معرفی ساز بوق | ساز محلی مردم بوشهر
هر منطقه از ایران سازهای محلی و باارزش خود را دارد که شناختشان برای علاقهمندان به موسیقی ضروری است. در این نوشته از وبلاگ آرین لوتوس، همراه هم به جنوب ایران میرویم تا با یکی از سازهای محلی استان بوشهر به نام ساز بوق آشنا شویم. اگر کنجکاو هستید درباره شیوه استفاده و ساختمان این ساز بیشتر بدانید، تا پایان این مطلب با ما همراه بمانید.
ساز بوق چه کاربردی دارد؟
بوق یکی از قدیمیترین سازهای شناخته شده در تاریخ بشر است. امروزه این ساز بیشتر در مناطق استان بوشهر، به ویژه در روستاها و محلههایی مانند هلیله، خواجهها، بندرگاه و امامزاده دیده میشود. از بوق معمولاً در مراسم مذهبی و آیینهای سوگواری استفاده میشود و به همین دلیل، برخی از بوقهای این منطقه از ارزش معنوی و احترام بالایی در میان مردم برخوردارند. به عنوان نمونه، در مسجد بهبهانی بوشهر یک بوق با سری نقرهای نگهداری میشود که ساخت کشور هندوستان است و با هنر قلمزنی تزئین شده است.
این ساز غالباً همراه با سنج و دمام نواخته میشود و نقش اصلی را در هدایت ملودی این گروه ایفا میکند. بوق به دلیل صدای رسا و قدرتمندی که دارد، در گذشتههای دور برای ارسال پیام و اطلاعرسانی نیز به کار میرفته و نیاز به وسیلهی تقویت صدا نداشته است. امروزه نیز، هرچند به ندرت، از این ساز در برخی قطعات ارکستری استفاده میشود.
ساختار این ساز چگونه است؟
یک نمونه غربی شبیه به ساز بوق، نوعی ساز آفریقایی به نام ساید بلون هورن (side blown horn) است. این ساز در آفریقا از شاخ گوزن درست میشود، درست مانند بوق که در گذشته از شاخ گوزن یا بز کوهی ساخته میشد. اما امروزه برای محافظت از جانوران و محیط زیست، بدنه این ساز را از شاخ مصنوعی میسازند. طول این ساز تقریباً ۸۲ سانتیمتر است و در سر باریک آن سوراخی وجود دارد که نوازنده در آن میدمد. نوازنده با کم و زیاد کردن فشار هوا، میتواند دو تا چهار نت مختلف تولید کند. اگرچه این ساز نمیتواند ملودیهای پیچیده اجرا کند، اما صدای خاص آن در میان سازهای کوبهای جلوهای زیبا دارد و ترکیب جذابی را پدید میآورد.
