی فرق دارد. در واقع، چه‌چه نوعی از تحریر است که شاید برای کسانی که تازه شروع کرده‌اند، شبیه به هم به نظر برسد، اما روش تولید این دو صدا با یکدیگر متفاوت است.
چه‌چه زدن به این شکل است که شما صدا را از درون تارهای صوتی خود ایجاد می‌کنید و مانند یک لرزش طبیعی می‌ماند. این کار در موسیقی بسیار لذت‌بخش است و مورد پسند شنوندگان قرار می‌گیرد.
اجرای چه‌چه در حقیقت نشانه‌ای مثبت است و خبر از سلامت تکنیک صوتی خواننده می‌دهد. اگر بخواهیم ساده‌تر بگوییم، چه‌چه زدن مانند تولید صدا از سیم گیتار است که با لرزش سیم، صدا پدید می‌آید.
از گذشته تا به حال، این دیدگاه بین استادان آواز رواج داشته که اگر کسی تحریر در صدایش نیست، نباید وارد دنیای موسیقی سنتی شود.

تعریف

تحریر، یک تکنیک آوازی آهنگین است که خواننده با استفاده از ماهیچه‌های حنجره، صدا را به سرعت قطع و وصل می‌کند. این صدا درون حنجره و پایین‌تر از گلو تولید می‌شود و کیفیت و رنگ آن بسته به مهارت خواننده می‌تواند متفاوت باشد.

معمولاً تحریر روی حروف صدادار کشیده، به ویژه صدای «آ»، اجرا می‌شود. اگر در شعر، واژه‌ای با چنین صدایی در جای مناسب وجود نداشته باشد، خواننده به اختیار خود، صدایی مانند «آ»، «ها» یا «آی» را به تحریر اضافه می‌کند. به این افزودن صداها یا کلمات خارج از شعر، ترنم می‌گویند.

تمرکز بر صدای «آ» در تحریر به این دلیل است که جای تولید این صدا در انتهای دهان و نزدیک به گلو قرار دارد و این موقعیت، اجرای تحریر را که خود از ناحیه گلو شکل می‌گیرد، آسان‌تر می‌کند.

دسته بندی انواع تحریر در آواز سنتی ایرانی

سه گونه دو نقطه بر روی هم داریم:
نخست: دو نقطه ای که بی حرکت است،
دوم: دو نقطه ای که به سمت بالا می رود، و
سوم: دو نقطه ای که به سمت پایین می رود.

شاخص اصلی آواز سنتی

اگر بخواهیم ویژگی اصلی آواز ایرانی را نام ببریم، بدون شک تحریر مهم‌ترین گزینه است. در حقیقت می‌توان گفت که تحریر، مشخصه‌ی بنیادین آواز کلاسیک و دستگاهی ایران به شمار می‌رود. تنوع دستگاه‌های موسیقی ایرانی روی این ویژگی اثر می‌گذارد. هر دستگاه نت اصلی مخصوص به خود را دارد و بر اساس جای نت‌ها، از دستگاه‌های دیگر متمایز می‌شود.

در واقع تحریر نه فقط در ظاهر، بلکه در شیوه‌ی اجرا نیز ویژگی کاملاً ایرانی خود را حفظ می‌کند. تعریف تحریر این است: صدایی آهنگین که در انتهای حنجره و با کمک ماهیچه‌های زیر گلو و بر پایه‌ی ریتم و ملودی یک قطعه، روی برخی صداها ایجاد می‌شود و به صورت منقطع ادا می‌گردد. این تکنیک بسته به نیاز، در بخش‌های مختلف آواز توسط خواننده اجرا می‌شود.