معرفی ساز ارهو | کمانچه چینی از جنس پوست مار پیتون!
ارهو یک ساز موسیقی چینی با دو سیم است که با کمان نواخته میشود. بسیاری آن را ویولن چینی یا کمانچه چینی مینامند، اما شکل و شمایل آن بیشتر به کمانچه شباهت دارد. این ساز بسیار انعطافپذیر است و هم به تنهایی و هم در کنار دیگر سازها در گروههای بزرگ موسیقی قابل استفاده میباشد. همچنین در سبکهای مختلفی مانند جاز، راک، موسیقی امروزی و موسیقی سنتی از آن بهره میبرند.
ارهو را در فهرست عجیبترین سازهای جهان قرار میدهند، چرا که در ساخت آن از موادی مانند پوست مار پیتون استفاده میشود. همچنین، شکل ساز و روش نواختن آن با بیشتر سازهای آرشهای دیگر تفاوت دارد. در ادامه، با جزئیات بیشتری به معرفی این ساز میپردازیم. اگر به شناخت سازهای مختلف علاقهمند هستید، پیشنهاد میکنیم مطالب دیگر وبلاگ آرین لوتوس را نیز مطالعه کنید.
ساختار ساز ارهو چگونه است؟
ارهو یک ساز است که بخش اصلی آن یک دسته چوبی عمودی است. در بالای این دسته، دو گوشی برای کوک کردن سیمها قرار گرفته است. در قسمت پایین نیز کاسه صدا دیده میشود که معمولاً با پوست پیتون پوشانده شده است. هرچه این پوست ضخیمتر باشد، صدای ساز بهتر و زیباتر خواهد بود.
برای این که سیمها به پوست ساز نزدیک بمانند، دور دسته را با نخ میپیچند. همچنین یک پل چوبی روی ساز وجود دارد که دو سیم ارهو را در جای خود نگه میدارد. امروزه برای محافظت از حیوانات، در بسیاری از ارهوها به جای پوست طبیعی از پوست مصنوعی استفاده میشود.
سیمهای ارهو در گذشته از جنس ابریشم بودند، اما امروزه بیشتر از فلز ساخته میشوند. آرشهی این ساز اما از گذشته تا امروز از موی دم اسب درست میشود. طول آرشه و خود ساز، هر دو روی هم حدود ۸۱ سانتیمتر است.
ساز ارهو چطور نواخته میشود؟
برای نواختن ساز ارهو، معمولاً یکی از سیمها روی نت «ر» و سیم دیگر روی نت «لا» کوک میشود. نوازنده سپس ساز را به صورت ایستاده روی پای خود قرار میدهد و آماده اجرا میشود. نحوه نواختن این ساز کمی غیرمعمول است و با بیشتر سازهای آرشهای تفاوت دارد.
ارهو فِرِت یا دستانبند ندارد. نوازنده مستقیماً با فشار دادن انگشتانش روی سیمها، آنها را کنترل میکند، بیآنکه سیمها به دسته ساز برخورد کنند. همچنین، برخلاف بیشتر سازهای آرشهای که آرشه روی سیمها کشیده میشود، در ارهو آرشه از لابهلای دو سیم عبور میکند.
یکی از نامدارترین نوازندگان ارهو که نقش مهمی در شناساندن آن به عنوان سازی برای تکنوازی داشت، لیو تیان هوا نام دارد. این آهنگساز و نوازنده چیرهدست چینی، ۴۷ قطعه آموزشی و ۱۰ اثر تکنوازی برای ارهو خلق کرده است.
ارهو چه تاریخچهای دارد؟
میتوان نشانههای ساز ارهو را در سازهای قدیمیتر از دوران مغول جستجو کرد که برای نخستین بار در زمان دودمان تانگ در چین پدیدار شدند. به نظر میرسد این ساز از ساز شیقین (xiqin) و به دست مردمان شمال خاوری چین تکامل یافته است. واژه “ار” به معنای “دو” یا “دومین” است؛ به همین خاطر دو توضیح گوناگون درباره نام این ساز وجود دارد. نخست اینکه نام آن از شماره سیمهایش گرفته شده است. دوم اینکه ارهو پس از گائوهو، دومین ساز مهم در گروه سازهای زهی چینی به نام هوچین به شمار میرود. در طول تاریخ، ارهو بیشتر سازی محبوب و مردمی بود که در بخش جنوبی چین نواخته میشد؛ اما لیو تیان هوا این ساز را به شهر پکن برد و سرنوشت آن را برای همیشه دگرگون کرد.
