مراحل کوک کردن سنتور

در نوشته پیشین، روش‌های کوک سنتور در دستگاه‌های گوناگون را بر اساس نت‌ها بررسی کردیم.
در این بخش از وبلاگ آرین لوتوس، قصد داریم گام‌های کوک کردن سنتور را به ترتیب و به صورت مرحله‌ای به شما بیاموزیم.
امیدواریم تا پایان این مطلب با ما همراه بمانید.

مراحل کوک کردن سنتور

برای تنظیم ساز سنتور، به یک دستگاه کوک‌کن نیاز دارید. این وسیله می‌تواند یک تیونر فیزیکی یا یک برنامه روی تلفن همراه شما باشد. همچنین یک آچار مخصوص برای چرخاندن گوشی‌های سنتور لازم است که معمولاً هنگام خرید ساز، در اختیار شما قرار می‌گیرد.

نحوه استفاده از آچار کوک و تیونر

تیونر وسیله‌ای است که با نشان دادن نت هر سیم، به شما کمک می‌کند ساز را دقیق کوک کنید. می‌توانید از تیونر فیزیکی یا نرم‌افزار موبایل برای این کار استفاده کنید. پس از روشن کردن تیونر، باید فرکانس مورد نظر را انتخاب کنید. فرکانس معمول و استاندارد برای کوک، ۴۴۰ هرتز است که اغلب تیونرها به طور پیش‌فرض روی این عدد تنظیم هستند. بعضی از نوازندگان ترجیح می‌دهند ساز را با فرکانس‌های کمی بالاتر یا پایین‌تر کوک کنند.

آچار کوک یک ابزار فلزی مخصوص تنظیم سنتور است. در سر این آچار، حفره‌ای وجود دارد که روی گوشی‌های سنتور قرار می‌گیرد. باید آچار را طوری روی گوشی بگذارید که کاملاً در جای خود قرار گیرد تا بتوانید به راحتی گوشی را بچرخانید و سیم‌ها را کوک کنید.

شروع کوک کردن ساز در خرک اول

تیونر را روشن کنید و آن را کنار ساز خود بگذارید.
آچار کوک را روی گوشی‌های مربوط به سیم‌های سفیدِ خرک اول بگذارید. این سیم‌ها در یک ردیف هستند. از پایینی‌ترین گوشی شروع کنید.
با پشت مضراب به سیمی که آچار کوک روی گوشی آن است ضربه بزنید تا تیونر صدای سیم را تشخیص دهد.
به نشانه‌های روی تیونر دقت کنید. اگر نتی پایین‌تر از «می» (مثل نت‌های «ر» یا «دو») نشان داده شد، گوشی را به آرامی در جهتی بچرخانید که سیم سفت‌تر شود تا به نت «می کرن» برسد. اگر نتی بالاتر از «می کرن» (مثل «فا» یا «سل») نشان داده شد، گوشی را در جهت شل شدن سیم بچرخانید.
در تیونر، نت «می» با حرف E نشان داده می‌شود. اما نت‌های کرن معمولاً روی تیونر نمایش داده نمی‌شوند. برای کوک کردن نت «می کرن»، باید سیم را روی «می بمل» (Eb) تنظیم کنید و سپس آن را کمی بیشتر سفت کنید تا نشانگر به حالت Eb و عدد ۵۰+ برسد. این حالت، همان نت «می کرن» است.
هر چهار سیم سفیدِ خرک اول را که در یک ردیف هستند، به همین ترتیب روی نت «می کرن» کوک کنید.
سیم‌های زرد خرک اول را نیز مانند سیم‌های سفید روی نت «می کرن» کوک کنید، با این تفاوت که این سیم‌ها یک اکتاو بم‌تر کوک می‌شوند. برای مشخص شدن اکتاو، معمولاً یک عدد کنار نت نمایش داده می‌شود. برای سیم سفید این عدد معمولاً ۴ است و برای سیم زرد عدد ۳، که نشان‌دهندهٔ یک اکتاو بم‌تر بودن است.

کوک کردن سیم های پشت خرک

سیم‌های سفیدرنگی که پشت خرک قرار دارند، با جابجا کردن خود خرک کوک می‌شوند. خرک را به نرمی و به آرامی به چپ یا راست حرکت دهید تا صدای این سیم‌ها درست شود. این حرکت باید خیلی آهسته باشد، چون حتی تغییر کوچکی در جای خرک، روی کوک سیم‌های پشت آن اثر می‌گذارد.
معمولاً وقتی صدای سیم‌های پشت خرک با صدای سیم‌های سفید اصلی فرق دارد، لازم است خرک را جابجا کنید. به طور مثال، برای کوک شور، معمولاً خرک سیم‌های بخش چهارم را کمی به سمت راست حرکت می‌دهند.
بعد از یک بار تنظیم درست خرک، معمولاً دیگر نیاز به تغییر آن نیست، مگر اینکه بخواهید ساز را برای دستگاه یا آواز دیگری کوک کنید.
برای بقیه خرک‌ها و سیم‌های دیگر هم همین روش را انجام دهید تا ساز شما در دستگاه مورد نظرتان کوک شود.

نکات مهم هنگام کوک کردن سنتور
آچار کوک را آرام بچرخانید تا سیم‌ها بیش از حد سفت نشوند؛ چون ممکن است پاره شوند.
هنگام کوک کردن، دست و صورت خود را نزدیک سیم‌ها نگیرید تا در صورت پاره شدن سیم، آسیبی به شما نرسد.
اگر سیم‌های سازتان قدیمی و فرسوده است، قبل از کوک کردن، آن‌ها را عوض کنید.
ساز را در جای خیلی سرد یا خیلی گرم قرار ندهید، چون این کار باعث می‌شود ساز از کوک خارج شود.