فرانتس لیست | پیانیستی که بتهوون پیشانیاش را بوسید!
فرانتس لیست از چهرههای برجسته موسیقی کلاسیک در دوران رمانتیک به شمار میرود. او که اهل مجارستان بود، در زمینههای گوناگونی از جمله آهنگسازی، نوازندگی پیانو، تنظیم قطعات، تدریس موسیقی و نویسندگی فعالیت داشت. این هنرمند شهامت آن را داشت که برای اولین بار، کنسرتی را تنها با نواختن پیانو ارائه دهد و به همین خاطر، او را پایهگذار رسیتال میشناسند. علاوه بر این، او در گسترش زبان هارمونی موسیقی و همچنین خلق «شعر سمفونیک» برای ارکستر نقش مهمی داشت. اگر تمایل دارید اطلاعات بیشتری درباره این هنرمند بزرگ کسب کنید، پیشنهاد میکنیم در ادامه این مطلب در وبلاگ آرین لوتوس با ما همراه باشید.
تولد و کودکی فرانتس لیست
فرانتس لیست در روز ۲۲ اکتبر سال ۱۸۱۱ در روستای دوبوریان در مجارستان به دنیا آمد. علاقه به موسیقی در خون او بود و این عشق را از خانوادهاش به ارث برده بود. پدرش آدام اسمیت، با آهنگسازان بزرگی مانند بتهوون و هایدن دوست بود و خودش هم پیانو، گیتار و ویولنسل مینواخت. پدربزرگ فرانتس نیز نوازندهای چیرهدست در نواختن ویولن، پیانو و ارگ بود.
فرانتس نواختن پیانو را از هفت سالگی و با آموزش پدرش شروع کرد. وقتی فقط ۹ سال داشت، برای اولین بار در یک برنامه عمومی پیانو نواخت و آنقدر خوب اجرا کرد که بزرگان و ثروتمندان آن منطقه تحت تأثیر قرار گرفتند و هزینه تحصیل شش ساله او در وین را تقبل کردند. پدرش نیز از شغل خود مرخصی گرفت و همراه پسر راهی وین شد تا فرانتس نزد کارل چرنی پیانو و نزد آنتونیو سالیری آهنگسازی را فرا بگیرد.
اجراهای فرانتس لیست در وین با استقبال و تحسین زیادی روبرو شد. داستانی وجود دارد که میگوید بتهوون پس از شنیدن نوازندگی او در یکی از همین کنسرتها، پیشانی فرانتس را بوسید؛ هرچند که درستی یا نادرستی این روایت هنوز کاملاً مشخص نیست. اما آنچه مسلم است، علاقه عمیق فرانتس لیست به بتهوون بود. سالها بعد، وقتی لیست در اوج موفقیت هنری بود، شنید که در شهر بن — زادگاه بتهوون — بودجه کافی برای ساخت تندیسی از این آهنگساز بزرگ فراهم نشده است. پس خودش دست به کار شد و با برگزاری شش کنسرت بزرگ در وین، تمام هزینه لازم برای ساخت مجسمه بتهوون را تأمین کرد.
ادامه مسیر حرفهای موسیقی
فرانتس لیست در سال ۱۸۲۳ به همراه خانوادهاش به پاریس نقل مکان کرد. در طول این سفر، او در آلمان نیز چند کنسرت اجرا کرد. به تدریج، تعداد کنسرتهای او بیشتر شد و به کشورهایی مانند انگلستان، لندن، فرانسه، سوئیس و منچستر گسترش یافت. لیست در طول این سفرها از دیدن مناظر طبیعی زیبا و ساختمانهای تاریخی الهام میگرفت و این الهامات را در قالب موسیقی بیان میکرد. پس از فوت پدرش، او دوران دشواری را از نظر روحی پشت سر گذاشت و به سمت معنویت و مذهب گرایش پیدا کرد. حتی به مرحلهای رسید که «به لیست» نامیده شد؛ اما در نهایت این راه را کنار گذاشت و موسیقی را به عنوان مسیر همیشگی زندگی خود انتخاب کرد.
فعالیتهای حرفهای و افتخارات فرانتس لیست
فرانتس لیست در دنیای موسیقی کارهای بزرگی کرد. او نوازنده و آهنگسازی چیرهدست بود و در زمینه موسیقی ایدههای تازهای ارائه داد. در ادامه، نگاهی میاندازیم به برخی از برجستهترین دستاوردهای او.
شوپن گفتهاست که آرزو داشته بتواند کارهایش را به خوبی لیست بنوازد!
برامس درباره نوازندگی لیست این چنین گفته است : «کسی که هنر نوازندگی او را ندیده باشد، چیزی از نوازندگی پیانو نمیداند.»
لیست پس از دیدن اجراهای پاگانینی، تصمیم گرفت مهارت فوقالعاده او در نواختن ویولن را به پیانو منتقل کند. برای رسیدن به این هدف، روشهای نوینی در نوازندگی ابداع کرد که در آثاری مانند اتودهای متعالی، اتودهای پاگانینی، راپسودیهای مجار و قطعهای مانند لاکامپانلا به خوبی شنیده میشود.
لیست در فرانسه به شهرت زیادی رسید و با ادیبان و هنرمندان نامداری همچون بایرون، ویکتور هوگو، لامارتین و دولاکروا دوست شد.
او از حامیان پر و پا قرص واگنر بود و بدون پشتیبانی مالی و معنوی لیست، شاید واگنر هرگز به این درخشش نمیرسید. جالب این که بعدها واگنر با ازدواج با دختر لیست، داماد او نیز شد.
لیست در تنظیم موسیقی و تبدیل قطعات ارکستری به نسخه پیانو استاد بینظیری بود؛ آنقدر که به او لقب “گرامافون سده نوزدهم” داده بودند.
او نخستین کسی بود که جسارت برگزاری یک کنسرت کامل را تنها با پیانو داشت و همین اجراهای تکنوازی، باعث محبوبیت گسترده او شد. به همین دلیل، لیست را پایهگذار رسیتال میشناسند.
سالهای پایانی زندگی
فرانتس لیست در سالهای آخر عمرش، برخلاف روش قبلی که تنها به هنرجویان بسیار بااستعداد درس میداد، درِ خانهاش را به روی همه گشود و به تمام کسانی که میخواستند نواختن پیانو را یاد بگیرند، از بچههای کوچک تا بزرگسالان، به صورت رایگان آموزش میداد. او هفده سال پایانی زندگیاش را در شهرهای رم، بوداپست و وایمار سپری کرد و در این مدت، قطعات تازه و آزمایشیِ بسیاری برای پیانو خلق کرد. در نهایت، این هنرمند بزرگ و نوآور در سال ۱۸۸۶ در شهر بایرویت چشم از جهان فروبست.
