سوپرانو چیست؟
سوپرانو به محدودهای از صدا در موسیقی گفته میشود که زیرترین طیف صدای زنان در آواز و اپرا را شامل میگردد. این واژه ریشه در زبان ایتالیایی دارد و از کلمهی “Sopra” به معنی “بالا” گرفته شده است. در ادامه میتوانید با این مفهوم موسیقایی بیشتر آشنا شوید.
سوپرانو چیست؟
صدای سوپرانو، همانند زیرترین و بالا ترین صدای انسان است و اغلب نقشهای کلیدی در اپرا به این صدا سپرده میشود. دستهبندیهای مختلفی برای انواع صداها وجود دارد که بر اساس محدوده صوتی هر فرد مشخص میشود.
محدوده صوتی به فاصله بین پایینترین و بالاترین نتی گفته میشود که یک نفر میتواند بخواند.
به طور کلی، خوانندگان در شش گروه اصلی جای میگیرند:
سه گروه برای بانوان (آلتو، متسو سوپرانو و سوپرانو)
سه گروه برای آقایان (باس، باریتون و تنور)
علاوه بر این، صدای کودکان را نیز میتوان در یک گروه جداگانه در نظر گرفت.
سوپرانو عموماً به صدای زنان اشاره دارد، اما به طور ویژه برای صداهایی مانند صدای پسران (Boy soprano) نیز به کار میرود. همچنین در نام برخی سازها که زیرترین صدا را در خانواده خود دارند، از واژه سوپرانو استفاده میشود؛ مانند: ساکسیفون سوپرانو.
سوپرانو
به زیرترین و بالا ترین نوع صدا در خوانندگی زنان، سوپرانو میگویند. در واقع، بلندترین فرکانسی که صدای انسان میتواند تولید کند، مربوط به همین محدوده است. این محدوده صوتی که تقریباً بین نتهای C4 تا C6 قرار میگیرد، نقش بسیار مهمی در موسیقیهایی مانند اپرا و آثار کلاسیک ایفا میکند.
خود سوپرانو نیز به دستههای فرعی مختلفی تقسیم میشود که هر کدام گستره و ویژگیهای صوتی مخصوص به خود را دارند.
بانوان ایرانی دارای صدای سوپرانو
در میان خوانندگان زن ایرانی، افرادی مانند دریا دادور، حمیرا و پری زنگنه دارای صدای سوپرانو هستند.
صدای سوپرانو به چند گروه اصلی تقسیم میشود: کلوراتو، غنایی، دراماتیک و مزو.
سوپرانو کلوراتو معمولاً صدایی رسا و بلند دارد و در اجرای قطعاتی که تزئینات آوازی زیاد، حرکتهای سریع و تغییرات فراوان دارند، توانمند ظاهر میشود. این سبک خوانندگی نیازمند چابکی و انعطاف بالای صوتی است. در اپرا، نقش قهرمان داستان اغلب به یک سوپرانو کلوراتو سپرده میشود.
وسعت صوتی یک خواننده سوپرانو معمولاً از حدود B3 یا A3 شروع میشود و در بالاترین حد، یک سوپرانو استاندارد باید بتواند به نتهای بالا مانند soprano C دست پیدا کند. صدای سوپرانو خود به زیردستههای مختلفی تقسیم میشود که به شرح زیر است:
۱- سوپرانوی کولوراتور که خود به دو دسته تقسیم میشود:
الف) سوپرانوی رنگآمیز سبک (لیریک): این خواننده صدایی چابک و سریع دارد که میتواند نتهای طولانی و پیچیده را با سرعت و دقت بالا اجرا کند. در اپراها، نقشهای فراوانی برای این نوع صدا نوشته شده است.
ب) سوپرانوی رنگآمیز سنگین (دراماتیک): این خوانندگان دارای بلندترین و پرحجمترین نوع صدا هستند. قدرت صدای آنها به حدی است که حتی میتواند از صدای یک ارکستر کامل نیز قویتر و رساتر شنیده شود.
۲ – سوبرته :
خوانندههایی که صدای روشن و شفافی دارند. صدای آنها ظریف و نرم است. این خوانندهها معمولاً در اپرا، نقشهای طنز و خیالی را بازی میکنند.
رنگ صدا: وقتی یک نت مشخص را با یک ساز مینوازند و بعد همان نت را با ساز دیگری میزنند، این تفاوت در کیفیت صدا را «رنگ صدا» یا «تمبر» مینامند.
-۳ سوپرانوی لیریک :
صدایی گرم و شفاف که کیفیت و رنگ آن به طور کامل شکل گرفته و حتی میتواند جلوهای فراتر از یک ارکستر داشته باشد. در اپرا، نقشهای غمگین و دلسوزانه معمولاً به این نوع صدا سپرده میشود. بر اساس توانایی و استعداد خوانندگی، این صدا به دو گروه اصلی تقسیم میشود:
الف) لایت لیریک: این نوع صدا باید با دقت بسیار بالا و با توجه دقیق به نقشی که در اپرا ایفا میکند، در نظر گرفته شود.
ب) فول لیریک: این صدا معمولاً پختهتر و کاملتر از صدای لایت لیریک است. به همین دلیل، برای نقشهای ساده و سبک مناسب نیست، بلکه برای نقشهای سنگین و پیچیده به کار میرود. همچنین به دلیل حجم و قدرت بالای صدا، میتواند در سالنهای بزرگ نیز به خوبی شنیده شود و توانایی خود را نشان دهد.
۴ – سپینتو سوپرانو :
یک نام ایتالیایی برای نوعی از صدای زنانه در خوانندگی وجود دارد. این صدا از نظر محدوده، بالاتر از سوپرانو لیریک قرار میگیرد و رنگ آن نیز نسبت به سوپرانو لیریک، تیرهتر و غنیتر است. این ویژگیها باعث میشود که این صدا برای اجرای لحظات اوج و احساسات شدید دراماتیک، بسیار مناسب و تاثیرگذار باشد. همچنین، این صدا توانایی بسیار خوبی در اجرای تغییرات ناگهانی و ظریف در قدرت صدا (از بخشهای ملایم تا قوی) دارد.
۵ – دراماتیک سوپرانو :
صدایی توانمند و جذاب که میتواند قویتر از یک ارکستر کامل نیز به گوش برسد. معمولاً (البته نه همیشه) این صدا نسبت به دیگر انواع سوپرانو، دارای ظرافت و نرمی کمتری است و بیشتر برای نقشهای غمانگیز، تراژیک و حماسی در اپرا استفاده میشود.
۶ – واگنرین سوپرانو :
این نوع صدا را میتوان از نادرترین صداهای موجود به شمار آورد. صدایی با توان و استواری بالا که معمولاً به شخصیتهای افسانهای و قهرمان زن اختصاص مییابد. در طول دهها سال، شاید تنها یک یا دو نفر یافت شوند که دارای چنین کیفیت صدایی باشند.
متسوسوپرانو
در دستهبندی صداهای زنانه، رده دوم به صدای متسو سوپرانو تعلق دارد. این نوع صدا بیشتر از آنکه برای ایفای نقشهای اپرایی مناسب باشد، در قطعات گروهی و کر کاربرد دارد. صدای متسو سوپرانو، یک صدای میانی برای خوانندگان زن محسوب میشود که هم با محدوده آلتو و هم با محدوده سوپرانو مشترکاتی دارد. گستره معمول این صدا از نت A3 تا نت A5 است. در بسیاری از موارد، خوانندگان سوپرانو بخشهای صوتی مشابهی را میخوانند تا زمانی که تقسیمبندی مشخصی بین صداهای سوپرانو، متسو سوپرانو و آلتو صورت گیرد.
