درمان استرس با موسیقی

حتماً تا به حال شنیده‌اید که موسیقی می‌تواند بر روحیه و روان ما تأثیر بگذارد. موسیقی با ویژگی‌های منحصر به فرد خود، گاهی در کنار علم پزشکی قرار می‌گیرد و در برخی موارد، به عنوان روشی مفید و پذیرفته شده برای بهبود شرایط سلامتی به کار می‌رود. در این قسمت از وبلاگ آرین لوتوس، قصد داریم دربارهٔ نقش موسیقی در کاهش استرس و آرامش بخشیدن به شما صحبت کنیم.

درمان استرس با موسیقی

موسیقی نیرویی شگفت‌انگیز و رازآلود دارد که بر ذهن، بدن و احساسات ما اثر می‌گذارد و به بهبود سلامتی کمک می‌کند. از آنجا که موسیقی به سرعت و به شکلی قوی روی عواطف ما تأثیر می‌گذارد، در موقعیت‌های دشوار و پرتنش می‌توانیم از آن یاری بگیریم.

از طرفی، موسیقی می‌تواند فعالیت پیام‌رسان‌های عصبی در مغز را افزایش دهد. به همین دلیل، در برخی کشورها درمانگران آن را به برنامه‌های توانبخشی اضافه کرده‌اند.

پژوهش‌ها نشان داده‌اند که موسیقی درمانی بر بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات مانند پارکینسون، اسکیزوفرنی و آلزایمر اثرات مفیدی دارد.

این قدرت جادویی موسیقی که به گونه‌ای بی‌نظیر احساسات ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد، برای همگان آشکار است.

آهنگ‌ها و نواهای موسیقی به دلیل همراه بودن با هیجان و حس، تأثیر زیادی بر روحیه، شخصیت و رشد عاطفی انسان می‌گذارند. در برخی روش‌های درمانی مکمل مانند طب سوزنی، هومیوپاتی و آیورودا نیز موسیقی نقش مهمی در درمان ایفا می‌کند.

امروزه با نگاه علمی و روش‌مند به موسیقی در درمان بیماری‌ها، موسیقی‌درمانی به عنوان یک رشته مستقل پذیرفته شده و روشی تکمیلی در کنار درمان‌های معمول پزشکی به شمار می‌رود.

موسیقی درمانی چیست؟

موسیقی درمانی برای افرادی که بیماری پارکینسون یا شرایطی مانند اسکیزوفرنی دارند، بسیار مفید بوده است. این روش درمانی به کاهش نشانه‌های افسردگی و نگرانی کمک می‌کند، باعث رشد خلاقیت می‌شود و رابطه مثبت بین بیمار و مراقبش را بهتر می‌کند.

موسیقی درمانی می‌تواند به شکل نواختن ساز برای بیمار انجام شود یا با استفاده از دستگاه‌های پخش موسیقی، به صورت تک‌نفره یا گروهی برای چند بیمار اجرا گردد.

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که موسیقی می‌تواند تحمل فرد در برابر درد را بیشتر کند و گوش دادن به موسیقی شاد، خستگی را کم کرده و احساس نشاط و آرامش به همراه می‌آورد. موسیقی ابزار قدرتمندی برای کاهش استرس است.

گوش سپردن به موسیقی — به ویژه قطعات آرام و کلاسیک — می‌تواند آرامش عمیقی به ذهن و بدن ببخشد و اثرات مثبتی روی کارکردهای بدن داشته باشد. این کار ضربان قلب و فشار خون را پایین می‌آورد و از ترشح هورمون‌های استرس‌زا می‌کاهد.

همچنین موسیقی کمک می‌کند تا احساسات پنهان خود را بهتر درک کنید، حالتی شبیه مراقبه (مدیتیشن) ایجاد می‌کند و از پراکندگی ذهن جلوگیری می‌نماید.

هر قطعه موسیقی روی افراد تأثیر متفاوتی می‌گذارد. فقط خود شخص می‌تواند تشخیص دهد که چه نوع موسیقی را دوست دارد و در شرایط روحی مختلف کدام آهنگ برایش مناسب‌تر است. اگر معمولاً موسیقی کلاسیک گوش نمی‌دهید، حداقل سعی کنید به آهنگ‌های ملایم و آرامش‌بخش گوش کنید.

این روش درمانی در بیمارستان‌ها نیز کاربرد دارد و می‌تواند استرس بیماران را قبل از عمل جراحی یا انجام آزمایش‌های پزشکی کاهش دهد. مطالعات تأیید کرده‌اند که موسیقی درمانی می‌تواند اضطراب بیماران قلبی را کمتر کند و به آن‌ها پس از عمل جراحی آرامش ببخشد.

استفاده از موسیقی می‌تواند راهی مؤثر برای کاهش تنش و آرامش ذهن باشد. هنگامی که احساس فشار یا نگرانی می‌کنید، گوش دادن به آهنگ‌های آرامش‌بخش می‌تواند به کاهش ضربان قلب و آسودگی خیال کمک کند. موسیقی‌های بی‌کلام، ملایم یا حتی صداهای طبیعت مانند باران یا موج دریا، تأثیر خوبی بر سیستم عصبی دارند و می‌توانند فضای درونی شما را آرام‌تر کنند.

این روش، نیازی به هزینه یا آموزش خاصی ندارد. کافی است زمانی را در روز به گوش دادن انتخابی اختصاص دهید، ترجیحاً در محیطی ساکت و راحت. با تمرکز روی ملودی و هارمونی موسیقی، افکار پریشان کم‌کم کنار می‌روند و احساس بهتری خواهید داشت. البته سلیقه موسیقایی افراد متفاوت است؛ برخی با موسیقی کلاسیک آرام می‌شوند و برخی دیگر با شنیدن نوای سنتی یا حتی یک ترانه آشنا. نکته کلیدی این است که موسیقی مورد علاقه‌تان را انتخاب کنید که حواستان را به سمت مثبت‌تری هدایت کند.

به طور کلی، موسیقی مانند یک همراه همیشه در دسترس است که می‌تواند در لحظات دشوار، حال روحی شما را بهبود بخشد و انرژی مثبت را جایگزین اضطراب کند.

سایر فواید بالقوه‌ی گوش دادن به موسیقی چیست؟

 ۱ –  بهبود عملکرد ادراک و شناخت

پخش موسیقی به عنوان صدای پس‌زمینه، وقتی که شخص مشغول انجام کار دیگری است و حواسش به آن کار جمع است، می‌تواند به او کمک کند تا در کارهایی که نیاز به فکر و درک دارند، بهتر عمل کند.

۲ – کاهش استرس

موسیقی می‌تواند در کم کردن و کنترل استرس نقش مفیدی داشته باشد. گوش دادن به آهنگ‌های ملایم و آرام می‌تواند راهکاری مؤثر برای مقابله با فشارهای روانی باشد و این موضوع از نظر علمی نیز تأیید شده است.

در یک بررسی، عده‌ای به موسیقی آرام گوش دادند، گروهی دیگر به صدای ملایم آب گوش سپردند و باقی افراد در سکوت قرار گرفتند. یافته‌ها حاکی از آن بود که گوش دادن به موسیقی بر واکنش بدن به استرس، به ویژه بر بخش خودکار سیستم عصبی، اثر می‌گذارد.

کسانی که به موسیقی آرامش‌بخش گوش داده بودند، پس از تجربه یک موقعیت استرس‌زا، توانستند آرامش خود را سریع‌تر به دست آورند.

 ۳ –  تقویت حافظه

بسیاری از دانش‌آموزان و دانشجویان دوست دارند در زمان درس خواندن به آهنگ گوش دهند. اما آیا این کار درست است؟ پژوهش‌ها می‌گویند که این موضوع می‌تواند خوب باشد، ولی به شرایط مختلفی وابسته است. این شرایط شامل سبک موسیقی، علاقه فرد به آن آهنگ و حتی میزان دانش و آشنایی او با موسیقی می‌شود.

۴ –  کمک به مدیریت درد

تحقیقات علمی ثابت کرده‌اند که گوش دادن به موسیقی می‌تواند به کاهش درد کمک کند. به عنوان مثال، در یک بررسی روی افراد مبتلا به بیماری فیبرومیالژیا مشخص شد کسانی که فقط یک ساعت به موسیقی گوش داده بودند، احساس درد در آن‌ها به شکل محسوسی کمتر شده بود.

همچنین، یک مطالعه در سال ۲۰۱۵ گزارش داد بیمارانی که پیش از عمل، در طول آن و پس از جراحی به موسیقی گوش داده بودند، در مقایسه با بیمارانی که موسیقی گوش نکرده بودند، هم درد کمتری داشتند و هم احساس اضطراب در آن‌ها کاهش یافته بود.