بیوگرافی استاد حسن کسایی
در دنیای موسیقی ایرانی، چهرههای درخشان و قابل احترام زیادی وجود دارند. یکی از این افراد که تأثیر عمیقی بر موسیقی کشورمان گذاشته، استاد حسن کسایی است. او پژوهشگر موسیقی، آشنای کامل به ردیفهای موسیقی ایرانی و نوازندهای چیرهدست در نواختن نی و سهتار بود و از استادان بزرگ موسیقی سنتی ایران، به ویژه در سبک اصفهان به شمار میرود. در این نوشته از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام، بیشتر با زندگی این هنرمند بزرگ آشنا میشویم.
بیوگرافی استاد حسن کسایی
استاد کسایی در سوم مهرماه سال ۱۳۰۷ در محله بیدآباد اصفهان و در کوچهای به نام باغ کلم متولد شد.
پدر ایشان، حاج سید جواد کسایی، از تجار سرشناس اصفهان بود. به دلیل عشق و علاقهای که به موسیقی داشت، با استادان بزرگ موسیقی آن دوره مانند سید حسین طاهرزاده، جلالالدین تاج اصفهانی، اکبر خان نوروزی، اعضای خانواده شهناز (شعبانخان، حسین آقا، علی آقا و جلیل شهناز)، غلامحسین سارنج و ادیب خوانساری ارتباط و رفتوآمد نزدیک داشت.
این فضای پر از موسیقی در خانواده باعث شد تا استاد کسایی از پنج سالگی، کار در زمینه موسیقی را با یادگیری آواز نزد استاد جلال تاج اصفهانی شروع کند.
علاقه فراوان او به موسیقی سبب شد که تنها یک سال بعد، از دانش و محضر استادان بزرگی چون اسماعیل ادیب خوانساری، اکبر خان نوروزی، غلامرضا خان سارنج، سید حسین طاهرزاده، علی شهناز، محمد طاهرپور و دیگران نیز بهره ببرد تا دانستههای خود را گسترش دهد و عمق بخشد.
تحصیلات
استاد کسایی از سال ۱۳۱۴ خورشیدی، درس خواندن را در مدرسهای به نام پهلویها شروع کرد. پس از آن، در سالهای بعد به مدارس دیگری مانند مدرسه شاه عباسی، مدرسه علّیه، مدرسه حکیم نظامی و همچنین دبیرستان ادب در اصفهان رفت و تحصیلاتش را ادامه داد.
ورود به دنیای موسیقی
حسن کسایی در ده سالگی (سال ۱۳۱۷) به حضور استادان بزرگ موسیقی، ابوالحسن صبا و حسین تهرانی رفت. در همان اولین ملاقات، او آوازی در دستگاه ابوعطا خواند که استاد صبا با ویولن او را همراهی کرد. تنها یک سال بعد، در دبیرستان سعدی اصفهان، اولین اجرای صحنهای خود را با همراهی فلوت نصیر ثقفی در آواز بیات ترک تجربه کرد.
او از دوازده سالگی نواختن ساز نی را آغاز کرد و در سیزده سالگی شاگرد استاد نوایی شد. استاد نوایی خود از شاگردان نایب اسدالله بود. کسایی در ادامه، نزد استاد صبا ردیفهای موسیقی را فراگرفت و با هنرمندان نامداری مانند خالقی، مشیر همایون و حسین محجوبی همکاری و همنوازی داشت. او کنسرتهایی نیز با ادیب خوانساری و اجراهایی با تاج اصفهانی انجام داد.
سال ۱۳۱۹ برای حسن کسایی سال بسیار مهمی بود. در این سال بود که او با ساز نی آشنا شد. در آن زمان، صدای نی خشدار بود و بسیاری از موسیقیدانان آن را ناخوشایند میدانستند.
تکنوازی نی
حسن کسائی، در بیست سالگی اولین تکنوازی نی خود را در دستگاه همایون در تئاتر شهر اصفهان اجرا کرد. یک سال پس از آن، قطعه بسیار مشهور «سلام» را در دستگاه چهارگاه خلق نمود که امروزه یکی از شناختهشدهترین آثار موسیقی ایرانی است. این قطعه سالها بعد توسط استاد حسین علیزاده در آلبوم «صبحگاهی» با تنظیمی گسترده و ارکستری بزرگ دوباره اجرا شد.
او در سال ۱۳۲۹ برای نخستینبار، ساز نی را به جمع ارکستر اضافه کرد و همکاری خود را با ارکستر رادیو ارتش اصفهان آغاز نمود. در ادامه، با بسیاری از ارکسترهای رادیو که زیر نظر استادانی مانند ابوالحسن صبا، حسین یاحقی، حبیبالله بدیعی، محمد میرنقیبی، همایون خرم و دیگران اداره میشدند، به فعالیت پرداخت. در سال ۱۳۳۵ با دعوت داوود پیرنیا به برنامه رادیویی «گلها» پیوست و همکاری خود با این مجموعه برنامه را تا سال ۱۳۵۷ و حضور در برنامه «گلچین هفته» ادامه داد.
وفات
حسن کسایی در سالهای آخر زندگی خود با بیماری سرطان دست و پنجه نرم کرد. او در بیست و پنجم خردادماه سال ۱۳۹۱، پس از آن که حدود دو ماه در حالت کما به سر برد، چشم از جهان فروبست.
