عزیر حاجی بیگلی | آهنگساز کوچه لره سو سپمیشم
آهنگ “کوچه لره سو سپمیشم” از ترانههای بسیار معروف به زبان ترکی آذربایجانی است. این ترانه در میان مردم ایران طرفداران زیادی دارد و سالهاست که مردم آن را زمزمه میکنند. با این حال، تعداد کمی از افراد از خالق این اثر آگاهی دارند. این آهنگ توسط عزیر حاجی بیگلی، که به عزیز حاجی بیگف نیز شهرت دارد، ساخته شده است. اگر دوست دارید با این آهنگساز نامدار آذربایجانی بیشتر آشنا شوید، پیشنهاد میکنیم تا پایان این نوشته با ما بمانید. همچنین برای خواندن نوشتههای بیشتر درباره موسیقی میتوانید به وبلاگ آرین لوتوس مراجعه کنید.
تولد و کودکی عزیر حاجی بیگلی
عزیر حاجی بیگلی در هجدهم سپتامبر ۱۸۸۵ در روستای آغجابدیع به دنیا آمد. این روستا جزو شهر شوشه بود که خود، یکی از مراکز مهم شعر و موسیقی در منطقه قفقاز به شمار میرفت. زندگی در چنین محیطی باعث شد او از سنین کم به هنر و شعر علاقه پیدا کند. علاوه بر این، داییاش نیز در علاقهمند کردن او به موسیقی نقش داشت و نخستین کسی بود که به او موسیقی آموخت. عزیر کارهای جدی خود در عرصه موسیقی را از سیزده سالگی آغاز کرد. در این سن، او به گروه “مجنون بر سر مزار لیلی” پیوست و همراه آنان به اجرای برنامه پرداخت.
جوانی
عزیر حاجی بیگلی از سال ۱۸۹۹ تا ۱۹۰۴ در دانشسرای شهر گوری در گرجستان تحصیل کرد. در این دوره، او با ادبیات روسی و همچنین موسیقی غربی آشنا شد. پس از پایان تحصیلات، به یکی از روستاهای قرهباغ رفت و در آنجا به تدریس پرداخت. همزمان با تدریس او، انقلاب ۱۹۰۵ رخ داد و همین مسئله باعث شد عزیر به کار روزنامهنگاری، مقالهنویسی و داستاننویسی روی آورد. بیشتر نوشتههای او طنز انتقادی بودند و برخی از آنها نیز به انقلاب مشروطیت ایران مربوط میشدند.
گذشته از کار نویسندگی، عزیر در زمینه موسیقی هم فعالیتهای چشمگیری داشت. او در سال ۱۹۰۸ اپرای لیلی و مجنون را ساخت و به این ترتیب، نخستین پایهگذار اپرا در جهان اسلام شناخته شد. پس از آن، اپراهای دیگری نیز خلق کرد. سپس عزیر برای ادامه تحصیل در رشته موسیقی به مسکو رفت و در نهایت، در هنرستان موسیقی سنپترزبورگ تحصیلات خود را تکمیل کرد.
فعالیتهای ارزشمند او در عرصه موسیقی باعث شد تا مسئولیتهای مهمی به او سپرده شود. عزیر حاجی بیگلی به عنوان رئیس بخش موسیقی اداره امور هنری کمیسری معارف خلق، رئیس هنرستان موسیقی دولتی آذربایجان و نیز عضو فرهنگستان علوم برگزیده شد.
حضور عزیر حاجی بیگلی در ایران
عزیر حاجیبیگلی تنها یک آهنگساز نبود؛ او با نوشتههایش صدای اعتراض مردم نیز بود. به دلیل فعالیتهای سیاسی، در بهار سال ۱۹۱۸ ناچار شد به ایران پناه ببرد؛ چون در آن دوره، انقلاب کمونیستی باعث ناآرامیهای گستردهای شده بود.
حتی در دوران پناهندگی، عزیر دست از فعالیتهای هنری برنداشت. در تابستان همان سالی که به ایران آمد، سرپرستی گروه هنرمندان ایرانی باکو را در شهرهای انزلی و رشت به عهده گرفت. پس از آن، آثارش بارها در تهران، رشت، تبریز و انزلی به روی صحنه رفت.
عزیر در طول اقامتش در ایران، تأثیر چشمگیری نیز بر نمایشهای موسیقیمحور ایرانی گذاشت.
