فالش زدن در موسیقی به چه معناست؟
شاید در برنامههای مسابقه آواز یا موسیقی، کلمه «فالش» را شنیده باشید. این واژه هم برای خوانندگی و هم برای نوازندگی استفاده میشود. در این نوشته قصد داریم شما را بیشتر با این اصطلاح رایج در موسیقی آشنا کنیم. امیدواریم تا پایان این مطلب همراه ما بمانید.
فالش زدن در موسیقی به چه معناست؟
صداهای موسیقی هم مانند بقیه صداها یک بسامد یا فرکانس مشخص و ثابت دارند. هر نت موسیقی هم فرکانس مخصوص به خود را دارد. تفاوت در همین فرکانسها باعث میشود که نتها با هم فاصله داشته باشند. چیدمان نتها در کنار هم متفاوت است و در هر گام، نتها با نظم و ترتیب خاصی پشت سر هم قرار میگیرند.
حالا اگر هنگام نواختن، یکی از این اصول به درستی رعایت نشود، فالش اتفاق میافتد. به زبان ساده، فالش زدن در موسیقی یعنی:
۱. فرکانس نتی که نواخته میشود با فرکانس اصلی آن نت یکسان نباشد. یعنی اگر صدای نت اجرا شده کمی بمتر یا زیرتر از صدای واقعی آن باشد، فالش است.
۲. نوازنده نتی را بنوازد که در گام آن قطعه وجود ندارد. در این حالت میگویند خارج از گام یا فالش زده است.
۳. اگر فاصلههای بین نتها، یعنی پردهها و نیمپردهها، به شکل درستی رعایت نشوند، صدای تولید شده فالش خواهد بود.
چگونه فالشی را تشخیص دهیم و آن را برطرف کنیم؟
اغلب کسانی که در نوازندگی صدای ناهماهنگ یا فالش تولید میکنند، به دلیل ضعف در تشخیص دقیق صداهای موسیقی است. یک نوازنده ابتدا باید بتواند صدای درست را به خوبی با گوشش تشخیص دهد تا سپس بتواند آن را اجرا کند. بنابراین مهمترین شرط برای نواختن دقیق و کوک، داشتن گوش موسیقایی قوی است. برای بهبود این توانایی میتوانید راههای زیر را امتحان کنید:
۱. هر روز با پیانو تمرین کنید. تکتک نتها را بزنید و سعی کنید دقیقاً همان صدا را با خواندن یا زمزمه تکرار کنید تا در ذهنتان ثبت شود. سپس چشمان خود را ببندید، یک نت بزنید و فقط گوش دهید و نام آن نت را حدس بزنید. این کار را برای تمام نتهای اصلی و بعد برای نتهای دیز و بمل نیز انجام دهید (یعنی برای همهی فاصلههای پرده و نیمپرده تکرار کنید).
۲. به آوازها و قطعات موسیقی مختلف ایرانی و غربی گوش دهید تا با گامها و دستگاههای گوناگون آشنا شوید و در اجرا به مشکل نخورید.
۳. دستگاهها و آوازهای موسیقی ایرانی را یاد بگیرید و در هر دستگاه چند قطعه را با دقت گوش کنید؛ به فاصلههای بین نتها و پرشهای ملودی توجه داشته باشید.
۴. هنگام تمرین نوازندگی، صدای ساز خود را ضبط کنید. بعد از اتمام تمرین، به آن گوش دهید تا بخشهای ناهماهنگ یا فالش را شناسایی کنید.
۵. در زمان تمرین و نواختن نتها، صدای ساز را با دیاپازون بررسی کنید تا مطمئن شوید دقیقاً با فرکانس اصلی خودش اجرا شده است یا خیر. اگر نت کاملاً کوک باشد، چراغ دیاپازون سبز خواهد شد.
فالش زدن برای چه سازی رخ میدهد؟
هنگام نواختن هر سازی، چه زهی و چه بادی، امکان خارج نواختن یا فالش زدن وجود دارد. اما در بعضی سازها مانند سنتور، پیانو و قانون، این مشکل معمولاً به دلیل کوک نبودن سیمهای ساز پیش میآید.
در سازهای دیگری مثل ویولن، کمانچه، ویولن سل، فلوت و کلارینت، اگر روش قرارگیری دست و انگشتها، شیوه کشیدن آرشه یا نحوه دمیدن در سازهای بادی درست نباشد، صدا فالش میشود.
همانطور که در سازهایی مانند کمانچه و ویولن مشاهده میشود، نوازنده گاهی پردهها را با دست جابهجا میکند تا صدای نت مورد نظر از حالت خارج به حالت درست و دقیق تبدیل شود.
