ضرب در موسیقی به چه معنا است؟
ضرب در موسیقی به چه معنا است؟
ضرب یا تمپو در موسیقی نقش بسیار مهمی دارد و درک آن برای هر کسی که موسیقی یاد میگیرد ضروری است. این مفهوم پایهای بر احساسی که موسیقی به ما منتقل میکند، تأثیر مستقیم میگذارد.
ضرب در موسیقی در واقع معیاری برای سنجش زمان است و سرعت اجرای یک قطعه را مشخص میکند. در زبان فارسی، از آن برای شمارش زمان در هر میزان استفاده میشود. معمولاً در ابتدای قطعههای موسیقی نشان داده میشود تا نوازنده یا خواننده بداند قطعه با چه سرعتی باید اجرا شود.
به بیان ساده، ضرب واحدهای زمانی منظمی است که هنگام گوش دادن به موسیقی، اغلب با تکان دادن بدن، دست زدن یا حرکت پا همراهی میشود. رهبر ارکستر نیز با حرکت دست خود این ضربها را در فضا نشان میدهد. در واقع، ضرب معیاری برای اندازهگیری تپشهای ریتمیک در موسیقی است.
ضرب یا تمپو در موسیقی به سرعت اجرای یک قطعه اشاره دارد. به زبان ساده، تمپو نشان میدهد که موسیقی چقدر تند یا کند نواخته شود. این سرعت بر احساس و فضای کلی آهنگ تأثیر مستقیم میگذارد. برای مثال، یک تمپوی تند معمولاً انرژی و شادی را منتقل میکند، در حالی که تمپوی کند اغلب حس آرامش یا غم را القا مینماید.
سرعت ضربها اغلب با واحدهایی مانند «ضرب در دقیقه» اندازهگیری میشود. همچنین در نتنویسی، گاهی از کلمات توصیفی ایتالیایی مانند «آداجیو» برای کند و «آلگرو» برای تند استفاده میگردد. درک تمپو به نوازندگان کمک میکند تا قطعه را با سرعت مورد نظر آهنگساز اجرا کنند.
حفظ وزن قطعه
نوازندگان، به ویژه کسانی که تازه شروع به یادگیری کردهاند، از وسیلهای به نام مترونوم استفاده میکنند تا بتوانند ریتم قطعه موسیقی را به درستی حفظ کنند. این ابزار در مراحل اولیه یادگیری بسیار مهم و مفید است. معمولاً هر بار که عقربه مترونوم به یک سمت میرود و برمیگردد، معادل یک ضرب یا بیت در نظر گرفته میشود. کار کردن با مترونوم و به تدریج سریعتر کردن سرعت اجرای قطعه، تأثیر زیادی در پیشرفت هنرجو دارد.
ضرب در موسیقی مانند یک زمینه ثابت و منظم عمل میکند که نتهای مختلف با زمانبندیهای گوناگون روی آن قرار میگیرند. هر نت از نظر مدت زمان اجرا میتواند سه حالت داشته باشد: یا کوتاهتر از یک ضرب است، یا دقیقاً برابر یک ضرب است، یا اینکه بیش از یک ضرب طول میکشد. سرعت اجرای این ضربها که تمپو نامیده میشود، معمولاً در ابتدای قطعه موسیقی نوشته میشود.
انواع قطعات موسیقی از نظر ضرب
تقریباً همهٔ قطعههای موسیقی بر اساس یکی از این الگوهای ضربی ساخته میشوند:
۱. وزن دوضربی: یک ضرب قوی و یک ضرب ضعیف دارد.
۲. وزن سهضربی: یک ضرب قوی و دو ضرب ضعیف دارد.
۳. وزن چهارضربی: یک ضرب قوی، یک ضرب ضعیف، یک ضرب نیمهقوی و دوباره یک ضرب ضعیف دارد.
البته موسیقی با وزنهای بیشتر از چهار ضرب نیز وجود دارد. علاوه بر این، بعضی قطعهها بدون وزن مشخص اجرا میشوند؛ مانند برخی پیشدرآمدها در موسیقی سنتی ایران یا بعضی قطعههای غربی که به صورت «بداهه» (ad lib) نواخته میشوند.
