ماجرای نی نوازی که از ملکه انگلیس گردنبند گرفت

موسیقی ایران از دیرباز مورد علاقه بسیاری بوده است. این محبوبیت را حتی در روایتی تاریخی میان یک ملکه انگلیسی و یک نوازنده ایرانی می‌توان مشاهده کرد. اما داستان آن نوازنده نی که از ملکه انگلستان هدیه‌ای گران‌قدر دریافت کرد، چیست؟ در ادامه می‌توانید این داستان را در وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام مطالعه کنید.

ماجرای نی نوازی که از ملکه انگلیس گردنبند گرفت چه بود

ناصرالدین‌شاه قاجار در سفر خود به انگلیس، نوازنده‌ی ماهری به نام نایب اسدالله اصفهانی را همراه برد. هدف او این بود که هم از نوای ساز او لذت ببرد و هم هنر ایرانی را به چشم اروپایی‌ها بیاورد. وقتی شاه به انگلیس رسید و با ملکه ویکتوریا دیدار کرد، در لندن جشنواره‌ای موسیقی در جریان بود. ملکه، شخصاً از ناصرالدین‌شاه دعوت کرد تا در این جشنواره شرکت کند.

در آن مراسم، ارکسترهای گوناگون و نوازندگان بسیار زبردست اروپایی برنامه اجرا کردند و صدای سازهایشان چنان زیبا بود که شاه قاجار را سخت مجذوب خود کرد. اما پس از پایان برنامه‌ها، ناصرالدین‌شاه از ملکه درخواست کرد تا اجازه دهد نوازنده‌ی همراهش، نایب اسدالله، نیز قطعه‌ای بنوازد. سپس رو به استاد کرد و از او خواست تا نی‌بنوازد.

نایب اسدالله نی را از جیبش بیرون آورد و شروع به نواختن کرد. نوای نی او چنان گیرا و دلنشین بود که همه‌ی حاضران را در سکوت و حیرت فرو برد. حتی ملکه ویکتوریا نیز عمیقاً تحت تأثیر قرار گرفت. او بی‌درنگ گردنبند خود را باز کرد و به گردن نایب اسدالله انداخت. سپس رو به جمعیت گفت: “باید اعتراف کرد این مرد ایرانی با چوبی خشک که بیش از چند سوراخ در آن دیده نمی‌شود چنان غوغایی کرد که تمامی سازهای پیشرفته امروزی را منهدم ساخت”.

بیوگرافی نایب اسد الله اصفهانی

نایب اسدالله اصفهانی پسر نایب حسین خان، استاد نامدار و نوازنده نی در میانه‌های دوره قاجار است. بسیاری از استادان برجسته مانند مرحوم حسن کسائی، با یک واسطه، شاگرد او محسوب می‌شوند. او در سال ۱۲۳۱ خورشیدی در شهر کهن اصفهان از مادری هنردوست به نام صاحب جم به دنیا آمد و دل‌های شیفتگان موسیقی اصفهان را برای همیشه اسیر نوای خود کرد. این هنرمند توانا، سال‌های کودکی و نوجوانی را نزد پدرش (نایب حسین خان) و استاد آقاباشی که هر دو از نوازندگان نامی نی بودند، به یادگیری این ساز پرداخت و در زمانی کوتاه به مهارت چشمگیری دست یافت.

نایب اسدالله، نوازنده مورد علاقه ناصرالدین شاه قاجار نیز بود. شاه به همه نوازندگان دربارش لقب «عمله طرب» می‌داد؛ ولی تنها نایب اسدالله بود که او را با احترام «آقا» صدا می‌کرد. نایب، پدیدآورنده گوشه موسیقی معروف به «بغدادی نایب» است و مشهور است که هرگاه نی را بر لب می‌گذاشت و نواختن را آغاز می‌کرد، گویی در و دیوار نیز همراهی می‌کردند و هر شنونده‌ای، از انسان تا جانوران، از شدت جذبه نوای او مست و بی‌خود می‌شدند.

تاریخ درگذشت این استاد بزرگ به طور دقیق ثبت نشده، اما بر سنگ مزار او در تخت فولاد اصفهان، سال ۱۳۰۴ خورشیدی نوشته شده است.