تفاوت ساز ویولن و ویولا

ویولن و ویولا هر دو از اعضای یک خانواده‌ی موسیقایی هستند و از نظر ظاهری شبیه به هم به نظر می‌رسند. با این حال، این دو ساز در چندین جنبه با یکدیگر متفاوت هستند. برای آشنایی بیشتر با تمایزهای میان ویولن و ویولا، در ادامه‌ی این نوشته در وبلاگ آرین لوتوس، هر دو ساز را با هم مقایسه می‌کنیم. تا پایان این مطلب همراه ما بمانید.

تفاوت ساز ویولن و ویولا

آندره آماتی (به ایتالیایی: Andrea Amati) و گاسپارو دا سالواس (ایتالیایی: Gasparo da Salò) از نخستین و مشهورترین سازندگان ویولن و ویولا در آغاز سده شانزدهم میلادی به شمار می‌روند. نام برند ویولن آماتی نیز برای پاسداشت و یادبود این استاد سازنده انتخاب شده است.

معرفی ساز ویولن

ویولن یک ساز موسیقی است که با کشیدن آرشه روی سیم‌هایش صدا تولید می‌کند. این ساز، کوچک‌ترین عضو در گروه سازهای زهی و آرشه‌ای به شمار می‌رود.

نحوه نواختن آن به این صورت است که ویولن را روی شانه چپ می‌گذارند و با دست راست آرشه را روی سیم‌ها می‌کشند. این ساز چهار سیم دارد که نت‌های آن از پایین به بالا به ترتیب عبارت‌اند از: سل (سیم چهارم)، ر (سیم سوم)، لا (سیم دوم) و می (سیم اول). فاصله بین هر سیم با سیم بعدی، یک فاصله پنجم در موسیقی است.

ویولن توانایی اجرای محدوده وسیعی از نتها را دارد و می‌تواند تمامی فواصل نیم‌پرده و حتی کوچک‌تر را بنوازد. این ساز نقش مهمی در انواع سبک‌های موسیقی مانند پاپ، کلاسیک، جاز و موسیقی ایرانی ایفا می‌کند و جزئی اساسی از آنها محسوب می‌شود.

معرفی ساز ویولا

ویولا یک ساز موسیقی است که سیم‌هایی دارد و با کمانه یا آرشه نواخته می‌شود. نام این ساز در زبان آلمانی ویولا و در فرانسوی و ایتالیایی هم ویولا خوانده می‌شود. ویولا در گروه سازهای زهیِ خانواده ویولن (که شامل ویولن، ویولا، ویولنسل و کنترباس است) صدای میانی یا آلتو را تولید می‌کند.

جنس مواد به کار رفته در ساخت ویولا مشابه ویولن است و تفاوت اصلی در اندازه بزرگ‌تر آن است. همین بزرگی باعث می‌شود صدای ویولا حالتی غنی و پُربار داشته باشد که با صدای ویولن کاملاً فرق دارد و نقش صدای میانی را در این خانواده ایفا می‌کند. آرشه ویولا نیز کمی سنگین‌تر از آرشه ویولن است و نوار موی اسب به کار رفته در آن پهن‌تر می‌باشد.

تفاوت سایز ویولن و ویولا

یکی از واضح‌ترین تفاوت‌های ویولن و ویولا، اندازه آن‌هاست. ویولن کوچک‌تر از ویولا است. به طور دقیق‌تر، یک ویولن کامل یا سایز استاندارد بزرگسالان، حدود ۳۶ سانتی‌متر درازا دارد. اما طول یک ویولای استاندارد برای بزرگسالان معمولاً بین ۳۸ تا ۴۱ سانتی‌متر است. بنابراین اگر این دو ساز را کنار هم ببینید، به سادگی و از روی ظاهر می‌توانید آن‌ها را از هم تشخیص دهید.

تفاوت نت های ویولن و ویولا

شاید برایتان جالب باشد که نوازندگان ویولن و ویولا از یک نوع نت‌نویسی استفاده نمی‌کنند. اگر به صفحه نت ویولن نگاه کنید، در سمت چپ آن علامتی به نام «کلید سل» دیده می‌شود. اما در نت‌های ویولا این علامت فرق دارد و به جای آن از علامتی به نام «کلید دو» استفاده شده است. به همین خاطر، جای نت‌ها روی خطوط حامل در این دو ساز با هم تفاوت دارد.

به عنوان مثال، نتی که روی خط وسط حامل نوشته می‌شود، در ویولن «سی» نام دارد، ولی در ویولا همان نت «دو» خوانده می‌شود. سایر نت‌ها نیز به همین ترتیب در این دو ساز با یکدیگر متفاوت هستند.

تفاوت آرشه ویولن و ویولا

وقتی به پاشنه آرشه، یعنی پایین‌ترین بخش آن در ویولن و ویولا دقت کنید، متوجه دو تفاوت اصلی می‌شوید. نخست اینکه پاشنه آرشه ویولا معمولاً کمی سنگین‌تر از پاشنه آرشه ویولن است. دوم اینکه در برخی از آرشه‌های ویولا، قسمت پایینی یا همان پاشنه را به شکل منحنی می‌سازند.

تفاوت سیم های ویولن و ویولا

سیم‌های ویولن و ویولا هر کدام روی نت‌های متفاوتی تنظیم می‌شوند. در ویولن معمولی، سیم‌ها برای نت‌های می، لا، ر و سل کوک می‌گردند. اما در ویولا، سیم‌ها روی نت‌های لا، ر، سل و دو تنظیم می‌شوند. به همین دلیل، پایین‌ترین و بم‌ترین صدای ویولا از بم‌ترین صدای ویولن نیز کلفت‌تر و بم‌تر است.