قمرالملوک وزیری، ام کلثوم ایران
ایران سرزمین بزرگان و نامآوران بسیاری است که هر یک گوهری درخشان در تاریخ پرافتخار این مرز و بوم به شمار میآیند. در این میان، بانوان هنرمند نیز جایگاهی والا و بیهمتا دارند. یکی از این چهرههای ماندگار، قمرالملوک وزیری است. در ادامه این نوشته از وبلاگ آرین لوتوس، بیشتر با این هنرمند برجسته ایرانی آشنا خواهیم شد.
بیوگرافی قمرالملوک وزیری
قمرالملوک وزیری که نام اصلیاش قمرخانم سید حسینخان بود، در سال ۱۲۸۴ در شهر تاکستان به دنیا آمد.
زمانی که کمتر از دو سال داشت، پدر و مادرش را از دست داد. پس از آن، مادربزرگش که در جمعهای زنان دربار مراسم روضهخوانی برگزار میکرد، سرپرستی او را بر عهده گرفت. قمرخانم در کودکی همراه مادربزرگش به مراسم عزاداری میرفت و با شور و اشتیاق کودکانه و صدای زیبایش، فضای مجلس را چنان دلنشین میکرد که گویی یک اجرای موسیقی است.
آغاز فعالیت حرفه ای
در دوران جوانی، در یک مهمانی، مرد ثروتمندی از تهران به نام بحرینی صدای او را شنید و او را به مرتضی نیداود، نوازنده سرشناس تار، معرفی کرد.
او به مدت سه سال نزد مرتضی نیداود ردیفهای موسیقی را فراگرفت. در سن نوزده سالگی، در هتل گراند تهران به اجرای کنسرت پرداخت. این اولین باری بود که یک زن، آن هم بدون حجاب، در ایران کنسرت میداد. در آن برنامه، ترانه “مرغ سحر” را که ساخته نیداود و شعرش از ملکالشعرای بهار بود اجرا کرد و برای آواز ماهور نیز شعری از ایرج میرزا را انتخاب نمود.
از آنجا که تمایلی به سفر به هند یا اروپا نداشت، شرکتهای ضبط موسیقی از انگلیس و آلمان نمایندگانی به تهران فرستادند تا صدای او را روی صفحههای گرامافون ضبط کنند.
اجرای ترانه های سیاسی و اجتماعی
قمرالملوک وزیری اولین خواننده زنی بود که ترانههایی با موضوع مسائل سیاسی و اجتماعی را برای اجرا در کنسرتها و ضبط روی صفحه انتخاب کرد. او برنامههای خیریه زیادی برگزار میکرد و درآمد حاصل از بیشتر این اجراها را صرف زندگی دوازده فرزندخواندهاش و همچنین کمک به چندین پرورشگاه مینمود.
داریوش پیرنیاکان در روزنامه اعتماد درباره او نوشته است: «اگرچه در گذشته خوانندگان زن بزرگی مانند ایرانالدوله، روحانگیز، ملوک ضرابی و … داشتیم، اما واقعیت این است که هیچیک از نظر کیفیت صدا و سطح اجرا نتوانستند به جایگاه هنری قمر برسند. صدای او از هر نظر کامل و بینقص است. بیان شعرها، انتخاب اشعار و تحریرهایش همه دقیق و مناسب هستند. تغییرهای آوازی که روی نتهای مختلف انجام میدهد بسیار سنجیده است و در کل صدایی گسترده و کامل دارد؛ یعنی هم محدوده صدای بم، هم محدوده صدای زیر و هم محدوده میانی را به زیبایی میخواند.»
استاد غلامحسین بنان نیز درباره قمر گفته بود: قمرالملوک ام کلثوم ایران است.
وفات
قمرالملوک وزیری در چهاردهم مردادماه سال ۱۳۳۸، پس از آنکه دچار سکته مغزی شد، درگذشت. پیکر او را در گورستان ظهیرالدوله به خاک سپردند.
