تفاوت اصلی موسیقی غربی و سنتی
موسیقی ایرانی و موسیقی غربی دو سبک جداگانه هستند که هر کدام ویژگیهای خاص خود را دارند. برای اینکه بتوان این دو را از هم تشخیص داد، معمولاً از نامهای “موسیقی سنتی” برای موسیقی ایرانی و “موسیقی غربی” برای موسیقی کشورهای اروپایی و آمریکایی استفاده میشود.
اما این دو چه تفاوتهایی با هم دارند و چرا آنها را از یکدیگر جدا میکنیم؟ در ادامه این مطلب در وبلاگ آرین لوتوس، با ما همراه باشید تا با مهمترین تفاوتهای این دو سبک موسیقی آشنا شوید.
موسیقی اصیل ایرانی
موسیقی سنتی ایران با نامهای دیگری مانند موسیقی کلاسیک ایرانی یا موسیقی دستگاهی نیز شناخته میشود. این موسیقی شامل مجموعهای از دستگاهها، نغمهها و آوازهاست که از قرنها پیش از میلاد مسیح تا به امروز جریان داشته و اکنون به شکلی سادهتر و قابل درکتر در دسترس قرار گرفته است. موسیقی ایرانی یکی از قدیمیترین سبکهای موسیقی در جهان محسوب میشود. متأسفانه امروزه اصل و هویت واقعی این موسیقی تا حدی به فراموشی سپرده شده است، با این حال هنوز موسیقیدانانی هستند که به فرهنگ و ریشههای هویتی ایران اهمیت میدهند و آن را به شکلی اصیل و درست اجرا میکنند.
در مقابل، موسیقی غربی بر اساس نظام گام و تونالیته شکل گرفته است، در حالی که موسیقی ایرانی بر گوشهها و نغمهها استوار است.
موسیقی سنتی ایران از هفت دستگاه تشکیل شده که هر کدام گام مخصوص به خود را دارند. واژهٔ “گام” از موسیقی غربی گرفته شده، اما این شباهت تنها در نام است و در عمل، این دو سبک موسیقی تفاوتهای بنیادین با یکدیگر دارند. علاوه بر دستگاهها، موسیقی ایرانی شامل پنج آواز اصلی نیز میشود.
ضعف مشترک موسیقی غربی و سنتی
در گذشته، چه در موسیقی ایرانی و چه در موسیقی غربی، شرایطی حاکم بود که بردن و نگهداری سازها عملاً غیرممکن بود و حتی گناه به حساب میآمد. به همین دلیل، نوابغ موسیقی در آن دوران به راحتی نمیتوانستند قطعهای بسازند یا کنسرتی اجرا کنند. آموزش هنرجویان نوپا، و همچنین نوآوری در ساختمان سازها یا انجام نمیشد یا با مشقت بسیار همراه بود.
یکی دیگر از پیامدهای آن دوران، این است که امروزه سازهای بزرگ و جاگیر در این سبکهای موسیقی یا وجود ندارند یا بسیار کمشمار شدهاند. در نتیجه، اجرای نتهای با فرکانس پایین که در سازهای قدیمی ایرانی ممکن بود، اکنون عملی نیست. سازهای امروزی نیز تنها بخش کوچکی از محدودههای صوتی (اکتاو) را پوشش میدهند.
اساتید موسیقی غربی برای حل این چالشها، به تغییر سازهای موجود یا اختراع سازهای جدید دست زدند؛ اما در موسیقی ایرانی، این تلاشها تنها در چند سال گذشته آغاز شده است.
سازهای موسیقی ایرانی چه تفاوتی با ساز های موسیقی غربی دارند؟
سازهای ایرانی عمدتاً از مواد طبیعی مانند چوب و پوست ساخته میشوند. همچنین از قطعات فلزی و سفالی نیز در ساخت آنها استفاده میگردد. این سازها به گروههای مختلفی تقسیم میشوند: سازهای زهی که با زخمه نواخته میشوند، سازهای زهی که با ضربه نواخته میشوند و سازهای زهی که با آرشه به صدا درمیآیند.
سازهای غربی تفاوتهای زیادی با سازهای ایرانی دارند. از سازهای رایج و پرکاربرد در موسیقی غربی میتوان به ویولن و دیگر سازهای شبیه به آن، پیانو و همچنین ساز چنگ اشاره کرد. ویولن و پیانو از جمله سازهای غربی هستند که در موسیقی ایرانی نیز جایگاه ویژهای پیدا کردهاند و نوازندگان ایرانی با استفاده از آنها آثار ارزشمند و ماندگاری خلق کردهاند.
سازهای هر منطقه و کشور با فرهنگ آن منطقه هماهنگی دارد. سازهایی که در ابتدا ساخته میشوند، به تدریج تغییر میکنند و نوآوریهایی توسط موسیقیدانان روی آنها انجام میشود که به تکامل تدریجی ساز منجر میگردد.
