آشنایی با انواع سازهای بادی

در نوشته‌های قبلی، سازهای بادی را به طور کلی معرفی کردیم. اما این سازها خود دسته‌های گوناگونی دارند. در این بخش از وبلاگ آرین لوتوس قصد داریم انواع مختلف سازهای بادی را به شما معرفی کنیم.

تا پایان این مطلب با ما همراه بمانید.

آشنایی با انواع سازهای بادی

سازهای بادی را به دو دسته بزرگ بخش می‌کنند:

۱- سازهای بادی برنجی
۲- سازهای بادی چوبی

با این حال، نباید از نام این سازها نتیجه گرفت که حتماً از جنس برنج یا چوب ساخته شده‌اند. برای مثال، ساکسوفون از نظر ساختار و روش تولید صدا بسیار شبیه به کلارینت است و مانند آن در گروه سازهای بادی چوبی قرار می‌گیرد، حتی اگر بدنه آن از فلزاتی مانند برنج ساخته شده باشد.
یا فلوت ریکوردر که در گذشته از چوب ساخته می‌شد و امروزه اغلب برای آموزش موسیقی به کودکان از جنس پلاستیک تولید می‌شود، اما باز هم در دسته سازهای بادی چوبی طبقه‌بندی می‌شود.

در حقیقت، تفاوت اصلی این دو گروه به جنس مواد سازنده آن‌ها مربوط نیست، بلکه به شیوه تولید صدا در دهنی ساز برمی‌گردد.
در سازهایی که به برنجی معروفند، صدا از لرزش لب‌های نوازنده در درون کاسه دهنی ساز ایجاد می‌شود. اما در سازهای چوبی، صدا یا از لرزش قمیش (تیغه‌ای نازک) به وجود می‌آید یا از لرزش هوا هنگام عبور از لبه دهنی ساز.

سازهای بادی برنجی

سازهای بادی برنجی بخشی از خانواده سازهای ارکستر بزرگ هستند. برای درک بهتر جایگاه آن‌ها، می‌توان این سازها را در گروه شیپورها دسته‌بندی کرد.
در زمان‌های قدیم، شیپورها را از فلز برنج می‌ساختند، اما امروزه از آلیاژی به نام برنج برای ساخت آن‌ها استفاده می‌شود. طبیعتاً روش تولید صدا در سازهای بادی برنجی با سازهای بادی چوبی فرق دارد و همین تفاوت، مبنای تقسیم‌بندی سازهای بادی به دو گروه اصلی است.
نوازندگان سازهای برنجی با لرزاندن لب‌های خود روی قطعه‌ای به نام دهنی، لرزشی ایجاد می‌کنند که به صدای زیبای ساز تبدیل می‌شود.
در واقع، لوله‌ای که در ساختار این سازها وجود دارد، باعث می‌شود لرزش ایجادشده توسط لب نوازنده به صدای کامل و رسا تبدیل شود.

انواع ساز بادی چوبی

این سازها در سه گروه اصلی جای می‌گیرند:

**سازهای بادی چوبی بدون زبانه (بی قمیش)**
در این سازها، صدا از برخورد هوا با لبه‌ای تیز که در بدنه ساز تعبیه شده است، ایجاد می‌شود.

**سازهای بادی چوبی با یک زبانه (با قمیش)**
صدای این سازها با دمیدن هوا تولید می‌شود. هوای دمیده شده، تکۀ کوچکی از نی یا پلاستیک به نام قمیش یا زبانه را به لرزه درمی‌آورد و این لرزش، صوت ساز را پدید می‌آورد.

سازهای شاستی دار بادی

این ساز در گروه سازهای بادی با صفحه کلید قرار می‌گیرد، مانند پیانو. صدای آن از طریق دمیدن هوا و با کمک نیروی برق و مکانیزم داخلی ساز تولید می‌شود.

نحوه ی تولید صدا در سازهای بادی چوبی و برنجی

در سازهای بادی چوبی، بخشی به نام تیغه‌ی هوایی وجود دارد. این تیغه‌ها در واقع لوله‌ها و کانال‌های توخالی هستند که در بدنه‌ی ساز جای گرفته‌اند.
وقتی نوازنده در ساز می‌دمد، هوا به این تیغه‌ها برخورد می‌کند و با لرزش آن‌ها، صدای ساز پدید می‌آید. در برخی از این سازها که به آن‌ها سازهای زبانه‌دار می‌گویند، قطعه‌ی کوچکی از جنس نی یا پلاستیک به کار رفته است.
با دمیدن نوازنده، هوا باعث تکان خوردن و لرزش این زبانه‌ها یا قمیش‌ها می‌شود.