آشنایی با انواع مضراب سه تار برای نواختن

همانطور که می‌دانید، برای نواختن سازهای زهی مانند سه‌تار از ناخن یا مضراب استفاده می‌شود. اما مراقبت از ناخن‌ها و رسیدگی به آن‌ها گاهی سخت است؛ چرا که در زندگی روزمره، از دست‌هایمان برای کارهای مختلفی استفاده می‌کنیم و به همین دلیل امکان شکستن ناخن زیاد پیش می‌آید. در چنین شرایطی، می‌توان از مضراب برای نواختن سه‌تار کمک گرفت. در این نوشته از وبلاگ آرین لوتوس، با انواع مضراب سه‌تار آشنا می‌شوید تا در صورت لزوم بتوانید انتخاب مناسبی برای تهیهٔ مضراب داشته باشید.

انواع مضراب سه تار برای نواختن

سه‌تار یکی از سازهای سنتی ایران است که با زخمه زدن به سیم‌هایش نواخته می‌شود. این ساز معمولاً با ناخن انگشت اشارهٔ دست راست به صدا درمی‌آید. سه‌تار چهار سیم فلزی دارد که از جنس فولاد و برنج هستند و در امتداد طول ساز، از قسمت کاسه تا انتهای دسته کشیده شده‌اند.
اگرچه ممکن است نوازندگان حرفه‌ای چندان از مضراب مصنوعی استفاده نکنند، ولی برای هنرجویانی که نمی‌توانند ناخن انگشت خود را بلند کنند، این وسیله بسیار مفید و کاربردی است.
همان‌طور که می‌دانید، سه‌تار مانند تار، سازی زخمه‌ای محسوب می‌شود و برای نواختن آن از یک مضراب استفاده می‌شود. این مضراب یا ناخن طبیعی انگشت است یا وسیله‌ای است که کار ناخن را انجام می‌دهد. مضراب‌های گوناگونی وجود دارند که در ادامه به آن‌ها پرداخته می‌شود.

مضراب سیمی

این مضراب از یک نوار فلزی و یک سیم ساخته شده که سیم به شکل یک حلقه، دو سر نوار فلزی را به هم وصل کرده است. روش کار با آن بسیار ساده است: شما مضراب را مانند یک انگشتر به انگشت اشاره خود می‌کنید و سپس سیم آن را زیر ناخن خود قرار می‌دهید تا کاملاً ثابت بماند.

برای اینکه بتوانید به بهترین شکل از این مضراب استفاده کنید، باید سه مرحله ساده را دنبال کنید:

1. مضراب را طوری به انگشت خود وارد کنید که قسمت باز آن در زیر انگشت قرار گیرد.
2. سپس سیم مضراب را از دو طرف، کاملاً زیر ناخن خود بیندازید. حتی اگر ناخن‌های کوتاهی داشته باشید، باز هم لبه‌هایی وجود دارد که سیم در زیر آن قرار می‌گیرد.
3. در پایان، حلقه مضراب را به آرامی دور انگشت خود فشار دهید تا محکم شود.

صدادهی مضراب سیمی سه تار

صدای مضراب‌های سیمی در مقایسه با بقیه، تیزتر و شفاف‌تر است. از آنجا که این صدا از برخورد دو سیم به وجود می‌آید، به شکل رسا و روشنی به گوش می‌رسد. این نوع مضراب قیمت کمتری دارد و به راحتی در دسترس است. همان‌طور که اشاره شد، صدای آن نیز شفاف‌تر و بازتر است، به همین دلیل معمولاً نوازندگان سه‌تار از این مضراب استقبال خوبی می‌کنند.

مضراب شاخ

مضراب‌های شاخی، همان‌طور که از نامشان مشخص است، از شاخ حیوانات درست می‌شوند. برخی از نوازندگانی که دوست دارند صدای سازشان نرم و لطیف باشد، شبیه به صدایی که با ناخن طبیعی تولید می‌شود، از این نوع مضراب استفاده می‌کنند. این مضراب هم مانند مضراب سیمی، زیر ناخن دست قرار می‌گیرد؛ با این تفاوت که حلقهٔ دور آن از جنس چرم ساخته شده است.

مضراب پلاستیکی

این مضراب‌ها از جنس پلاستیک تولید می‌شوند و دلیل نام‌گذاری آن‌ها نیز همین موضوع است. معمولاً ضخامت قسمت انگشت‌پوش مضراب‌های پلاستیکی بین ۱۶ تا ۱۷ سانتی‌متر است و اندازه تقریبی آن‌ها ۳۰ در ۲۰ در ۲۰ میلی‌متر می‌باشد. همچنین از نظر هزینه، مضراب پلاستیکی قیمت کمتری در مقایسه با نوع فلزی آن دارد.