عاشیق ها به چه افرادی گفته می شود؟
عاشیقها هنرمندانی هستند که با ساز و آواز، روایتگر اعتقادات، رنجها، آرزوها، دلاوریها و قصههای پهلوانی مردم میباشند. آنان گاهی همچون بزرگان و دانایان قوم خود، جایگاه ویژه و احترام عمیقی در میان مردمان ترک دارند. این هنرمندان با الهام از ارزشهای ناب انسانی و زیباییهای زندگی و طبیعت، احساسات و آرزوهای خود و مردمشان را در قالب آواز بیان میکنند. در ادامه این نوشته در وبلاگ آرین لوتوس، بیشتر با دنیای عاشیقها آشنا خواهید شد.
عاشیق ها به چه افرادی گفته می شود؟
عاشیق یا آشیق، هنرمندی دورهگرد است که هم شعر میسراید و هم با ساز، آواز میخواند. او فردی آگاه و با دانش نسبت به مسائل دینی است، انسانی پاکدامن که نزد همگان محترم و گرامی است و در غم و شادی مردم شریک میشود.
عاشیق همیشه طرفدار شادی و جشن است و مراسمی مانند عروسیها بدون حضور او، گرمی و رونق کمتری دارند. پیش از آن که واژه «عاشیق» رواج پیدا کند، این هنرمندان با نام ترکی «اوزان» شناخته میشدند. عاشیقها معمولاً در خواندن شعر به صورت بداهه مهارت دارند و گاهی هم شعر و آهنگ آثار خود را خودشان میسازند.
همچون عاشیقهای آذربایجان، در میان دیگر مردمان ترکزبان نیز هنرمندانی مشابه با نامهایی مانند عاشوق، بامسی، باکسی و بخشی وجود دارند. برخی از اقوام غیر ترک نیز هنرمندانی با همین ویژگیها دارند که گاه با همین نام و گاه با نامهای دیگر شناخته میشوند؛ مانند بخشیها و بخشوهای جنوب ایران و دیگر مناطق کشور.
در تاریخ اقوام ترک، حکمرانان در سفرهای جنگی خود، اوزانها را همراه میبردند تا با خواندن اشعار حماسی، روحیه جنگجویان را بالا ببرند و آنان را تشویق کنند.
معنای واژه عاشیق:
برای واژه «عاشیق» چند دیدگاه مختلف مطرح شده است:
۱ – ممکن است از کلمه عربی «عاشیق» به معنی عاشق و دوستدار گرفته شده باشد.
۲ – شاید از فعل ترکی «آشیلماق» (aşilmagh) به معنای القا کردن و تزریق کردن ریشه گرفته باشد.
۳ – احتمال دارد از واژه ترکی «ایشیق» (ışigh) به مفهوم نور و روشنایی آمده باشد.
معنای اول و سوم در شعرهای عاشیقی و میان مردم رواج دارند، اما نظریه دوم بیشتر در محافل دانشگاهی و پژوهشی مورد بحث قرار می گیرد.
نشانهایی از عاشیقها در موزه ایران باستان و موزه لوور
در موزه ایران باستان و همچنین در موزه لوور، در بخش مربوط به تمدن ایلام، پیکرههای کوچکی از نوازندگان دیده میشود که حدود دو هزار سال پیش از میلاد قدمت دارند. این پیکرهها در حالتی ایستاده ساز خود را روی سینه نگه داشتهاند، دقیقاً شبیه به عاشیقهای امروزی. چنین تصویری از نوازندگان را تنها میتوان در میان ترکان امروزی مشاهده کرد و این نشانهای از پیشینه کهن هنر موسیقی عاشیقی در میان ترکان به شمار میرود.
امروزه هنر عاشیقی در میان مردم کشورهایی مانند ایران، جمهوری آذربایجان، ترکیه، ترکمنستان، قفقاز و دیگر مناطق ترکنشین زنده و پابرجاست. عاشیقهای آذربایجانی، وارث یکی از پربارترین بخشهای ادبیات و فرهنگ شفاهی قاره آسیا هستند.
