تفاوت گارمون با آکاردئون
تفاوت گارمون با آکاردئون
همانطور که قبلاً توضیح دادیم، گارمون یک ساز مهم و محبوب در منطقه آذربایجان است. این ساز از نظر ظاهری بسیار شبیه به آکاردئون است، اما با وجود این شباهت، این دو ساز با هم تفاوت دارند. در ادامه این مطلب در وبلاگ آرین لوتوس، به بررسی تفاوتهای بین ساز گارمون و آکاردئون میپردازیم.
ساختار گارمون
گارمون از نظر ظاهری شبیه به آکاردئون است و از سه بخش اصلی تشکیل شده: یک فانوس که هوا را به داخل ساز میدمد، و دو جعبه که در دو طرف فانوس قرار گرفتهاند. جعبه سمت راست دارای کلاویههایی شبیه پیانو است، در حالی که جعبه سمت چپ دکمههایی کوچک دارد.
درون هر دو جعبه، سیستمهایی تعبیه شده که زبانههای فلزی ساز را به لرزش درمیآورند. هر کلید یا دکمه به چند زبانه متصل است. این ردیفهای زبانهها پلانکا نام دارند و معمولاً گارمون بین چهار تا شش پلانکا دارد. نحوه نواختن گارمون هم با آکاردئون تفاوتهایی دارد.
گارمون بیشتر برای نواختن ملودی به کار میرود. دکمههای سمت چپ آن، برخلاف آکاردئون، فقط یک نت مشخص تولید میکنند که نقش همراهی کننده یا واخوان را ایفا میکند.
ساز گارمون کوکی نزدیک به تامپره دارد، اما حدود نیمپرده از دیاپازون معمولی پایینتر است و به همین دلیل آن را یک ساز انتقالی میدانند. محدوده صوتی گارمون کمی بیشتر از دو اکتاو است.
تفاوت گارمون با آکاردئون
تفاوت در شکل ظاهری :
گارمون از نظر اندازه کمی از آکاردئون کوچکتر است. آکاردئون معمولاً دکمههایی شبیه به پیانو دارد، اما دکمههای گارمون کوچکترند و در بعضی از انواع آن، این دکمهها به شکل گرد ساخته شدهاند.
تفاوت در کوک :
یک تفاوت مهم در تنظیم صدای قارمون نسبت به آکاردئون این است که قارمون نیمپرده از آکاردئون بمتر است. این کوک از ساز تار آذری الهام گرفته شده است.
محدوده صوتی قارمون حدود دو و نیم اکتاو است. این ساز در سمت راست ۳۰ کلید و در سمت چپ هم ۳۰ کلید دارد.
روی معمول نواختن این ساز با چهار انگشت دست راست انجام میشود، اما برای اجرای قطعات تند و سریع و همچنین تزئینات و شیرینکاریهای موسیقایی، از انگشت شست هم کمک گرفته میشود.
کاربرد ساز گارمون
این ساز به خاطر نواختن آهنگهای آذری، قطعات خوانندگی و ریتمهای شاد، در جشنها و عروسیهای مردم آذربایجان ایران به ویژه در میان عشایر و روستاییان، بسیار مورد استفاده قرار میگیرد.
قسمت های ظاهری گارمون آذربایجانی عبارتند از :
۱- کمر برای این است که ساز را در آغوش نگه دارید.
۲- دکمهها و کلیدهای سمت راست برای نواختن ملودی اصلی استفاده میشوند.
۳- دکمهها و کلیدهای سمت چپ برای تولید نتهای بم و آکوردها به کار میروند که مکمل ملودی سمت راست هستند.
۴- کوروک هوا را به داخل جعبه ساز هدایت میکند.
۵- کمر سمت چپ این امکان را فراهم میکند که با دست چپ کوروک را بکشید.
از جمله سازندگان دست ساز این ساز در آذربایجان شرقی و تبریز می توان به آقایان:
رسول اقبالی ناصرپور و داریوش خداداد لشگری اشاره کردند که سازهایی که آنها میسازند، از نظر کیفیت و استاندارد، مشابه سازهای تولیدشده در شهر باکو هستند.
در میان نوازندگان و استادان قارمون، میتوان از جواد علیوندی، یعقوب اسفندی و یوسف عبدالعظیمزاده نام برد که در شهر تبریز به آموزش این ساز و تربیت هنرجویان مشغولاند. همچنین هنرمندانی مانند غلامرضا کریمزاده، مختار خیابانی، مهدی صفرپور و رحیم شهریاری با برگزاری کنسرتهای مختلف در ایران و دیگر کشورها، نقش مهمی در شناساندن موسیقی آذری و ساز قارمون به عموم مردم داشتهاند.
در آذربایجان و بهویژه باکو نیز نوازندگان بزرگی مانند آفتاندیل اسرافیلاف، ذاکیر میرزایاف، خانلار جعفراف، انور صادقاف، گلبهار شکرلی و گوهر رضایوا در نواختن قارمون مهارت دارند. متأسفانه در شهرستان اهر، این ساز تقریباً فراموش شده است. از نوازندگان قدیمی قارمون در این منطقه میتوان به مرحوم کیومرث (ابی) جواهری و همچنین آقایان میروالح موسوی و محمدرضا صهبافر اشاره کرد.
