قطعه ۴:۳۳ جان کیج | اولین آهنگ بی‌صدای دنیا!

قطعه ۴:۳۳ چیست؟

قطعه ۴:۳۳، در واقع اولین قطعه موسیقی در جهان است که هیچ صدایی در آن شنیده نمی‌شود. محتوای این اثر، تنها ۴ دقیقه و ۳۳ ثانیه سکوت است. شاید فکر کنید که این قطعه قابل اجرا نیست و فقط یک ایده نمادین است؛ اما باید بدانید که نوازندگان زیادی آن را روی صحنه برده‌اند. در این اجرا، نوازنده به صحنه می‌آید، پشت ساز خود قرار می‌گیرد و در طول ۴ دقیقه و ۳۳ ثانیه، هیچ نتی نمینوازد. حضار در سالن کنسرت نیز در این مدت کاملاً ساکت می‌مانند. احتمالاً با شنیدن این توضیحات سردرگم شده‌اید و کنجکاوید بدانید چه کسی این قطعه را خلق کرده و هدفش چه بوده؟ در ادامه پاسخ این پرسش‌ها را خواهیم یافت. برای مطالعه مطالب خواندنی دیگر درباره موسیقی، سری هم به «وبلاگ آرین لوتوس» بزنید.

جان کیج؛ آهنگساز قطعه ۴ دقیقه و ۳۳ ثانیه

جان کیج، شاعر، موسیقیدان، فیلسوف و آهنگسازی بود که در پنجم سپتامبر ۱۹۱۲ در لس‌آنجلس آمریکا به دنیا آمد. او اولین بار وقتی در کلاس چهارم بود با موسیقی آشنا شد، اما بعدتر تصمیم گرفت نویسنده شود. پس از ورود به دانشگاه، به این نتیجه رسید که نویسندگی را نمی‌توان در دانشگاه به خوبی یاد گرفت. بنابراین دانشگاه را رها کرد و برای یادگیری بیشتر به اروپا رفت. در آنجا، هنرهای گوناگونی مانند معماری، نقاشی و موسیقی را تجربه کرد. سرانجام در سال ۱۹۳۳ تصمیم گرفت تمام تمرکزش را روی موسیقی بگذارد و در این باره گفته است:
«افرادی که موسیقی من را شنیدند، چیزهای بهتری برای گفتن داشتند تا افرادی که به نقاشی‌های من نگاه می‌کردند…»

جان کیج از نوآورترین چهره‌های موسیقی پس از جنگ جهانی دوم به شمار می‌رود. او از پیشگامان موسیقی تصادفی، موسیقی الکتروآکوستیک و تکنیک پیانو پریپرد (Prepared piano) بود و با خلاقیتش از سازها به شیوه‌های غیرمعمول استفاده می‌کرد.
این آهنگساز علاقه‌ی زیادی به فرهنگ‌های شرق آسیا، جنوب آسیا، هند و آیین بودایی داشت و از آنها الهام می‌گرفت. ایده‌ی موسیقی تصادفی نیز با الهام از این فرهنگ‌ها، به ویژه فرهنگ چین، در ذهن او شکل گرفت. نتیجه‌ی این ایده، مشهورترین اثر او یعنی قطعه‌ی ۴:۳۳ بود.

فلسفه آهنگ ۴:۳۳ چیست؟

بسیاری از کارشناسان و صاحب‌نظران هنر و موسیقی درباره قطعه ۴:۳۳ جان کیج تحلیل‌های گوناگونی ارائه داده‌اند. با این حال، خود او نیز درباره هدف ساخت این قطعه توضیحاتی داده است.
جان کیج با خلق این اثر می‌خواست ثابت کند که هر صدایی در پیرامون ما می‌تواند به عنوان موسیقی شنیده شود. همان‌طور که پیش از این نیز گفته شد، او از پیشروان سبک موسیقی مبتنی بر اتفاق و تصادف بود.
برخلاف تصور رایج، این قطعه تنها سکوت مطلق نیست؛ بلکه متشکل از صداهای محیط اطراف است و در همان لحظه شنیده شدن شکل می‌گیرد. در واقع، این شنوندگان هستند که قطعه ۴:۳۳ را خلق می‌کنند؛ کافی است به صداهای اطراف و آنچه در درونشان می‌گذرد، با دقت گوش بسپارند.